Kitab Azərbaycanın kənd təsərrüfatının inkişafında və təşəkkül tapmasında misilsiz



Yüklə 7,66 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə56/77
tarix29.11.2016
ölçüsü7,66 Mb.
#453
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   77

 

 

 

 

 

 



2008-ci il üzr

ə ətin və kolbasanın  istehsal, idxal, ixrac göstəriciləri 

 min ton, k

əsilmiş çəkidə 

 

Adı 


İstehsal 

İdxal 


İxrac 

Daxili 


bazarda 

satışı 


Daxili 

bazarda 


xüsusi 

ç

əkisi, % 



Daxili 

bazara 


idxalın 

faizd


ə 

xüsusi 


ç

əkisi, % 

C

əmi, o cümlədən  



185 

50,52 


0,097 

235,5 


100 

21,5  


Mal 

əti (min ton) 

92 

0,85 


0,026 

92,824 


39,4 

0,9 


Qoyun 

əti (min ton) 

46 

0,014 


0,006 

46,008 


19,5 

0,02 


At 

əti (min ton) 

25 





25 

10,6 


Donuz 


əti (min ton) 

16 


7,1 

23,1 



9,7 

30,7 


Quş əti (min ton) 

41,6 



47,6 


20,1 

87,4 


Kolbasa v

ə  analoji  ərzaqlar 

(min ton) 

1,12 


0,957 

0,065 


2,012 

0,85 


47,6 

 

 



2008-ci ild

ə Qırğızıstan Respublikasında ət istehlakının müxtəlif 

normalarının və səviyyələrinin müqayisəsi 

 

 

Ət (kəsilmiş çəkidə 



hesablanmış) 

Qırğızıstan  Respublikasında  1  nəfərə  minimal istehlak normaları 

(kq) 

39,1 


Qida 

ərazqlarında fizioloji istehlak formaları (kq) 

65,6 

2007-ci ild



ə Qırğızıstan Respublikasının Milli Statistika 

Komit


əsinin fizioloji istehlakın faktiki səviyyəsi (kq) 

36,0 


Tövsiyy

ə edilən qida normaları  

(FAO-

nun normalarına uyğun) (kq)  



86,0 

 

İran İslam Respublikasının və Səudiyyə Ərəbistanın sahibkarlarının Qırğızıstan 



Respublikası  tərəfindən  ət və  ət məhsullarının  təchizatı  üzrə  marağı  mövcuddur. 

2009-cu ild

ə İrana diri olaraq 20 min xırda buynuzlu mal-qara ixrac edilmişdir. 

 

 

 

 

 

 

 


 

2010 – 2015-ci illr



ədə Qırğızıstan Respublikasının 

taxıl sahəsinin inkişafı 

 

Əsas məqsəd – Qırğızıstan Respublikasının əhalisini keyfiyyətli ərzaq taxılı ilə 



t

əmin edilməsidir. 

Prioritetl

ər: 


-

 

Yaxşı  çörəklik keyfiyyətlərinə  malik olan  yerli və  xarici  seleksiyanın  ən 



yaxşı yüksək məhsuldarlı sortların becərilməsi əsasında taxıl təsərrüfatının inkişafı. 

 

Ərazisi 198,5 km



2



əhalisi 5,6 milyon nəfərdir, 1 km

2

-

ə 28 nəfər düşür. 2011-

ci ild

ə  ÜDM  13,2  milyard  ABŞ  dolları  təşkil  edir,  hər nəfərə  2 358  ABŞ  dolları 

m

əhsul istehsal edilmişdir. Respublikada ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və 

ixracın  artırılması  istiqamətində  xeyli iş  görülür. Fizioloji normaya görə  2009-cu 

ild

ə ət üzrə 57 faiz, qənd üzrə 0,1 faiz, bitki yağı üzrə 30,5 faiz, meyvə-tərəvəz üzrə 

58 faiz öd

ənilmişdir.  Makroiqtisadi  göstəricilərə  görə  2011-ci ildə  2010-cu ilə 

nisb

ətən ümumi daxili məhsul 5,7 faiz, sənaye məhsulu 11,9 faiz, kənd təsərrüfatı 

m

əhsulları 2,35 faiz, topdansatış 6,4 faiz artmışdır. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

Qırğızıstan Respublikasının əsas makroiqtisadi göstəriciləri (əvvəlki ilə % nisbətində) 

 

 

2000 



2001 

2002 


2003 

2004 


2005 

2006 


2007 

2008 


2009 

2010 


2011 

Ümumi daxili m

əhsul 

105,4  105,3  100,0 



107,0  107,0 

99,8 


103,1  108,5  108,4  102,9 

99,5 


105,7 

S

ənaye məhsulları 



106 

105 


89 

117 


105 

88 


90 

107 


115 

94 


110 

111,9 


K

ənd təsərrüfatı məhsulları 

103 

107 


103 

103 


104 

96 


102 

102 


100,8 

107 


97 

102,3 


Əsas kapitala investisiyalar 

137 


86 

90 


93 

102 


106 

155 


105 

106 


130 

90 


93,4 

Yükl


ərin daşınması 

105 


97 

105 


109 

104 


91 

99,8 


116 

121 


107 

101 


104,6 

P

ərakəndə satışın dövriyyəsi 



107 

106 


108 

110 


115 

114 


116 

114 


109 

99,9 


98 

106,4 


S

ənaye məhsullarının 

istehsalçılarının qiymət indeksləri 

130 


110 

106 


107 

109 


103 

115 


111,9 

126 


112 

123 


121,8 

İstehlak qiymətlərinin indeksləri 

119 

107 


102 

103 


104 

104 


106 

110 


125 

107 


108 

117 


MDB ölk

ələrinə ixrac 

113 

81 


100,1 

119 


137 

110 


125 

150 


104 

67 


105 

129,7 


Dig

ər ölkələrə ixrac 

110 

104 


103 

120 


117 

83 


113 

137 


152 

109 


106 

125,8 


MDB ölk

ələrindən idxal 

115 

86 


126 

127 


142 

117 


146 

154 


144 

79 


99,7 

126,6 


Dig

ər ölkələrdən idxal 

75 

82 


126 

116 


117 

117 


172 

123 


149 

70 


114 

137,8 


 

Monqolustan

ın kənd təsərrüfatı 

 

Ərazisi 1565,0 min km

2



əhalisi 2,6  milyon nəfər, 1 km



2

-

ə  1,8 nəfər  düşür. 



ÜDM 12,6 milyard ABŞ dolları təşkil edir, hər nəfərə 4 300 ABŞ dolları düşür. 

Monqolustan 

otlaq  heyvandarlığı  hələ  də  kənd təsərrüfatının  əsas növü kimi 

qalan  müasir dünyada yegan

ə  ölkədir. Statistik məlumatlara  görə, Monqolustanda 

2008-


ci  ilin  axırlarında  42  milyon  baş  mal-qara, qoyun, keçi və  digər heyvanlar 

olmuşdur.  2007-ci illə  müqayisədə  bu rəqəm  2,5  milyondan  çox  artmışdır.  Əsasən 

iribuynuzlu mal-qara, qoyun, d

əvə və at yetişdirilir. Ölkənin tayqa və yüksək dağlıq 

rayonlarında monqol yakları və marallar geniş yayılmışdır.  

Monqolustan aqrar-s

ənaye ölkədir, onun iqtisadi fəaliyyəti ənənəvi olaraq kənd 

t

əsərrüfatı  və  heyvandarlığa  əsaslanır.  Bazar  iqtisadiyyatına  keçid  şəraitində  kənd 



t

əsərrüfatının  əhəmiyyəti  xeyli  artmışdır.  Belə  ki, burada 30 faizdən  artıq  əhali 

m

əşğuldur, o  ÜDM-nin 20 faizindən  artığını  verir, 1 nəfərə mal-qaranın  baş sayına 



gör

ə Monqolustan dünyada üçüncü yerdədir (Avstraliya və Yeni Zelandiyadan sonra). 

Monqolustan iqtisadi c

əhətdən  dünyanın  bütün  ölkələrindən daha dinamik 

inkişaf edir və demək olar ki, Şimal-Şərqi Asiyada, bəlkə də bütün Asiya-Sakit Okean 

regionunda 

ən  perspektiv  satış  bazarıdır.  Belə  ki, Monqolustanın  Dövlət  Statistika 

Komit


əsinin məlumatına  görə  2011-ci ildə  ölkənin  ÜDM  artımı  17,3  faiz  təşkil 

etmişdir,  nominalı  isə  hətta fantastik rəqəmə  27,8 faizə  çatmışdır.  Müqayisə  üçün: 

h

əmin göstərici Çində 9,2 faiz, Hindistanda 7,8 faiz, Rusiyada 4,3 faiz təşkil etmişdir. 



