Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmişdir



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə130/178
tarix14.12.2023
ölçüsü5,01 Kb.
#179488
növüDərs
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   178
I CİLD (2)

nitqin şifahi 
formasıdır. 
Şifahi nitqin yazılı formasına
şəxsi məktublar, gündəlik,xatirələr (burada çox şey şəxsi 
üslubdan asılı olur) aiddir. Belə bir qənaət geniş yayılıb ki, mədəni insanlar bütün hallarda 
yazdıqları kimi danışılmalıdırlar. Bu fikir kökündən yalnışdır. Ali məktəblər üçün “Культура 
русской речи” dərsliyində nitq mədəniyyətinin vacib tələbi kimi göstərilir ki, danışıq nitqinin 
(təzahürü zamanı), meydana gəldiyi vaxt yazılı nitqdə olduğu kimi danışmağa can atmaq lazım 
deyil. Lakin danışıq nitqində olan nitq qüsurlarını danışıq xüsusiyyətləri ilə qarışdırmaq olmaz. 
Bu zaman təxminən belə bir mənzərə yaranmış olur. Özünün yüksək nitq mədəniyyəti 
ilə qürrələnən biri balıqçıya yaxınlaşır və deyir: -“Siz balığın tilova gəlməsi üçün hansı 
aktivləşdirici tədbirlər keçirirsiniz?” 
Elmi üslub.
İki sferaya xidmət edir: elm və təhsil. Müasir cəmiyyətin hər bir üzvü 
həyatın müxtəlif anlarında bu və digər dərəcədə bu üslubun şifahi və ya yazılı mətnləri ilə 
qarşılaşır. Ona görə elmi və elmi-tədris üslubunun nitq normalarına yiyələnmək şifahi və yazılı 
nitq mədəniyyətinin vacib tərkib hissələridir. Elmi üslubun inkişafı təbiət və cəmiyyətin 
müxtəlif sahələrində həyat və fəaliyyəti ilə bağlıdır.
Elmi üslubun linqvistik xarakteristikası. Elmi üslubun əsas səciyyəvi
üslubi 
xüsusiyyətləri
bunlardır: dəqiqlik, birmənalılıq, obyektivlik, məntiqilik, ehtirassızlıq, 
informasiya bolluğu; burada standartlılıq gözlənilməli, şəxsi, mücərrəd heç nə olmamalıdır. 


Elmi üslub üçün məntiqilik daha vacibdir, daha zəruridir. Çünki, məhşur fransız dilçisi 
Şarl Ballinin sözləri ilə desək, “ Elmi üslubun əsas məqsədi həqiqəti təsdiq etməkdir”. Bunun 
üçünsə güclü məntiq lazımdır. Düzdür, başqa üslublara da bu keyfiyyət məxsusdur: çünki 
məntiqsiz fikir ola bilməz. Lakin digər üslublarda, xüsusilə də bədii üslubda, məntiqilik fərqli, 
son dərəcə səciyyəvi bir xarakter daşıyır. Belə ki, bir qədər şərti xarakterə malik bədii nitqdə 
məntiqilik əsərin məzmunu, ideya istiqaməti, sözlərin həqiqi mənaları ilə yanaşı, məcazi 
mənalarda da işlənməsi və s. bu kimi məqamlarla əlaqədardır. Elmi üslubsa açıq məntiqə 
söykənir, əsasən də təkmənalı leksik vahidlər−terminlər üzərində qurulur. 

Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   126   127   128   129   130   131   132   133   ...   178




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin