Kitab Azərbaycanın kənd təsərrüfatının inkişafında və təşəkkül tapmasında misilsiz
Yüklə 7,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ərazisi 9,6 milyon km 2 , əhalisi 1340,0 milyon nəfərdir, 1 km 2
- Çin kənd təsərrüfatının əlavə dəyəri, 2000-2010-cu illər
- Çində və qonşu ölkələrdə 1 nəfərə düşən kənd təsərrüfatı məhsulları, ABŞ dolları, 2000-2010-cu illər.
|
Çinin kənd təsərrüfatı Ərazisi 9,6 milyon km 2 , əhalisi 1 340 milyon nəfər təşkil edir. ÜDM 11300,0 milyard ABŞ dollarıdır, hər nəfərə 8 433 ABŞ dolları düşür. Kənd təsərrüfatı istehsalı, dünyada ən çoxsaylı əhalini ərzaqla təmin edən, Çin Xalq Respublikasının iqtisadiyyatının əhəmiyyətli hissəsidir. Bundan əlavə, sahənin məhsulları daha çox ixraca gedir. Çin qədim əkinçilik sivilizasiyası ölkəsidir. Becərilən bitkilərin müxtəlifliyinə görə dünyada birinci yerlərdən birini tutur: 50 növdən yuxarı əkin bitkiləri, 80-dən artıq bostan və 60-dan yuxarı bağ bitkiləri istifadə edilir. Kənd təsərrüfatının əsas xüsusiyyətlərindən biri mütamadi olaraq əkin sahələrinin çatışmazlığıdır. 320 milyon hektar şumlanmaya yararlı torpaqların yalnız 224 milyon hektarı istifadə edilə bilir. Ümumilikdə əkin sahələri 127 milyon hektardır, bu da dünya əkin sahələrinin 7 faizini təşkil edir. Çin təsnifatı üzrə torpaq fondunun yalnız 21 faizi bitkiçilik üçün əlverişli şəraiti ilə uzunmüddətli vegetasiya dövrü ilə, ümumilikdə yüksək aktiv temperaturları ilə, yağıntıların bol olması ilə seçilən, yüksək məhsuldar torpaqlara aiddir. Belə şərait il ərzində iki dəfə, Çinin Cənubunda isə üç dəfə məhsul becərməyə imkan verir. Ölkənin üç iqlim şəraitində olması bitkiçiliyin mürəkkəb coğrafiyasını müəyyən edir. Ölkənin kənd təsərrüfatına ənənəvi olaraq, ilk öncə dənli bitkilərinin becərilməsinə yönəldilən bitkiçilikdə, düyü, buğda, qarğıdalı, qaolyan, darı, kökü
meyvəlilər və soya əsas ərzaq bitkiləridir. Düyü əsas ərzaq bitkisidir, onun yığımına görə Çin dünyada birinci yerdədir. Ölkənin geniş ərazisində çəltikçilik, sərt iqlimi olan yüksək dağlıq ərazilərdən və səhralardan başqa hər yerdə geniş yayılmışdır. Əkin sahələrinin 20 faizində düyü becərilir, onun payına ölkədə dənlilərin ümumi yığımının təxminən yarısı düşür. Düyünün becərilməsinin çoxəsrli tarixi ərzində Çində bu dənli bitkinin 10 min sortu becərilmişdir. Ölkədə düyünün istehsalı 125,3 – 134,3 milyon ton təşkil edir. İstehlak 127,2 – 130,3 milyon tondur. İxrac 0,7 – 1,3 milyon ton təşkil edir. İdxal isə 0,3 – 0,6 milyon ton. Keçici ehtiyyatlar 35,9 – 42,9 milyon ton arası dəyişir. Əhəmiyyətinə görə ikinci olan ərzaq bitkisi taxıldır. Onun yığımına görə də ÇXR liderlik edir. Hal- hazırda heç bir ölkədə Çində olduğu kimi buğdanın belə yüksək məhsulu yığılmır. 21,6 – 30,1 milyon hektar əkin sahəsində, orta məhsuldarlığı 3,7 – 4,8 ton/ha, 86,5 – 113,9 milyon ton istehsal edilir. 0,5 – 2,8 milyon ton ixrac edilir. İdxal 6,7 milyon ton təşkil edir. İstehlak 101,5 – 109,3 milyon
tondur. Buğda üzrə keçici ehtiyatlar 34,4 – 102,9 milyon ton arası dəyişir. Bunda
n əlavə, xeyli miqdarda kök yumruları nişasta və şəkərlə zəngin olan, şirin kartof (batat) becərilir. Çin şəraitində texniki bitkilərin becərilməsi böyük əhəmiyyət daşıyır. Qiymətlərin strukturu nəticəsində onların taxılın, pambığın, tərəvəzin və meyvələrin istehsalından daha gəlirlidir, baxmayaraq ki, məsələn, pambığın becərilməsinə görə Çin dünyada üçün cü yerdədir.
2
Bundan əlavə, ölkədə, qida yağlarının əsas mənbəyi olan, yağlı bitkilərin becərilməsi geniş yayılmışdır. Yerfındığı, raps və küncüt Çində becərilən əsas yağlı bitkilərdir. Kənd təsərrüfatı məhsullarının əsas növlərinə tarif kvotalarının dəyişiklikləri probleminə uyğun, qarğıdalının və buğdanın idxalının artırılması halında gizli təhlükə mövcuddur. Ümumi istehsalla müqayisədə dənlilərə yüksək olmayan daxili kvotaya baxmayaraq , faiz nisbətində Çində dənlilərin ticarəti yetərincə geniş yer tutur. Dünya bazarında dənli bitkilərə qiymətlərin balanslaşdırılmasına nail olun
ması, həmçinin tarif kvotasının doldurulma payının artırılması müddətində tədricən dənlilərin idxalının artırılması baş verəcək, bu da Çinin əsas taxıl istehsal edən rayonlarında məhsulların istehsalına neqativ təsir göstərə bilər, daxili qi ymətlərin aşağı düşməsinə gətirib çıxara bilər. Bunun nəticəsi mal ehtiyatının e htiyacdan artıq olması, Çinin əsas taxıl istehsal edən rayonlarında məşğulluğun aşağı düşməsi, həmçinin kəndlilərin gəlirlərinin artım templərini xeyli yavaşıtması ola bilər.
Qüvvədə olan dənli bitkilərə müdafiə qiymətlər siyasətinin nizamlanması üzrə çətinliklər mövcuddur. Hələ də, dənli bitkilərə bazar qiymətlərinin formalaşması mexanizminin stabil saxlanılması məqsədilə onun əvəz edilməsi üçün münasib metodlar təklif olunmamışdır. Üstəlik, müxtəlif növ dənlilər üzrə istehsal xərclərinin ödənilməsi imkanları elə də yetərincə deyil. Ölkəninin geniş ərazisi və iqlim şəraitinin, torpaq və relyefinin müxtəlifliyi fərqli aqrosistemlərin formalaşmasına səbəb olub. Çində 50-dən artıq əkin növləri var
, 80 növ bostan və 60 növ bağ bitkiləri becərilir. Soyuq Şimal əyalətlərin geniş əkin sahələri dənli və paxlalı bitkilərin (qarğıdalı, buğda, soya paxlalıları) yüksək mexanikləşdirilmiş istehsalında aparıcı rol oynayır. Şimali Çində, qərbi hissə daxil olmaqla, düzənliklərdə və terraslaşdırılmış yamaclarda, suyun xroniki çatışmazlığı ilə mübarizə şəraitində quraqlığa davamlı bitkilər becərilir (buğda, qarğıdalı, darı). Şimal-Çin düzənliyində becərilən torpaqlardan dənli və yağ bitkilərinin və tütünün məhsulu ildə iki dəfə yığılır. Orada heç bir məhdudiyyət olmadan suvarılma üçün yeraltı sular istifadə edilir (o cümlədən, quyu suyu). Çində alınan kənd təsərrüfatı məhsullarının ümumi həcminə görə ən məhsuldar Yantzı çayının aşağı axınının vadisidir. İl ərzində bir neçə dəfə məhsulun alınması, suvarılmanın istifadəsi və gübrələrin geniş istifadəsi burada bir normadır. Xunan, S ıçuan və Tzyansu əyalətləri ölkədə düyünün ən iri istehsalçılarıdır. Şəkər çuğunurunun çox hissəsi Quandun və Quansi əyalətlərində becərilir. Çinin subtropik rayonlarında, əsasən idxal üçün mandarin, apelsin, liçji və ananas becərilir. Bütün dənlilərin orta məhsuldarlığı artmışdır: buğdanın 5 dəfə, qarğıdalının təxminən 4 dəfə, düyünun 3 dəfə. Məhsuldarlığın artımı, əsasən 1975-ci ildən sonra, azot gübrələrinin istifadəsinin daha çox mümkünlüyü ilə əlaqədar olaraq baş vermişdir. Hal-hazırda Çində 1 hektar əkin sahəsinə orta hesabla 240 kq-dan artıq gübrə istifadə edilir. Çin xaricdən sidik covhəri istehsalı üzrə 12 müasir kimya zavodu almışdır. Yerli, effektliyi daha az olan müəssisələr əsasən ammonium-karbonat istehsal edirlər. Bu zavodlar təxminən 16 milyon ton azot gübrəsi istehsal etmişdir ki, bu da Çini bitkilərin qidalanmasının əsas elementinin iri istehsalçısına çevirdi. 3
Özəlləşdirmə nəticəsində kommunalardakı torpaq ailələr arasında bölüşdürülmüşdür və ailə podratı əsasında işlənilir. İlk öncə torpaq qısa müddətə icarəyə verilirdi (1-3 il), lakin qisa müddətdə uzunmüddətli sahibkarlıq sistemi tətbiq edilmişdir (50 il və daha çox). Nəzarət rəqəmləri əvvəl aşağı salınmışdır, sonra isə tamamilə ləğv edilmişdir. Taxılın və ətin qiymətlərinə bir sıra dəyişikliklərin aparılması əməyin səmərəliliyinin artırılması üçün stimullaşdırıcı faktor rolunu oynamışdır və əkin strukturlarında əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Texniki bitkilərdən mühüm yer pambığa, kətana, cuta, çətənəyə və tütünə məxsusdur (dünyada iri yığımlar). Yağlı bitkilər arasında yerfındığı, küncüt və günəbaxan liderlik edirlər. Şəkər bitkilərindən şəkər qamışı və şəkər çuğunduru, meyvələrdən isə sitrus, ananas, banan, manqo, alma, armud və s. üstünlük təşkil edir. Kənd təsərrüfatının fəaliyyətində ənənəvi olaraq ikinci dərəcəli yer tutan heyvandarlıq, yemlərin çatışmazlığı və otlaq sahələrinin məhdud olması ilə əlaqədar olaraq mülayim templərlə inkişaf etməyə başlamışdır. Donuzların baş sayına görə Çin dünyada birinci yerdədir. Çinin əsas ət məhsulu olan donuz ətinin istehsalı 2 dəfədən artıq artmışdır. Çində 4000 il ərzində ipəkçilik tətbiq edilmişdir. Barama qurdunu Cənub və Şərq rayonlarında yetişdirirlər, palıd qurdunu isə Şimal-Şərqi Çində. Baxmayaraq ki, hal- hazırda Çin ərzaq məhsulları ilə özünü əsasən təmin edir, ərzağın istehsalının gələcək perspektivi çox da optimistik deyil. Əhalinin sayının artması ilə qida məhsullarının istehsalının artırılmasında zəruriyyət qalacaq ərzaq taxılına tələbatların artması gübrələrin istehsalının genişləndirilməsinin, suvarılma üçün suyun sərfiyatının armasının və kənd təsərrüfatı istifadəsi üçün yararlı olan əkin sahələrinin məhdudiyyəti ilə üzləşəcək. Qərb mütəxəssislərinin proqnozlarına görə, XXI-
ci əsrdə Çinin idxal olunmuş taxıla tələbatı 55-dən 175 milyon tonadək artacaq. Keçən əsrin 90-cı illərindən, Çin taxılın, ətin, pambığın, raps toxumunun, meyvələrin, tütün yarpağının istehsalına görə dünyada birinci yerdədir, çayın və yunun istehsalına görə ikinci yeri, soya paxlalıların, şəkər qamışının və cutun istehsalı üzrə üçüncü və ya dördüncü yeri tutur. Lakin, bir nəfərə orta hesabla məhsulun həcmi o qədər də yüksək deyil. Çində torpaq ehtiyyatlarının müxtəlifliyi böyükdür, lakin çox hissəsi dağlıq ərazilərdədir, düzənliklər isə daha az hissəsini təşkil edir. Düzənliklər ölkənin ümumi ərazisinin 43 faizini təşkil edir. Çin, qədim zamanlardan aqrar ölkədir, lakin keçən əsrin 50-ci illərindən, burada
genişmiqyaslı sənayeləşdirilmə başlamışdır. 80-ci illərin əvvəllərindən ÜDM- da kənd təsərrüfatının payı təxminən 32 faiz təşkil etmişdir, lakin sonradan tədricən aşağı düşməyə başlamış və 2001-ci ildə 15,2 faiz təşkil etmişdir. Kənd zəhmətkeşlərinin ümumi məşğulluqda xüsusi çəkisi 1978-ci ildəki 70,5 faizdən 50 faizədək aşağı düşmüşdür, hesablamalara görə hal-hazırda bu təxminən 365 milyon nəfər təşkil edir. Çində torpaq dövlət və kollektiv mülkiyyətindədir. İslahatın sayəsində, istehsalın nəticələri ilə əlaqədar, yeni təsərrüfat sistemi olan ailə podrad sistemi
geniş yayılmışdır. Rəsmi məlumatlara əsasən, 1990-cı illərin axırına olan vəziyyətə görə Çində təxminən 95 milyon hektar becərilən torpaqları var idi ki, bu da dünya miqyasında ümumi becərilən torpaqların 1/15 hissəsi idi, lakin bununla belə dünya əhalisinin 1/5 hissəsini qida məhsulları ilə təmin etməli idi. Çində becərilən torpaqların faktiki
4
sahəsi, ola bilsin ki, 30 faiz çoxdur, lakin elə bu halda da əhalinin 1 nəfərinə yalnız 0,1 hektar təşkil edir. Buna görə də, əkinçiliyin daha intensiv formalarına ehtiyac var. Çox hallarda torpağın eyni bir sahəsi ildə iki, üç və daha çox məhsulun becərilməsi üçün istifad ə edilir, Yantzı çayının hövzəsində ildə iki dəfə məhsulun yığımı normal sayılır. Cənubi Çin əyalətlərində bir çox əkin sahələri ildə üç əsas kənd təsərrüfatı bitkilərinin və ya beşə qədər tərəvəz məhsulunu verir. Ölkənin geniş ərazisi və iqlim şəraitinin, torpağın, ərazinin relyefinin müxtəlifliyi bir sıra müxtəlif aqrosistemlərin formalaşmasına səbəb olmuşdur. Çinin qərb rayonlarının dağlıq əraziləri və geniş çölləri heyvandarlığın inkişafına imkan verir (iribuynuzlu mal-qara, atlar, qoyunlar v ə keçilər), səhra rayonlarının vahələri qarpız və üzümün becərilməsi üçün əlverişlidir. Soyuq şimal əyalətləri, öz təbii xüsiyyətləri ilə Şimali Amerikanın düzənliklərini xatırladan geniş ərazilərdə dənlilərin və paxlalıların (qarğıdalı, buğda, soya paxlalıları) yüksək mexanikləşdirilmiş istehsalında aparıcı rol oynayır. Çində yığılan kənd təsərrüfatı məhsullarının həcminə görə, ən məhsuldar yer Yantzı çayının aşağı axınının vadisidir. Məhsulun ildə bir neçə dəfə yığımı, suvarılmanın istifadəsi və gübrələrin geniş tətbiqi bu ərazi üçün normal hesab edilir. Əkinə yararlı torpaqların itkiləri və əkin sahələrinin ixtisar edilməsi məhsuldarlığın artırılması hesabına əvəz edilmişdir. Bütün dənli bitkilərin orta məhsuldarlığı təxminən 4 dəfə artmışdır. Buğdanın məhsuldarlığı 5 dəfə, qarğıdalının 4 dəfə, düyünün 3 dəfə artmışdır. Məhsuldarlığın bu artması əsasən mineral azot gübrələrin daha da əlverişli olması ilə əlaqədardır. Çinə kənd təsərrüfatının məhsuldarlığının artırılmasına imkan verən digər müasir metorlara daha keyfiyyətli toxumların, pestisidlərin, kənd təsərrüfatı bitkilərinin müdafiəsi üçün polietilen örtüyün tətbiq edilməsi, həmçinin suvarma sisteminin işləməsi və kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı üçün elektrik enerjinin istifadəsinin artırılması daxildir. Aparılan özəlləşdirmə nəticəsində kommunalardakı torpaq əsasən olduqca mürəkkəb bölgü formasının istifadəsi ilə ailələr arasında bölüşdürülmüşdür. İlk öncə torpaq icarəyə qısa müddətə verilirdi, lakin tezliklə uzunmüddətli torpaq sahibliyi sistemi tətbiq edilmişdir. Taxıla və ətə olan qiymətlər sahəsində çoxdan vaxtı çatmış bir sıra düzəlişlər əməyin səmərəliliyinin artmasında stimullaşdırıcı faktor rolunu oynamışdır və bu əkin strukturunda mühüm dəyişikliklərə gətirib çıxardı. Kənd təsərrüfatı istehsalı strukturunun nizama salınması davam edir. Bazarın tələbatına uyğun olaraq bitkiçiliyin strukturu xeyli nizama salınmışdır. Texniki bitkilərin əkin sahələri genişləndirilmiş, kənd təsərrüfatı bitkilərinin ümumi sahəsi arasında onların xüsusi çəkisi ilk dəfə 30 faiz və daha çox artmışdır. Buğdanın istehsalı xeyli azalmışdır. İl ərzində cəmi 462,51 milyon ton taxıl istehsal edilmişdir ki, bu da keçən illə müqayisədə 9 faiz azdır, o cümlədən dənlilərin yay yığımı 107,5 milyon ton təşkil etmiş və ya 9,3 faiz azalmışdır; tezyetişən düyünün yığımı 8,5 faiz azalaraq 37,47 milyon ton təşkil etmişdir, payız yığımı 9 faiz azalaraq 317,54 milyon ton təşkil etmişdir. Texniki bitkilər üzrə pambığın və yağlı bitkilərin yığımı artmışdır, şəkər istehsalı xammalının yığımı isə azalmışdır. Pambığın əkin sahələri keçən illə 5
müqayisədə 300 min hektar təşkil etmişdir, artım isə 8,1 faiz olmuşdur. 2010-cu il ərzində cəmi 4,35 milyon ton istehsal edilmişdir, bu da keçən illə müqayisədə 13,6 faiz artıqdır. Yağlı bitkilərinin yığımı keçən illə müqayisədə 13,4 faiz artaraq 29,5 milyon ton təşkil etmişdir. Şəkər istehsalı xammalının əkin sahələri azalmışdır, onların yığımı keçən illə müqayisədə 10,6 faiz azalaraq 74,5 milyon ton təşkil etmişdir. Heyvandarlıqda istehsal sabit inkişaf etmişdir. Donuz, mal və qoyun ətinin ümumi istehsalı 62,7 milyon ton təşkil edərək 5,4 faiz artmışdır. Dəniz və çay təsərrüfatında istehsal sabit olaraq artmışdır. Akvaməhsulların istehsalı 42,9 milyon ton təşkil edərək 4,1 faiz yüksəlmişdir. Çin investisiyalarının rəqəmləri son illər durmadan artmış və 2009-cu ildə artım 60 faiz təşkil etmişdir. Qara qitənin kənd təsərrüfatı istehsalına birbaşa investisiyalar 2011- ci ildə təxminən 15 milyard ABŞ dollarına çatmışdır. İki min Çin şirkəti öz biznesini bilavasitə Afrika ilə əlaqələndirirlər və buraya xeyli vəsait qoyurlar
. Onların məqsədi qitədə inkişaf etmiş kənd infrastrukturu yaratmaq, qitənin dünya ərzaq bazarında daha ciddi oyunçu olması üçün Afrikanı kənd təsərrüfatı məhsullarının güclü təchizatçısına çevirməkdir. İqlimin qlobal dəyişməsini və bununla əlaqədar olaraq məhsulların becərilmə şəraitinin kəskin dəyişməsini nəzərə alsaq, onda bu siyasəti xeyli uzaqgörən adlandırmaq olar. Bugün Çin Afrikanın ən iri ticarət partnyorudur. Onların mal dövriyyəsi keçən il 166 milyard ABŞ dolları təşkil etmişdir. Afrika qitəsinin ölkələrində Çin nümayiş mərkəzləri yaradır, burada kənd təsərrüfatının müasir imkanları nümayiş edilir. Çin mütəxəssisləri Afrikada tərəvəz və meyvələrin istehsalının artmasını təmin edirlər. Təzə tərəvəzlərə tələbatın davamlı artımı nəzərə alaraq, Çində tərəvəzçiliyin sabit inkişafını təmin etmək üçün əkin sahəsinin müəyən edilməsi, şitillərin intensiv becərilməsinin gücləndirilməsi, standart tərəvəzçilik sahələrinin yaradılması, yeni növlərin və sortların kultivasiyasının sürətləndirilməsi, tərəvəzlərin istehsalının satışla ilə əlaqələndirilməsi kimi beş sahədə tədbirlər görülür. Çin dünyada tərəvəzlərin ən iri istehsalçısı və istehlakçısıdır. Uzun illər ərzində ölkədə tərəvəzçiliyin sabit inkişafı müşahidə olunurdu. 1990-cı ildə tərəvəz bitkilərinin ümumi əkin sahəsi təxminən 6,4 milyon hektar təşkil etdiyi halda, 2011-ci ildə 19,6 milyon hektaradək artmışdır, tərəvəzlərin ümumi istehsal həcmi isə 1990-cı ildə olan 195 milyon tondan keçən il olan 679 milyon tonadək artmışdır. Heyvanlara süni olaraq əlavə gen daxil edilmişdir, bu gen əzələ toxumalarını qismən piy toxumaları ilə əvəz edəcək. Bunun sayəsində onların əti mərmər mal əti kimi zərif olacaq. Son zamanlar qida sənayesinin inkişaf etdiyinə baxmayaraq, çinlilərin əksəriyyəti, supermarketlərin və bazarların piştaxtalarında olan mallarının keyfiyyətinə etibarın xeyli aşağı düşməsi ilə əlaqədar olaraq, ərzaq məhsullarının şəxsi istehsalı ilə məşğul olmağa üstünlük verirlər. Cari ilin əvvəlində elan edilən Çində 2011-2012-ci illərdə qida məhsullarının təhlükəsizlik vəziyyəti barədə məruzəyə uyğun olaraq, 1036 respondent arasında aparılmış sorğuya əsasən, onların 91,3 faizi qida ərzaqları ilə bağlı qalmaqallı hadisələrə böyük diqqət yetirdikləri məlum olmuşdur. 64 faizi birinci növbədə qida məhsullarının istehsalı və emalı prosesinə, həmçinin texniki və karantin nəzarəti
6
sisteminə və bu istiqamətdə risklərin qarşısının alınması rejiminə öz inamsızlığını bildirmişlər. Ərazisi 9,6 milyon km 2 , əhalisi 1340,0 milyon nəfərdir, 1 km 2 - ə 140 nəfər düşür. Taxıl istehsalı 462,0 milyon ton, o cümlədən buğda 114,0 milyon ton, düyü istehsalı 125,3 – 134,3 milyon ton, istehlak 127,2 – 130,3 milyon ton, ixrac – 0,7 – 1,3 milyon ton, idxal 0,3 – 0,6 milyon ton, keçici ehtiyatlar 35,9 – 42,9 milyon ton, əkin sahəsi 110,0 milyon hektar, ondan 21,6 – 30,1 milyon hektar buğda, məhsuldarlıq 37 – 48 s/ha, idxal 6,7 milyon ton, istehlak 101,5 – 109,3 milyon ton, keçici ehtiyatlar 34,4 – 102,9 milyon ton, idxal (taxıl) 55 – 175 milyon ton, çay istehsalı 107,5 milyon ton, erkən düyü istehsalı 37 – 47 milyon ton, tərəvəz sahəsi 19,6 milyon hektar, istehsal 700 milyon ton. ÜDM 11300,0 milyard ABŞ dolları təşkil edir, hər nəfərə 8 433 ABŞ dolları düşür.
7
181
16.15 15.1
143 101.7
2001 191
17.13 14.4
149 105.5
2002 200
17.45 13.8
156 104.7
2003 210
16.34 12.8
162 105
2004 259
17.58 13.4
199 123.3
2005 274
17.99 12.1
210 105.8
2006 302
18.46 11.1
230 110.2
2007 376
19.17 10.8
285 124.5
2008 485
21.29 10.7
365 129
2009 516
23.29 10.3
387 106.4
2010 599
23.3 10.1
447 116.1
Çində və qonşu ölkələrdə 1 nəfərə düşən kənd təsərrüfatı məhsulları, ABŞ dolları, 2000-2010-cu illər.
İl Çin Hindistan Yaponiya Rusiya Cənubi Yüklə 7,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|