Monqolu

stanın  sərt kontinental iqliminə  görə, kənd təsərrüfatı  quraqlıq  və 

soyuq kimi t

əbii fəlakətlərə qarşı zəifdir. Ölkə kiçik əkin sahələrindən ibarətdir, lakin 

ərazinin təxminən 80 faizi otlaqlar kimi istifadə  edilir. Kənd  əhalisinin  əksəriyyəti 

qoyun, keçi, iribuynuzlu mal-qara,  at v

ə  dəvədən ibarət  olan  ev  heyvanlarının 

otarılması ilə məşğuldur. Burada, həmçinin buğda, kartof və digər tərəvəzlər, bundan 

əlavə pomidor və qarpız yetişdirilir. 

Monqolustan Ümumdünya Ticar

ət Təşkilatının üzvüdür (1997-ci ildən). 

Ölk


ənin əsas ticarət partnyorları Çin və Rusiyadır və onun iqtisadiyyatı əsasən 

bu ölk


ələrdən  asılıdır.  2006-cı  ildə  Monqolustanın  68,4  faiz  ixracı  Çinə 

yön


əldilmişdir, idxal isə  29,8 faiz  olmuşdur.  Monqolustan neft məhsullarının  95 

faizini v

ə  elektrik enerjisinin xeyli hissəsini Rusiyadan idxal edir, bu da ölkəni 

iqtisadi c

əhətdən son dərəcədə asılı edir. Əhəmiyyətli xalq təsərrüfatı proporsiyaları 

k

ənd təsərrüfatının  səviyyəsini və  templərini müəyyən edir və  onun vəziyyətindən 



Monqolu

stanın  ənənəvi sənaye sahələri  asılıdır  (yüngül  və  qida sənayeləri). 

Monqolu

stanın  kənd təsərrüfatı  təbiətdən,  ehtiyatlardan  və  ekoloji sistemlərdə  baş 



ver

ən dəyişikliklərdən asılılığın yüksək səviyyəsi ilə səciyyələnir. Kənd təsərrüfatının 

strukturunda aparıcı rol əkinçiliyə, yardımçı rol isə otlaq heyvandarlığına məxsusdur. 

Monqolu


stanın  kənd təsərrüfatının  əsas sahəsi  heyvandarlıq  məhsullarının 

istehsalı  üçün  kənd təsərrüfatı  heyvanlarının  yetişdirilməsi ilə  məşğul  olan  otlaq 

heyvandarlığıdır.

 

Hal-



hazırda  bir  nəfərə  mal-qaranın  sayına  görə  Monqolustan 

dünyada aparıcı ölkələrdən biridir (1 nəfərə təxminən 12 baş mal-qara).  



 

 



 

Monqolu


stanın  ərazisində  heyvandarlıq  sistemi  təxminən 3 min  il əvvəl 

yaranıb.  Bu sistemin əsas üstünlüyü və  dəyəri  ondadır  ki,  əməyin və  vəsaitin 

minimum  x

ərclənməsində  insan  xeyli  miqdarda  heyvandarlıq  məhsulları  əldə  edir, 

lakin bununla bel

ə, heyvandarlıq təbii faktorlardan olduqca asılıdır. 

 

Heyvandarlığın strukturu (min baş) 

 

 



2000 

2001 

2002 

2003 

2004 

2005 

2006 

2007 

2008 

2009 

Qoyun 

13876,4 


11937,3 

10636,6 


10756,4 

11686,4 


12884,5 

14815,1 


16990,1 

18362,3 


19274,7 

Keçi 

10269,8 


9591,3 

9134,8 


10652,9 

12238,0 


13267,4 

15451,7 


18347,8 

19969,4 


19651,5 

İribuynuzlu 

mal-qara 

3097,6 


2069,6 

1884,3 


1792,8 

1841,6 


1963,6 

2167,9 


2425,8 

2503,4 


2599,3 

At 

2660,7 


2191,7 

1988,9 


1968,9 

2005,3 


2029,1 

2114,8 


2239,5 

2186,9 


2221,3 

Dəvə 

322,9 


285,2 

253,0 


256,7 

256,6 


254,2 

253,5 


260,6 

266,4 


277,1 

Cəmi 

30227,5 

26075,3 

23897,6 

25427,7 

28027,9 

30398,8 

34802,9 

40263,8 

43288,5 

44023,9 

 

Monqolu



standa  heyvandarlığın  aparıcı  sahəsi,  bütün  hazır  məhsulun  50 

faizindən  çox  hissəsini  verən  qoyunçuluqdur.  Qoyunçuluq  əsasən  kobud yunlu 

cinslərin yetişdirilməsinə və ət məhsullarının istehsal edilməsinə istiqamətləndirilib. 

Monqol  cinsli  qoyunlar  qısaquyruqlu,  kobud yunlu qoyunlar qrupuna aiddir. 

Onlar üçün möhk

əm  bədən  quruluşu,  kəskin  kontinental  iqlimə  yaxşı  uyğunlaşma, 

ilboyu  otlaqlarda  yetişdirilmə  qabiliyyəti  və  qış  ərzində  itirilmiş  çəkinin  tez  bir 

zamanda bərpa edilməsi xarakterikdir. Mal-qara bütün təbii-iqlim zonalarında bərabər 

yayılmışdır. 2009-cu ildə qoyunların və keçilərin baş sayı 40,0 milyon təşkil etmişdir.  

Ümumi  məhsula    qoyuluşuna  görə  ikinci  yer  keçilərə  məxsusdur,  onların  ən 

çoxu 

dağlıq rayonlarda cəmləşir. Dünya bazarlarında keçi tükünə və kaşemirdən olan 



məmulatlara qiymətlərin yüksək və stabil olması monqol maldarları tərəfindən tüklü 

keçilərin  sayının  kəskin  artırılmasına  səbəb  olmuşdur.  Bu  göstərici  üzrə  və 

kaşemirdən olan məmulatların istehsalına görə Monqolustan lider ölkələrin siyahısına 

daxil ol


muşdur.  Lakin  keçilərin  sayının  kəskin  artırılması  otlaqların  vəziyyətinə 

neqativ  təsir  göstərməyə  başladı,  çünki  hər  şeyi  yeyən  keçilər  həm  otları,  həm  də 

kolları kökündən yeyirlər, iti dirnaqcıqları ilə isə torpaq səthini dağıdıb toza çevirirlər, 

bu  da  öz  növbəsində  səhralaşmaya  aparır  və  otlaqları  yararsız  hala  gətirir.  Belə  ki, 

monqol  maldarlarının  ilboyu  güvəndiyi  otlaqların  vəziyyəti  sahənin  hərtərəfli 

inkişafının  əsasıdır.  Məhz  bu  səbəbdən  monqol  alimləri  və  təcrübəli  insanlar 

xəbərdarlıq  etdilər:  keçilərin  artmasını  məntiqli  hüdudlarda  məhdudlaşdırmaq 

lazımdır, əks halda alimlərin fikrinə görə, ölkə iflasa uğrayacaq. Onlar hesab edirlər 

ki, normaya 

görə, heyvanların ümumi sürülərində keçilərin sayı 20 faizi ötməməlidir, 

bunu 

həmçinin  bəzi  ölkələrin  təcrübəsi  də  sübut  edir. 2009-cu  ildə  keçilərin  sayı 



19 

651,5 min təşkil etmişdir. 

Üçüncü yeri iribuynuzlu mal-

qaranın  yetişdirilməsi  tutur  (inəklər  və  monqol 

yakları).  Əsas  istiqaməti  ət  məhsullarının  istehsalıdır.  Yakların  sayına  görə 


 

 



 

Monqolu


stan dünyada ikinci yerdədir. Ölkədə ixtisaslaşdırılmamış, 300 kq yaxın diri 

çəkisi  olan  və  təmiz  əti  50  faizdən  artıq  olan, çox da  iri  olmayan  cinslər  üstünlük 

təşkil edir. İxraca yönəlmiş ətin istehsalına görə yalnız qoyunçuluqdan geri qalır. İşçi 

qüvvəsi  kimi  yaklar  əsasən  dağlarda  istifadə  edilir.  Yak  insandan  əlavə  xərc  tələb 

etmir:  yemi  dağlarda  özü  tapır,  açıq  səma  altında  gecələyir  və  hətta  vəhşi 

heyvanlardan  özünü  qoruy

ur.  İribuynuzlu mal-qaranın  sayı  demək  olar  ki,  müxtəlif  

təbii-iqlim  zonalar  üzrə  bərabər  yerləşdirilib.  2009-cu  ildə  iribuynuzlu mal-qaranın 

sayı 2 599,3 min təşkil etmişdir. 

Atların  yetişdirilməsi  (atçılıq)  heyvandarlığın  əhəmiyyətli  və  perspektivli 

sahələrdən  biridir.  Atların  sayına  görə  Monqolustan dünyada  birinci  yerlərdən 

birindədir. Atlar nəqliyyat vasitəsi kimi, yüklərin daşınmasında, südün, ətin, dərinin, 

at tükünün alınmasında istifadə edilir. At südündən kumıs hazırlayırlar. Son zamanlar 

at əti mühüm ixrac resurslarından birinə çevrilir. 2009-cu ildə atların sayı 2 221,3 min 

təşkil etmişdir.  

Monqolu


stanın iqtisadiyyatında, həmçinin  dəvələrin  yetişdirilməsi  mühüm  rol 

oynayır, baxmayaraq ki, mal-qaranın ümumi çəkisində onun xüsusi çəkisi bir o qədər 

də yüksək deyil. Dəvələrdən alınan əsas məhsul yundur. Sənaye emalı zamanı 1 kq 

yundan 2,5 m yun parça və 1 m ədyal üçün parça hazırlanır. 2009-cu ildə dəvələrin 

sayı 277,1 min təşkil etmişdir. 

Heyvandarlıq  məhsulları  Monqolustanın  ixracında  ən  çox xüsusi  çəkini tutur, 

bundan əlavə o yüngül və qida sənayelərinin bir çox sahələrində xammal kimi istifadə 

edilir. Heyvandarlığın xammalı əsasında ölkənin sənaye məhsullarının, demək olar ki, 

yarısı  istehsal edilir. Məhz heyvandalığın xammalına keçə, sərraclıq, ayaqqabı və dəri 

istehsalı əsaslanır. 

Qədim zamanlardan əkinçilik Monqolustanın iqtisadi həyatında ikinci dərəcəli 

rolu oynayır. XX əsrin 50-ci illərində xalq təsərrüfatının sərbəst sahəsi kimi inkişaf 

etməyə başlamışdır. Xam və dincə qoyulmuş torpaqların mənimsənilməsi ilə, ölkəni 

dənli  və  digər  əkinçilik  məhsulları  ilə  təminatında  əsas  rol  oynamış  birinci  dövlət 

təsərrüfatları  yaranmağa  başladı.  80-ci  illərin  ortalarında  bütün  kənd  təsərrüfatı 

məhsullarının  30  faizini  əkinçilik istehsal edirdi  (ölkədə 60 dövlət təsərrüfatı  və 30 

yem təsərrüfatı mövcud idi). 90-cı illərədək Monqolustan özünü bitkiçilik məhsulları 

ilə  tam  təmin  edirdi,  artıq  90-cı  illərin  əvvəllərindən  özəlləşdirmə  prosesində 

təsərrüfatların  parçalanması  və  satılması  ilə  əlaqədar  olaraq,  sahədə  tənəzzül  dövrü 

başladı. İri dövlət təsərrüfatlarının parçalanmasından və çoxsaylı xırda təsərrüfatların 

yaradılmasından sonra, əkinçilik istehsalatı tənəzzülə uğradı: 90-cı illərin sonlarında 

taxılın məhsulu 80-ci illərin 600 min tonuna qarşı 200 min ton təşkil etmişdir (yəni 3 

dəfə azalmışdır). 

Yaranmış  vəziyyətin  düzəlməsi  üçün  Monqolustan  Hökuməti  90-cı  illərin 

axırlarında  2005-ci  il  üçün  əkin  sahələrinin  700-800  min  hektara  qədər 

genişləndirilməsinə  və  taxıl  istehsalının  450-500  min  tonadək  artırılmasına  

yönəldilmiş  “Əkinçilik  istehsalının  bərpa  edilməsi”  və  “Yaşıl  inqilab”  kimi 


 

 



 

proqramları  işləmiş  və  həyata  keçirməyə  başlamışdır.  Belə  siyasətin  nəticəsi  olaraq 

əkinçilik istehsalının bərpa edilməsi oldu. Hal-hazırda Monqolustanda 400 iri və kiçik 

əkinçilik  təsərrüfatı  fəaliyyət  göstərir,  Monqolustanın  İnkişaf  Fondundan 

maliyyələşdirilməsinə  30  milyard  tuqrik  ayrılan  “Xam torpaq –  3” milli proqram 

həyata  keçirilir  –  dövlət  aqrarçılara  yetəri  qədər  böyük  dəstək  göstərir.  Həmçinin 

Monqolustan 

Hökuməti intensiv metodların tətbiq edilməsi əsasında kənd təsərrüfatı 

məhsullarının  sabit  artırılmasını  təmin  etməyi,  əkinçilik  təsərrüfat  vahidlərinin 

mexanikləşdirilməsinin yaxşılaşdırılmasını, əhalinin qida məhsullarına, sənayenin isə 

xammal

a tələbatının daha tam ödənilməsi məqsədilə onun maddi-texniki bazasının və 



onun infrastrukturun möhkəmləndirilməsini qarşıya məqsəd qoyur. 

 

Bitkiçiliyin strukturu (min ha) 

 

 

2000  2001  2002  2003  2004  2005  2006  2007  2008 

2009 

Dənlilər  142,1  142,2  125,9  165,0  138,4  75,5  138,6  114,8  212,9  391,7 

Buğda  138,7  138,7  123,1  160,4  135,6  73,5  127,8  109,6  209,8  388,1 

Kartof 

58,9 


58,0 

51,9 


78,7 

80,2 


82,8  109,1  114,5  134,8  151,2 

Tərəvəz  44,0  44,5  39,7  59,6  49,2  64,1  70,4  76,4  78,6  78,0 

Cəmi  383,7  383,4  340,6  463,7  403,4  295,9  445,9  415,3  636,1  1009,0 

 

Əkinçilik  əsasən    taxıl  yönümlüdür.  Hal-hazırda  1  milyon  hektara  çatan  əkin 



sahələrinin  böyük  hissəsində  taxıl  əkilir.  Lakin,  Monqolustanın  iqlim  şəraiti  son 

dərəcə  qısa  yığım  müddətlərini  və  əlavə  işçi  qüvvəsinin  cəlb  edilməsini 

müəyyənləşdirir. 

Monqolu


stanın əkinçiliyi əsasən suvarılmayandır. Münbit zonalarda bostanları, 

bəzən yem bitkilərini və bağları suvarırlar. 

Meyvəçilik  əkinçiliyin  yeni  istiqamətidir.  İlk  dəfə  1950-ci  illərdə  alim-bağçı 

Şaqdarın  rəhbərliyi  ilə  Orxon  vadisində  (indi  Şamor  meyvə-sınaq  stansiyası)  alma 

bağı salınmışdır. Hal-hazırda bağlar üçün bir neçə yüz hektar ayrılıb. 

Monqolu


stanın  kənd  təsərrüfatının  müasir  vəziyyəti  aşağıdakı  əlamətlərlə 

səciyyələnir: kənd təsərrüfatı hələ də aparıcı yeri tutur, onun heyvandarlıq-əkinçilik 

istiqamətləri  var,  burada  əhalinin  təxminən  yarısı  çalışır  və  onun  məhsulu  ölkənin 

ixracının böyük hissəsini təşkil edir. 

Monqolu

standa  baytarlığın  inkişafı  əvvəllər  yayılmış  bruselyoz,  saqqo  və 



vərəm kimi xəstəliklərin yayılmasının kəskin azalmasına (bəzi hallarda isə tamamilə 

aradan qaldırmasına) imkan vermişdir. Ev heyvanlarının elmi seleksiyasının nailiyyəti 

danılmazdır – qoyunçuluqda  aparılmış seleksiya  işi  (1960-cı illərdə  “Orxon”  dövlət 

təsərrüfatında  aparılmışdır)  yeni,  daha  məhsuldar  “orxon”  qoyun cinsinin 

yetişdirilməsinə gətirib çıxardı. 


 

 



 

Öz növbəsində orxon qoyunu piyquyruqlu cinsin yaxşılaşdırılması üçün istifadə 

edilir, nəticədə metis qoyunların sürüləri artır (metis qoyunu aborigen uyğunluğunu 

qoruyub saxlayır, yunu isə daha çox və daha yaxşı keyfiyyətlidir). Bir sıra xarici və 

q

ırmızımonqol cinslərinin cütləşdirilməsindən alınmış inəklərin südvermə qabiliyyəti 



d

aha yüksəkdir. 

M

üasir  və  keçmiş,  artıq  yox  olmuş  fərdi-arat  təsərrüfatlarının  aparılması 



arasında fərq xeyli böyükdür. 

  


Yüklə 7,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   77




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin