Ønsan sΩhv edΩ bilΩr; sΩhvi etiraf etmΩk onu yüksΩldir; sΩhvi düzΩltmΩk

Bioloji nohurlar – bu 3...5 pill

ԥdԥn ibarԥt  nohurlar 

kaskadı olub, iç

ԥrisindԥn yavaú sürԥtlԥ bioloji tԥmizlԥnmiú

çirkab suları axır. Bel

ԥ nohurlar çirkab sularının bioloji vԥ

ya dig

ԥr tԥmizlԥmԥ qur÷uları kompleksindԥ qabaqcadan 

t

ԥmizlԥnmԥsi üçün tԥyin edilir. Süni qur÷ularda çirkab 

sularının t

ԥmizlԥnmԥ prosesi aerotenk vԥ biofiltrlԥrdԥ

h

ԥyata keçirilir. Aerotenklԥr daha geniú  tԥtbiq sahԥsi 

tapmı

údır.   

Biofiltrl

ԥrdԥ çirkab suları üzԥri nazik bakterial pԥrdԥ

il

ԥ örtülmüú iridԥnԥli material tԥbԥqԥ içԥrisindԥn  buraxılır. 

Bu bakterial p

ԥrdԥ hesabına bioloji oksidlԥúmԥ prosesi 

intensivl

ԥúir. Bioloji gölmԥçԥlԥrdԥ çirkab sularının 

t

ԥmizlԥnmԥsi prosesindԥ su hövzԥsindԥ yaúayan bütün 

orqanizml

ԥr iútirak edirlԥr. 

                                                                                  

 435

Aerotenkl

ԥr – mԥcburi aerasiya üçün quruluúlarla 

t

ԥchiz edilmiú, açıq hovuz úԥklindԥ  dԥmir-betondan 

hazırlanmı

ú çox böyük rezervuarlardır. Aerotenklԥrin 

d

ԥrinliyi 2...5 m olur.  Burada bakteriya vԥ mikroskopik 

heyvanlardan 

ԥmԥlԥ  gԥlԥn aktiv lil tԥmizlԥmԥ baúlan÷ıcı 

olur. Bütün bu canlı orqanizml

ԥr aerotenklԥrdԥ  qız÷ın 

sur

ԥtdԥ inkiúaf edir ki, buna da çirkab suyunun tԥrkibindԥ

olan üzvi madd

ԥlԥr  vԥ qur÷uya verilԥn hava axını 

vasit

ԥsilԥ daxil olan oksigen artıqlı÷ı imkan yaradır. 

Bakteriyalar topa-topa biti

úԥrԥk üzvi çirklԥndiricilԥri 

mineralla

údıran fermentlԥr ifraz edirlԥr. Lopa-lopa lil tez 

çök

ԥrԥk tԥmizlԥnmiú sudan ayrılır.  ønfuzoriya (ancaq 

mikroskopla görün

ԥ bilԥn birhüceyrԥli orqanizm), 

qamçılılar (tel

úԥkilli ayaqları olan ibtidai heyvanlar), 

amöbl

ԥr (mikroskopla görünԥn birhüceyrԥli orqanizm), 

rotatoril

ԥr (yemi a÷zının yanındakı kirpiklԥr vasitԥsilԥ

tutan mikroskopik orqanizml

ԥr) vԥ digԥr xırda heyvanlar, 

bakteriyaları yey

ԥrԥk lilin bakterial kütlԥsini cavanlaúdırır. 

Çirkab sularının anaerob üsulla t

ԥmizlԥnmԥ prosesi 

hava daxil olmadan ba

ú verir.  Bu üsul ԥsasԥn çirkab 

sularının mexaniki, fiziki-kimy

ԥvi vԥ bioloji üsulla 

t

ԥmizlԥnmԥsi zamanı  ԥmԥlԥ  gԥlԥn bԥrk çöküntülԥrin 

z

ԥrԥrsizlԥúdirilmԥsi mԥqsԥdilԥ istifadԥ olunur. Bu bԥrk 

                                                                                  

 436

çöküntül

ԥr anaerob bakteriyalar vasitԥsilԥ metantenk 

adlanan xüsusi hermetik rezervuarlarda qıcqırdılır. Son 

m

ԥhsuldan asılı olaraq spirtԥ, süd turúusuna, metana vԥ

s. qıcqırma növl

ԥri olur. Çirkab suların tԥmizlԥnmԥsi 

zamanı ayrılan çöküntül

ԥrin qıcqırdılması üçün metana 

qıcqırma prosesind

ԥn istifadԥ olunur.  

Çirkab sular bioloji t

ԥmizlԥnmԥdԥn  ԥvvԥl mexaniki 

t

ԥmizlԥnmԥyԥ, sonra isԥ xԥstԥlik törԥdԥn bakteriyalardan 

azad olmaq üçün maye xlor v

ԥ ya xlorlu ԥhԥng ilԥ kimyԥvi 

t

ԥmizlԥnmԥyԥ düçar edilir. 

Dezinfeksiya (xüsusi d

ԥrmanlar vasitԥsilԥ yoluxucu 

mikrobların m

ԥhv edilmԥsi vԥ ya zԥrԥrsizlԥúdirilmԥsi) 

m

ԥqsԥdilԥ  hԥmçinin dԥ digԥr fiziki-kimyԥvi üsullardan 

(ultras

ԥs, elektroliz, ozonlaúdırma vԥ sairԥ) istifadԥ edilır. 

Komunal-m

ԥiúԥt çirkab sularının tԥmizlԥnmԥsindԥ bioloji 

üsulun böyük 

ԥhԥmiyyԥti vardır. Bu üsul hԥm dԥ neft 

emalı mü

ԥssisԥlԥrinin, sellüloza-ka÷ız sԥnayesinin, süni 

lif istehsalı prosesi tullantılarının t

ԥmizlԥnmԥsindԥ istifadԥ

edilir. 

Çirkli suların üzvi madd

ԥlԥrdԥn bioloji tԥmizlԥnmԥ

üsulunun 

ԥsasını 3 qarúılıqlı ԥlaqԥdԥ olan proseslԥr tԥúkil 

edir: mikroorqanizml

ԥr hüceyrԥsinin protoplazmasının 

sintezi, üzvi çirkl

ԥndiricilԥrin oksidlԥúmԥsi vԥ hüceyrԥ

                                                                                  

 437

metobolizmi m

ԥhsullarının oksidlԥúdirilmԥsi. Belԥ

prosesl

ԥrin aparılması üçün fermentlԥrin iútirakı  tԥlԥb 

olunur.  Bu halda üzvi madd

ԥlԥrin tԥrkibindԥ olan 

karbonun 

ɋ0

2

 –y

ԥ, hidrogenin isԥ ɇ

2

0 – y

ԥ qԥdԥr aerob 

oksidl

ԥúmԥsi  prosesinin baú vermԥsi oksigenin sԥrf 

olunması, daha do

÷rusu oksigenԥ bioloji tԥlԥbatla 

xarakteriz

ԥ olunur. Çirkli su axınındakı qatıúıqların 

parçalanma d

ԥrinliyinin xarakteristikası biokimyԥvi 

göst

ԥrici olur ki, bu da oksigenԥ bioloji tԥlabatın (OBT) 

oksigen

ԥ kimyԥvi tԥlabata (OKT) nisbԥti ilԥ müԥyyԥn 

edilir. OBT – dan f

ԥrqli olaraq OKT dedikdԥ nԥzԥri olaraq 

üzvi madd

ԥlԥrin tamamilԥ ɋ0

2

, 

ɇ

2

0 -ya, h

ԥmçinin dԥ ԥgԥr 

çirkli suların t

ԥrkibindԥ azot vԥ kükürd varsa, ammonium 

v

ԥ sulfat turúusuna çevrilmԥsi üçün nԥzԥri lazım olan 

oksigenin miqdarı ba

úa düúülür. Maddԥ molekulu 

t

ԥrkibindԥ olan molekulyar oksigen bu maddԥlԥrin 

oksidl

ԥúmԥsinԥ 

s

ԥrf olunur. Eyni tԥmizlԥnmԥ

effektivliyind

ԥ üzvi maddԥlԥrin biokimyԥvi oksidlԥúmԥsi 

kimy

ԥvi oksidlԥúmԥyԥ  nԥzԥrԥn daha az oksigen tԥlԥb 

edir. Bioloji filtrl

ԥrdԥ çirkli sular bioloji aktiv kütlԥ ԥmԥlԥ

g

ԥtirԥn aktiv lil vԥ ya bioplyonka mikroorqanizmlԥri ilԥ

t

ԥmizlԥnir. Qur÷unun çirkli suyun vahid hԥcminԥ görԥ

m

ԥhsuldarlı÷ı  vԥ artıq lilin miqdarı lilin oksidlԥúdiricilik 

                                                                                  

 438

gücün

ԥ (r) vԥ artımına görԥ qiymԥtlԥndirilir. Lilin 

oksidl

ԥúdiricilik (r) gücü aúa÷ıdakı tԥnlik üzrԥ hesablanır: 

       

τ

/

/

)

(

OBT

V

V

OBT

OBT

r

a

t

ilk

Δ

=

−

=

  .......(10.4) 

Burada  

t

ilk

OBT

OBT

OBT

−

=

Δ

– ilkin v

ԥ tԥmizlԥnmiú

suyun oksigen

ԥ bioloji tԥlabatları arasındakı  fԥrq, qr 

0

2

/m

3

;  V  – çirkli su s

ԥrfi,  m

3

/saat;  V

a

– aerotenkin i

úçi 

h

ԥcmi, m

3

; 

τ = Va/V – aerasiya vaxtı, saat. 

Bakteriyaların qar

úılıqlı 

ԥlaqԥsinin mürԥkkԥb 

xarakterin

ԥ görԥ lilin artımı (Ar) tԥxmini yaxınlaúma 

asılılı

÷ı ilԥ müԥyyԥn edilir:  

        

m

K

C

Ar

H

Δ

⋅

+

=

3

v

ԥ ya    ......(10.5) 

Burada 

ɋ

ɧ

– aerotenk

ԥ daxil olan çirkab suları 

t

ԥrkibindԥ olan asılqan hissԥciklԥrin qatılı÷ı, q/m

3

; 

Ʉ

ɷ

– 

iqtisadi 

ԥmsal; 

m

Δ

v

ι

S

Δ

-   aerotenkl

ԥrdԥn kԥnar 

edilmi

ú üzvi qatıúıqların müvafiq olaraq kütlԥ  vԥ OBT 

vahidi il

ԥ miqdarı,  q/m

3

  v

ԥ    qr  OBT/m

3

; 

ɍ – lilin xüsusi 

artımı, q/q OBT. 

OBT 20 mq 0

2

 /dm

3

-d

ԥn az oldu÷u halda çirkli suların 

t

ԥmizlԥnmԥsi tam, OBT 20 mq 0

2

 /dm

3

-d

ԥn çox oldu÷u 

halda is

ԥ tԥmizlԥnmԥ natamam hesab olunur.  

 Anaerob  t

ԥmizlԥnmԥ sxemlԥri qatılı÷ı 6–20 q/dm

3

olan çirkab suların t

ԥmizlԥnmԥsindԥ, 30 q/dm

3

qatılıqlı 

                                                                                  

 439

mineral duzların qatıla

údırılmasında vԥ artıq lil vԥ

çöküntül

ԥrin qıcqırdılmasında istifadԥ olunur. ùԥkil 10.8–

d

ԥ çirkab sularının anaerob sxem üzrԥ  tԥmizlԥnmԥ

prosesinin kombin

ԥ olunmuú texnoloji sxemi 

göst

ԥrilmiúdir. Bu sxem üzrԥ çirkab sular 1 aralıq aparatı

keç

ԥrԥk 2 anaerob reduksiyaediciyԥ daxil olur. Burada 

çirkli sular anaerob lill

ԥ qarúılıqlı  tԥsirdԥ olur. Sonra 

qarı

úıq 4 nasosu vasitԥsilԥ 5 flotatoruna verilir, buradan 

da lilli su m

ԥiúԥt tullantı suları ilԥ birlikdԥ 6 aerotenkinԥ, 

köpüklü m

ԥhsullar isԥ stabillԥúdirilmԥk üçün 3 

metantenkin

ԥ daxil edilir. 6 aerotenkindԥn çıxan qarıúıq 7 

nasosu vasit

ԥsilԥ 8 flotatoruna verilir. 8 flotatorundan 

çıxan aerob aktiv lil yenid

ԥn prosesԥ qaytarılır. Lilin bir 

hiss

ԥsi 6 aerotenkinԥ, artıq qalan hissԥsi isԥ 3 

metantenkin

ԥ qaytarılır. Bioloji tԥmizlԥnmiú su 9 vԥ 10 

filtrl

ԥrindԥ tamamilԥ  tԥmizlԥnir, bundan sonra 12 su 

hovuzuna axıdılır v

ԥ ya nasos vasitԥsilԥ tԥkrar istifadԥyԥ

verilir. Bioloji üsullarla t

ԥmizlԥnmiú çirkli sular aúa÷ıdakı 

t

ԥlԥblԥrԥ cavab vermԥlidir:  

1. Çirkli 

suların t

ԥrkibindԥ olan üzvi maddԥlԥr biokimyԥvi 

oksidl

ԥúmԥ xassԥsinԥ malik olmalıdırlar; 

2. OBT il

ԥ göstԥrilԥn çirkli suların qatılı÷ı biofiltrlԥrlԥ

t

ԥmizlԥmԥ zamanı 500 mq/dm

3

 – d

ԥn vԥ    aerotenk-

                                                                                  

 440

qarı

údırıcılarda tԥmizlԥmԥ zamanı isԥ  1000 mq/dm

3

 – 

dan artıq olmamalıdır. 

3. Z

ԥhԥrli üzvi  vԥ qeyri-üzvi maddԥlԥrin qatılıq hԥdlԥri 

bakteriyaların h

ԥyat fԥaliyyԥtlԥrini dayandıra bilԥn qatılıq 

h

ԥddindԥn yuksԥk olmamalıdır.  

4. Mexaniki 

qatı

úıqların miqdarı 150 mq/dm

3 

 h

ԥddindԥn 

artıq olmamalıdır. 

5.  Mühitin hidrogen potensialı 

ɪɇ 6,5–8,5  hԥddindԥ

olmalıdır. 

6. Çirkli 

suların t

ԥrkibindԥ biogen elementlԥr olmalıdır. 

7. H

ԥll olmuú duzların ümumi miqdarı 10 q/dm

3

 – d

ԥn 

artıq olmamalıdır. 

8. Çirkli  suların t

ԥrkibindԥ üzԥn qԥtran vԥ ya÷

olmamalıdır. 

9. Çirkli  suların temperaturu 6–35

0

–d

ԥn 50–60°ɋ

h

ԥddindԥ olmalıdır. 

Göst

ԥrilԥn tenologiyadan istifadԥ etmԥklԥ

müt

ԥxԥssislԥr tԥrԥfindԥn mԥhsuldarlı÷ı 10 min. m

3

/gün 

olan çirkli suların bioloji t

ԥmizlԥnmԥsinin nümunԥvi 

stansiyası  i

úlԥnib hazırlanmıúdır. Belԥ qur÷u 11000 ɦ

2

sah

ԥni  ԥhatԥ edir. Bu halda çirkli sular kolon tipli 

aerotenkl

ԥrdԥ  tԥmizlԥnir vԥ sonra da qum filtrlԥrindԥ su-

hava axını altında yuyulmaqla son t

ԥmizlԥnmԥ

                                                                                  

 441

m

ԥrhԥlԥsini keçir. Artıq lil ilԥ  bԥrkimiú xam çöküntü 

qarı

úı÷ının reagentli kondisiyalaúdırılması  vԥ susuzlaú-

dırılması prosesi FPAKM-25H markalı filtr-presl

ԥrdԥ

aparılır. Bel

ԥ filtr-preslԥrin quru mԥhsula görԥ

m

ԥhsuldarlı÷ı 15 kq/m

2

⋅saat vԥ susuzlaúdırılmıú çöküntü-

nün n

ԥmliyi 60% olur. Çöküntülԥrin susuzlaúdırılmasının 

ehtiyat avadanlı

÷ı vintli sentrifuqa (qarıúıq maddԥlԥri 

(mayel

ԥri) mԥrkԥzdԥnqaçan qüvvԥ vasitԥsilԥ  tԥrkib 

hiss

ԥlԥrinԥ ayıran cihaz) ola bilԥr.  

                                                                                  

 442

S

ԥkil 10.8. Sԥnaye çirkab sularının kombinԥ olunmuú

üsulla t

ԥmizlԥnmԥsi prosesinin texnoloji sxemi. 

Aparatlar: 1 – aralıq aparat; 2 - anaerob reduksiyaedici 

aparat; 3 – metantenk; 4,7,11– nasoslar; 5,8 – 

flotatorlar; 6 – aerotenk; 9,10 – filtrl

ԥr; Axınlar: I – çirkli 

sular; II – susuzla

údırılmaya göndԥrilԥn çöküntülԥr; III – 

artıq lil; IV – qayıdan lil; V –t

ԥsԥrrufat - mԥiúԥt çirkab 

suları; VI – köpük m

ԥhsulları; VII – tԥkrar istifadԥyԥ

ged

ԥn su. 

1

2 

3 

5 

6 

8 

12 

4 

7 

9              10                11 

I 

II 

III 

IV 

V 

VI 

VII 

                                                                                  

 440

Kimya v

ԥ neft-kimyaistehsal sahԥlԥrinin iúlԥnmiú çirkli 

suları birba

úa bioloji tԥmizlԥnmԥyԥ göndԥrilԥ bilmir, çünki 

onların t

ԥrkibindԥ bioloji tԥmizlԥnmԥ qur÷ularında 

i

úlԥnilԥn  ³aktiv lil´in tԥrkibindԥ olan mikroorqanizmlԥrԥ

toksiki t

ԥsir göstԥrԥn vԥ ya bu mikroorqanizmlԥrin 

fermentl

ԥrinin tԥsirinԥ davamlı olan komponentlԥr olur. 

Bu cür tullantı suları qabaqcadan biokimy

ԥvi davamlı  vԥ

toksiki madd

ԥlԥrdԥn azad olmaq üçün emal olunur vԥ

sonra ümumi bioloji t

ԥmizlԥnmԥ sisteminԥ göndԥrilir. 

Ԥgԥr bu cür sԥnaye sularının fiziki-kimyԥvi üsullarla 

t

ԥmizlԥnmԥsi  onların istifadԥsi üçün lazım olan tԥmizlik 

d

ԥrԥcԥsini tԥmin edirsԥ, o halda onların bioloji 

t

ԥmizlԥnmԥsinԥ ehtiyac qalmır. Tԥcrübԥ göstԥrmiúdir ki, 

ԥgԥr sԥnaye tullantı sularının tԥrkibindԥ qiymԥtli 

komponentl

ԥr olarsa, onların yenidԥn istehsala 

qaytarılması  v

ԥ  tԥkrar  ԥmtԥԥ  mԥhsulu kimi utilizԥ

olunması üçün s

ԥnaye çirkab sularının yerli  tԥmizlԥnmԥ

üsullarından istifad

ԥ olunması  mԥqsԥdԥüy÷undur. Yerli 

t

ԥmizlԥmԥ qur÷ularının  ԥsasını azeotrop qovma, buxar 

sirkulyasiyası, ekstraksiya, adsorbsiya v

ԥ ya ion 

mübadil

ԥ, flotasiya vԥ  hԥmçinin hԥll olmuú maddԥlԥrin 

müxt

ԥlif kimyԥvi parçalanma proseslԥri tԥúkil edir. Lakin 

                                                                                  

 441

adsorbsiya qur

÷uları bir qayda olaraq suların üzvi 

çirkl

ԥndiricilԥrdԥn daha dԥrin tԥmizlԥnmԥsini  tԥmin edir. 



10.2.6. S

ԥnaye tullantı sularının adsorbsiya üsulu ilԥ

t

ԥmizlԥnmԥsi  prosesinin texnoloji sxemi 

S

ԥnaye tullantı sularının duzsuzlaúdırılması  vԥ

adsorbsiya-iond

ԥyiúmԥ yolu ilԥ tԥmizlԥnmԥ texnologiyası 

i

úlԥnmiú reagentlԥrin tam utilizasiyasını  nԥzԥrdԥ tutur vԥ

praktiki olaraq tullantısız ba

úa gԥlir. Belԥ texnoloji sxem 

üzr

ԥ çirkli suların emal proseslԥri aúa÷ıdakı mԥrhԥlԥlԥrlԥ

aparılır (

ùԥkil 10.9.) 





























ùԥkil 10.9. Suyun emal proseslԥri.

Mexaniki 

t

ԥmizlԥmԥ

  Tullantı 

   suları 

Bioloji 

t

ԥmizlԥmԥ

Filtrli  t

ԥmizlԥmԥ



Aktiv kömürün 

regenerasiyası 

Suyun duz t

ԥrki- 

binin ion mübadil

ԥ

üsulu il

ԥ tԥmiz-

l

ԥnmԥsi  

T

ԥmizlԥnmiú su   

Adsorbsiyalı tam 

t

ԥmizlԥmԥ

øonitin 

regenerasiyası 

Kübr

ԥlԥr 



                                                                                  

 442



Bioloji t

ԥmizlԥnmiú tullantı sularının adsorbsiyalı tam 

t

ԥmizlԥnmԥ prosesi suyun oksigenԥ olan kimyԥvi 

t

ԥlԥbatının 8-16 q/m

3

ԥ  qԥdԥr azaldılmasını  tԥmin edԥn 

psevdoqaynar aktiv kömür laylı aparatlarda h

ԥyata 

keçirilir. T

ԥmizlԥnmiú sudan aktiv kömür tozlarının vԥ

dig

ԥr asılı maddԥlԥrin ayrılması üçün çökdürmԥ  vԥ

filtrl

ԥmԥ üsullarından istifadԥ olunur. Tԥmizlԥnmiú sudan 

codluq yaradan kationların ayrılması, q

ԥlԥvi metal vԥ

ammonium ionlarının azaldılması üçün H

+ 

kationla

údırma, 

deqazsızla

údırma kalonlarında H

+

kationlaúdırılmıú suyun 

t

ԥrkibindԥn CO

2

-nin üfürülüb t

ԥmizlԥnmԥsi, sulfat, fosfat 

anionlarının ayrılması, xloridl

ԥrin miqdarının azaldılması 

v

ԥ  H

+

 kationlaúdırılmıú suyun neytrallaúdırılması üçün 

suyun OH

 –

N[V\[YNúdırılması prosesi dԥ aparılır. 

Bioloji t

ԥmizlԥnmiú tullantı sularından bԥslԥyici suyun 

hazırlanması prosesinin tullantısız yerin

ԥ yetirilmԥsi aktiv 

kömürün çox d

ԥfԥli termiki regenerasiyası vԥ ionmübadilԥ

ionitl

ԥrinin regenerasiyası üçün adԥtԥn istifadԥ olunan 

duru sulfat tur

úusu vԥ qԥlԥvi mԥhlulları ԥvԥzinԥ qatı nitrat 

tur

úusu vԥ ammonyakdan istifadԥ etmԥklԥ  hԥyata 

keçirilir. Bel

ԥ texnologiya iúlԥnmiú regenerasiya 

m

ԥhlullarından maye gübrԥ kimi istifadԥ olunmasına 

                                                                                  

 443

imkan yaradır ki, onlardan da t

ԥrkibindԥ kalsium, 

maqnezium nitratları, ammonium-sulfat, natrium-nitrat v

ԥ

ammonium-xlorid olan d

ԥnԥvԥr qarıúıq azot gübrԥlԥrinin 

istehsalı mümkündür. 

Tullantı sularının adsorbsiya üsulu il

ԥ  tԥmizlԥnmԥsi 

prosesinin texnoloji sxemi 

úԥkil 10.10-dԥ verilmiúdir. 

Bioloji t

ԥmizlԥnmiú  vԥ  zԥif minerallıqlı  sԥnaye tullantı 

suları qarı

úı÷ından ibarԥt olan çirkli tullantı suları 1 

q

ԥbuledici çԥnԥ daxil olur.  Çԥndԥn 2 nasosu vasitԥsilԥ

çirkl

ԥnmiú tullantı suları 3 adsorbsiya aparatının 

a

úa÷ısına verilir vԥ tor blokunun kömԥyilԥ  kalonun kԥsiyi 

boyunca b

ԥrabԥr miqdarda paylaúdırılaraq aktiv kömür 

layının iç

ԥrisindԥn keçir vԥ onu psevdoqaynar halda 

saxlayır.  Qur

÷uda adsorbent kimi hissԥciklԥrinin ölçüsü  

0,2-1,0 mm v

ԥ xüsusi effektiv sԥthi 800m

2

/q-a q

ԥdԥr olan 

antrasitd

ԥn istifadԥ olunur.   

Adsorbent hiss

ԥciklԥrinin çԥkilmԥsi üçün lazım olan

çıxan maye axınlarının h

ԥrԥkԥt sürԥti  13-15  m

3

 /saat



h

ԥddindԥ olur ki,ObQNQVNZRa_V  metrԥ bԥrabԥr olan 

adsorbsiya aparatında 120-135 m

3

/saat suyun 

t

ԥmizlԥnmԥsinԥ imkan verir. Tԥmizlԥnmiú su aparatın 

yuxarı hiss

ԥsindԥn su toplayıcı qur÷unun kömԥyi ilԥ xaric 

edilir. Aktiv antrasit regenerasiya qur

÷usundan 16 

                                                                                  

 444

vakuum–n

ԥql sisteminin kömԥyi ilԥ  hԥr bir adsorbsiya 

kalonunda qurulmu

ú  14 bunkerinԥ verilir vԥ oradan da 

b

ԥslԥyici vasitԥsilԥ aparata yuxarıdan dozalarla verilir. 

 Adsorber

ԥ yuxarı bunkerdԥn daxil olan tԥzԥ antrasitin 

miqdarına ekvivalent olaraq aparatın dib hiss

ԥsindԥn 

suspenziya kütl

ԥsinin 30-40%-i qԥdԥr iúlԥnmiú aktiv 

antrasit fasil

ԥsiz olaraq 5 erlifti vasitԥsilԥ xaric edilir.  

Bununla da kalondan keç

ԥn adsorbentin fasilԥsiz  ԥks 

axınlı  h

ԥrԥkԥti tԥmin olunur. Aparatdan çıxan su özü ilԥ

aktiv kömür tozlarını da aparır (kalona veril

ԥn adsorbent 

dozasının 2-3%-i q

ԥdԥr). Odur ki, adsorbsiya aparatından 

çıxan su 6 çökdürücüsün

ԥ verilir. Burada ölçüsü 50 mkm-

d

ԥn böyük olan hissԥciklԥr çökdürülür, sonra 

durula

údırılmıú su 8 qԥbuledici çԥndԥ toplanır vԥ oradan 

da nasos vasit

ԥsilԥ götürülԥrԥk antrasit (1-3 mm) vԥ

kvars qumu (0,8-1,2 mm) il

ԥ yüklԥnmiú 9 çoxlaylı basqı 

filtrin

ԥ verilir. Burada alınan vԥ tԥrkibindԥ 5-8 q/m

3

-d

ԥn az 

asılı hiss

ԥciklԥr olan filtrat ionmübadilԥ duzsuzlaúdırıcı 

qur

÷uya göndԥrilir.  øúlԥnmiú aktiv antrasit isԥ 4 

adsorberind

ԥn 5 erlifti ilԥ götürülԥrԥk 17 lentúԥklli vakuum 

transportyoruna verilir. Burada antrasit sudan ayrılır

 20-

25% n

ԥmliyԥ qԥdԥr), sonra isԥ  10 reversiv (hԥrlԥnmԥ vԥ

ya h

ԥrԥkԥt istiqamԥti dԥyiúdirilԥ bilԥn) transportyorunun 

                                                                                  

 445

v

ԥ 19 bԥslԥyici úneklԥrin kömԥyi ilԥ termiki regenerasiya 

sobasına gönd

ԥrilir.  øúlԥnmiú kömürün regenerasiyası

%



C aRZ]R_Nab_QN QVNZRa_V  ! Z \YN[ biri iúçi, digԥri 

d

ԥ rezervdԥ olan]`RcQ\^Nf[N_laylı sobalarda aparılır.