Ønsan sΩhv edΩ bilΩr; sΩhvi etiraf etmΩk onu yüksΩldir; sΩhvi düzΩltmΩk

Yeraltı su obyektl

ԥrinin çirklԥnmԥsinin mo-

nitorinqi — t

ԥbii vԥ texnogen amillԥrin tԥsiri nԥticԥsindԥ, 

onların kimy

ԥvi element vԥ birlԥúmԥlԥrlԥ, üzvi 

madd

ԥlԥrlԥ, bakteriyalarla (mikroorqanizmlԥrlԥ) çirklԥnmԥ

d

ԥrԥcԥsinin öyrԥnilmԥsi, proqnozlaúdırılması 

v

ԥ

çirkl

ԥnmԥyԥ qarúı  tԥdbirlԥrin hazırlanmasının tԥmin 

edilm

ԥsi mԥqsԥdi ilԥ aparılır. 

Yeraltı su obyektl

ԥrinin çirklԥnmԥsinin monitorinqi 

regional v

ԥ xüsusi úԥbԥkԥ üzrԥ aparılır. 

Yeraltı su obyektl

ԥrinin çirklԥnmԥsinin monitorinqinin 

regional 

úԥbԥkԥsi yeraltı su obyektlԥrinin vԥziyyԥtinin 

monitorinqini t

ԥúkil edԥn Dövlԥt dayaq rejim úԥbԥkԥsinin 

mü

úahidԥ  mԥntԥqԥlԥri — quyular, bulaqlar, kԥhrizlԥr, 

horizontal drenl

ԥr vԥ s. ilԥ eynidir vԥ bu mԥqsԥdlԥ ayrıca 

úԥbԥkԥ yaradılmır. 

ùԥhԥr, qԥsԥbԥ  vԥ digԥr yaúayıú  mԥntԥqԥlԥrinin vԥ

aqrar sektor obyektl

ԥrinin su tԥchizatı üçün istifadԥ edilԥn 

yeraltı su götürücül

ԥrin sahԥsindԥ, yeraltı suları 

çirkl

ԥndirԥn obyektlԥrin tԥsir sahԥlԥrindԥ, yeraltı suların 

qidalanma m

ԥnbԥyi olan çirklԥnmiú yerüstü vԥ  hԥmçinin 

yerüstü suları qidalandıran çirkl

ԥnmiú yeraltı suların tԥsir 

                                                                                  

 562

zonasında yeraltı suların çirkl

ԥnmԥsinin monitorinqinin 

aparılması  m

ԥqsԥdi ilԥ ԥrazinin hidrogeoloji, geoloji, 

geomorfoloji 

úԥraiti, yerüstü vԥ yeraltı suların axınının 

istiqam

ԥti, obyektin planda vԥ  kԥsiliúdԥ  sԥrhԥdlԥri, 

çirkl

ԥndiricilԥrin növü, miqrasiya xüsusiyyԥtlԥri vԥ s. 

n

ԥzԥrԥ alınmaqla xüsusi úԥbԥkԥ yaradılır. 

Regional v

ԥ xüsusi úԥbԥkԥnin mԥntԥqԥlԥrindԥn su 

nümun

ԥlԥrinin götürülԥrԥk laboratoriyalarda xüsusi 

kimy

ԥvi, bioloji vԥ radioaktiv analiz edilmԥsi yeraltı suların 

çirkl

ԥnmԥsinin monitorinqinin tԥrkib hissԥsidir. 

Monitorinqin aparılma tezliyi regional 

úԥbԥkԥ üzrԥ ildԥ bir 

d

ԥfԥdԥn az olmamaqla hԥyata keçirilir. Xüsusi úԥbԥkԥ

üzr

ԥ isԥ hԥr bir hal üçün ayrılıqda müԥyyԥn edilir. 

Yeraltı su obyektl

ԥrinin hidrokimyԥvi göstԥricilԥri 

mü

úahidԥ mԥntԥqԥlԥrindԥn götürülmüú su nümunԥlԥrinin 

laboratoriya 

úԥraitindԥ analiz edilmԥsi ilԥ öyrԥnilir. 

Analizl

ԥrin götürülmԥ tezliyi qarúıda duran mԥqsԥddԥn vԥ

sulu horizontların hidrokimy

ԥvi dinamikliyindԥn asılı 

olaraq ild

ԥ bir dԥfԥdԥn az olmamalıdır. 

S

ԥrhԥd su obyektlԥrinin çirklԥnmԥsinin 

monitorinqi — dövl

ԥtlԥrarası  sԥrhԥdi müԥyyԥn edԥn, 

s

ԥrhԥdi kԥsib keçԥn, yaxud üzԥrindԥn Azԥrbaycan 

Respublikasının dövl

ԥt sԥrhԥdini keçԥn yerüstü vԥ yeraltı 

                                                                                  

 563

su obyektl

ԥrindԥ yerlԥúԥn suların keyfiyyԥtini pislԥúdirԥn, 

su obyektl

ԥrinin sԥthinԥ, dibinԥ  vԥ ԥtrafına mԥnfi tԥsir 

ed

ԥn zԥrԥrli maddԥlԥrin tökülmԥsi vԥ ya axıdılması üzԥ-

rind

ԥ müúahidԥ vԥ nԥzarԥt sistemidir. 

Çayların transs

ԥrhԥd çirklԥnmԥsinin monitorinqi II ka-

teqoriyalı mü

úahidԥ  mԥntԥqԥlԥrindԥ aparılır. Su ob-

yektl

ԥrindԥ transsԥrhԥd çirklԥnmԥnin monitorinqinin tԥú-

kili a

úa÷ıdakılardan ibarԥtdir:  

ƒ transs

ԥrhԥd çayların respublika ԥrazisinԥ qonúu 

ölk

ԥlԥrdԥn daxil olan hissԥlԥrindԥ daimi müúahidԥ  mԥn-

t

ԥqԥlԥrinin qurulması;  

ƒ su 

obyektl

ԥrinin çirklԥnmԥsi üzrԥ  nԥticԥlԥrin qonúu 

dövl

ԥtlԥrin müvafiq nԥticԥlԥri ilԥ müqayisԥli tԥhlili vԥ qiy-

m

ԥtlԥndirilmԥsi;  

ƒ qon

úu ölkԥlԥrdԥn tranzit gԥtirilԥn çirklԥndirici kim-

y

ԥvi maddԥlԥrin balansının hesablanması;  

ƒ aylıq, illik, çoxillik mü

úahidԥ  nԥticԥlԥrinin hidrome-

teoroloji parametrl

ԥrlԥ ԥlaqԥlԥndirilmԥsi vԥ onların  ԥsa-

sında çirkl

ԥnmԥ  sԥviyyԥsinin qiymԥtlԥndirilmԥsi vԥ proq-

nozla

údırılması. 

                                                                                  

 564

C

ԥdvԥl 3 

Ya

úayıú  mԥntԥqԥlԥrinin atmosfer havasında zԥrԥrli 

madd

ԥlԥrin buraxıla bilԥn qatılıq hԥdlԥri, mq/ ɦ

3

  

Madd

ԥlԥr 

Maksimal 

bird

ԥfԥlik 

Ortagünlük 

1 2 

3 

Azot oksidi 

0,6 

0,06 

Azotdioksidi 0,085 

0,085 

Ammonyak 0,2 

0,04 

Aseton 0,35 

0,35 

Benzol 1,5 

0,8 

Benz(a)piren - 

0,000001 

Qeyritoksiki toz 

0,5 

0,15 

Metallik civ

ԥ - 

0,0003 

Hidrogensulfid 0,008 

0,008 

Karbonsulfid 0,03 

0,005 

Karbon oksidi 

5,0 

5,0 

Fenol 0,01 

0,003 

Formaldehid 0,035 

0,003 

ɏlor 0,1 

0,03 

15.4. X

ԥzԥr dԥnizinin (gölünün) Azԥrbaycan 

Respublikasına m

ԥnsub olan bölmԥsinin 

çirkl

ԥnmԥsinin monitorinqi

D

ԥnizin çirklԥnmԥdԥn mühafizԥ edilmԥsi mԥqsԥdi ilԥ

onun çirkl

ԥnmԥ  mԥnbԥlԥrinin, dԥnizԥ atılan/axıdılan 

                                                                                  

 565

çirkl

ԥndirici maddԥlԥrin kԥmiyyԥt vԥ keyfiyyԥt göstԥri-

cil

ԥrinin müԥyyԥnlԥúdirilmԥsi, dԥnizin çirklԥnmԥ  vԥziyyԥ-

tinin qiym

ԥtlԥndirilmԥsi vԥ proqnozlaúdırılmasından iba-

r

ԥtdir. 

X

ԥzԥr dԥnizinin (gölünün) çirklԥnmԥsinin monito-

rinqin

ԥ aúa÷ıdakılar daxildir: 

ƒ

d

ԥnizi çirklԥndirԥn mԥnbԥlԥrin müԥyyԥnlԥúdirilmԥsi; 

ƒ

d

ԥnizin Azԥrbaycan Respublikasına mԥnsub olan 

bölm

ԥsindԥ daha intensiv çirklԥnmԥyԥ  mԥruz qalan 

sah

ԥlԥrindԥ, kurort-sa÷lamlıq vԥ balıqçılıq zonalarında 

suyun v

ԥ dib çöküntülԥrinin çirklԥnmԥ  sԥviyyԥsinin fiziki, 

kimy

ԥvi vԥ hidrobioloji göstԥricilԥrinԥ daimi nԥzarԥt 

edilm

ԥsi; 

ƒ

çirkl

ԥndirici maddԥlԥrin qatılıqlarının zaman vԥ

m

ԥkan dinamikasının tԥdqiq edilmԥsi vԥ bu dinamikanın 

t

ԥbii sirkulyasiyası proseslԥri, dԥnizin hidrometeoroloji 

rejimi v

ԥ  tԥsԥrrüfat fԥaliyyԥtinin xüsusiyyԥtlԥrindԥn 

asılılı

÷ının öyrԥnilmԥsi; 

ƒ

açıq d

ԥnizdԥ, sahil zonalarında vԥ  dԥniz sԥrhԥdi 

boyunca suyun v

ԥ dib çöküntülԥrinin çirklԥnmԥ sԥviyyԥsi-

nin qiym

ԥtlԥndirilmԥsi mԥqsԥdi ilԥ müntԥzԥm vԥ mütԥ-

madi mü

úahidԥlԥrin aparılması; 

                                                                                  

 566

ƒ

D

ԥniz suyunun vԥ dib çöküntülԥrinin fon tԥrkibi üzrԥ

mü

úahidԥlԥr açıq dԥnizdԥ  vԥ az çirklԥnmԥyԥ  mԥruz 

qalmı

ú ayrı-ayrı sahil rayonlarındakı uzunmüddԥtli 

okeanoloji (d

ԥniz hidrometeoroloji) stansiyalarda aparılır. 

Suyun çirkl

ԥnmԥsi üzrԥ müúahidԥlԥr dԥnizin 

okeanoloji standart d

ԥrinliklԥrindԥ (0, 5, 10, 20, 50, 100, 

500, 1000 m) v

ԥ dib qatında aparılır. 

Mü

úahidԥ stansiyaları (mԥntԥqԥlԥri) dԥnizin çirklԥnmԥ

s

ԥviyyԥsindԥn asılı olaraq, üç kateqoriyaya bölünür. 

Kateqoriyalar çirkl

ԥnmԥ 

m

ԥnbԥlԥrinin gücü vԥ

yerl

ԥúmԥsi, çirklԥndiricilԥrin tԥrkibi, forması  vԥ qatılı÷ı, 

fiziki-co

÷rafi vԥ regional xüsusiyyԥtlԥr nԥzԥrԥ alınmaqla 

a

úa÷ıdakı úԥkildԥ müԥyyԥn edilir: 

ƒ

I kateqoriyalı stansiyalar (m

ԥntԥqԥlԥr) dԥnizin 

mühüm iqtisadi 

ԥhԥmiyyԥtli, yüksԥk dԥrԥcԥdԥ antropogen 

t

ԥsirԥ  mԥruz qalan sahilyanı hissԥlԥrindԥ, balıqların vԥ

dig

ԥr dԥniz canlılarının kürülԥmԥ, artma vԥ  qıúlama 

yerl

ԥrindԥ, liman vԥ limanԥtrafı sahԥlԥrdԥ, iri yaúayıú

m

ԥntԥqԥlԥrinin, sԥnaye vԥ  kԥnd tԥsԥrrüfatı tullantı 

sularının axıdıldı

÷ı, faydalı qazıntıların kԥúfiyyatı, hasilatı, 

istismarı 

v

ԥ 

n

ԥqli yerlԥrindԥ; böyük çayların 

m

ԥnsԥblԥrindԥ  tԥúkil olunur. Bu stansiyalarda vizual vԥ

iki-üç çirkl

ԥndiricilԥr üzrԥ müúahidԥlԥr ayın birinci vԥ

                                                                                  

 567

üçüncü dekadasında, hidrokimy

ԥvi göstԥricilԥr üzrԥ tam 

h

ԥcmli müúahidԥlԥr isԥ  hԥr ayın ikinci dekadasında 

aparılır v

ԥ  dԥniz mühitinin vԥziyyԥti haqqında operativ 

m

ԥlumatlar alınır. Hidrobioloji göstԥricilԥrdԥn fitoplankton, 

zooplankton v

ԥ mikrobioloji göstԥricilԥr üzrԥ tam hԥcmli 

mü

úahidԥlԥr ildԥ bir dԥfԥ aparılır. 

ƒ

II kateqoriyalı mü

úahidԥ stansiyaları (mԥntԥqԥlԥri) 

d

ԥniz suyunun çirklԥnmԥsinin mövsümi vԥ illik 

d

ԥyiúmԥlԥrini tԥdqiq etmԥk üçün açıq dԥnizdԥ  vԥ

sahilyanı zonalarda çirkl

ԥndirici maddԥlԥrin miqrasiya 

prosesl

ԥri nԥticԥsindԥ daxil oldu÷u yerlԥrdԥ tԥúkil olunur. 

Bu stansiyalarda çirkl

ԥndirici maddԥlԥr vԥ fon tԥrkibi üzrԥ

tam h

ԥcmli müúahidԥlԥr hidrometeoroloji úԥraitdԥn asılı 

olaraq ild

ԥ 5-6 dԥfԥ aparılır. Hidrobioloji göstԥricilԥr üzrԥ

tam h

ԥcmli müúahidԥlԥr ildԥ bir dԥfԥ aparılır. 

ƒ

III kateqoriyalı stansiyalar çirkl

ԥnmԥnin fon sԥviyyԥ-

sinin t

ԥdqiqi, bu fonun mövsümi vԥ illik dinamikasının 

öyr

ԥnilmԥsi vԥ kimyԥvi maddԥlԥrin balansının hesab-

lanması  m

ԥqsԥdi ilԥ açıq dԥnizdԥ ԥn az çirklԥnmԥyԥ

m

ԥruz qalan hissԥlԥrdԥ  tԥúkil olunur. Bu stansiyalarda 

çirkl

ԥndirici maddԥlԥr vԥ fon tԥrkibi üzrԥ tam hԥcmli mü-

úahidԥlԥr hidrometeoroloji úԥraitdԥn asılı olaraq, ildԥ 2-4 

                                                                                  

 568

d

ԥfԥ aparılır. Hidrobioloji göstԥricilԥr üzrԥ müúahidԥlԥr 3 

ild

ԥ bir dԥfԥ aparılır. 

D

ԥnizin dib çöküntülԥrinin çirklԥnmԥsi üzrԥ

mü

úahidԥlԥr I vԥ II kateqoriyalı monitorinq stansiyalarında 

aparılır. 

Kateqoriyasından asılı olmayaraq, monitorinq 

stansiyalarının hamısında d

ԥniz mühitinin çirklԥnmԥsi 

üzr

ԥ aparılan tam hԥcmli müúahidԥlԥr zamanı 

hidrometeoroloji parametrl

ԥr öyrԥnilir/ölçülür (suyun 

temperaturu, su axınının istiqam

ԥti vԥ sürԥti, atmosfer 

t

ԥzyiqi, külԥyin istiqamԥti vԥ sürԥti, atmosfer ya÷ıntıları, 

nisbi rütub

ԥt). 

15.5. Torpaqların monitorinqi 

Torpaqların monitorinqi — torpaqların münbitlik 

xass

ԥlԥrini sԥciyyԥlԥndirԥn ayrı-ayrı göstԥricilԥrdԥ baú

ver

ԥn dԥyiúikliklԥrin vaxtında aúkara çıxarılması, 

qiym

ԥtlԥndirilmԥsi, mԥnfi proseslԥrin qarúısının alınması 

v

ԥ nԥticԥlԥrinin aradan qaldırılması üçün torpaq fondunun 

v

ԥziyyԥtinԥ müntԥzԥm müúahidԥ sistemidir. 

Torpaqların monitorinqinin aparılması qaydaları 

Az

ԥrbaycan Respublikası Nazirlԥr Kabinetinin 1999-cu il 

7 iyun tarixli, 94 nömr

ԥli qԥrarı ilԥ  tԥsdiq edilmiú

                                                                                  

 569

“Torpaqların monitorinqinin aparılması qaydaları 

haqqında 

Ԥsasnamԥ” ilԥ müԥyyԥn edilir. 

“Torpaqların monitorinqinin aparılması qaydaları 

haqqında 

Ԥsasnamԥ” torpaqların çirklԥnmԥsinin 

monitorinqinin aparılması qaydalarını tam 

ԥhatԥ

etm

ԥdiyindԥn, bu qaydalar aúa÷ıdakı kimi müԥyyԥn 

olunur: 

ƒ

torpaqların çirkl

ԥnmԥsinin monitorinqi — onların 

t

ԥbii vԥ antropogen tԥsirlԥr nԥticԥsindԥ çirklԥnmԥsinin 

qar

úısının alınması mԥqsԥdi ilԥ torpaqlara atılan/axıdılan 

tullantılara k

ԥmiyyԥt vԥ keyfiyyԥt cԥhԥtdԥn nԥzarԥtin elmi 

ԥsaslarla hԥyata keçirilmԥsindԥn ibarԥtdir. 

Torpaqların çirkl

ԥnmԥsinin monitorinqi aúa÷ıdakı 

qaydada h

ԥyata keçirilir: 

ƒ

k

ԥnd tԥsԥrrüfatı  ԥrazilԥrinin torpaqlarının mineral 

gübr

ԥlԥr, pestisid vԥ herbisidlԥrlԥ çirklԥnmԥsi üzrԥ; 

ƒ

iri s

ԥnaye úԥhԥrlԥri vԥ müԥssisԥlԥrinin ԥrazi vԥ ԥtraf 

torpaqların texnogen tullantılarla (a

÷ır metallar, neft, civԥ

v

ԥ s.) çirklԥnmԥsi üzrԥ; 

ƒ

respublikanın müxt

ԥlif co÷rafi zonalarının torpaqla-

rının fon t

ԥrkibi üzrԥ müúahidԥlԥr tԥúkil edilir vԥ aparılır. 

                                                                                  

 570

K

ԥnd tԥsԥrrüfatı torpaqlarının çirklԥnmԥsinin 

monitorinq m

ԥntԥqԥlԥrindԥ müúahidԥlԥri il ԥrzindԥ iki dԥfԥ

aparılır: 

ƒ

yazda: mineral gübr

ԥlԥr, pestisid vԥ herbisidlԥrin 

istifad

ԥsindԥn qabaq; 

ƒ

payızda: k

ԥnd tԥsԥrrüfatı  mԥhsullarının yı÷ımından 

sonra. 

Monitorinq m

ԥntԥqԥlԥri kԥnd tԥsԥrrüfatının  ԥkin 

sah

ԥlԥrindԥ — pambıqçılıq, üzümçülük, taxılçılıq, 

meyv

ԥçilik, tԥrԥvԥzçilik, yem bitkilԥri altındakı torpaq 

sah

ԥlԥrindԥ yerlԥúdirilir.  øri sԥnaye  úԥhԥrlԥri vԥ

mü

ԥssisԥlԥrinin  ԥrazi vԥ ԥtraf torpaqlarının texnogen 

tullantılarla çirkl

ԥnmԥsi üzrԥ müúahidԥlԥr 

úԥhԥr 

(mü

ԥssisԥ)  ԥtrafında dörd istiqamԥtdԥ  (úimal, cԥnub, 

q

ԥrb,  úԥrq), müxtԥlif mԥsafԥlԥrdԥ ilin yaz vԥ payız 

f

ԥsillԥrindԥ aparılır. 

Respublikanın müxt

ԥlif co÷rafi zonalarının 

torpaqlarının fon t

ԥrkibi üzrԥ müúahidԥlԥr ilin hԥr fԥslindԥ

bir d

ԥfԥ vԥ güclü atmosfer ya÷ıntılarından (leysan) sonra 

aparılır. 

15.6. Mineral-xammal ehtiyatlarının monitorinqi 

Az

ԥrbaycan Respublikasının mineral-xammal bazası-

nın monitorinqin

ԥ yer tԥkinin geoloji öyrԥnilmԥsi, faydalı 

                                                                                  

 571

qazıntı ehtiyatlarının v

ԥziyyԥtinin qiymԥtlԥndirilmԥsi vԥ

h

ԥrԥkԥtinin uçotu daxildir. 

Dövl

ԥt geoloji öyrԥnilmԥsinin  ԥsas mԥqsԥdi ölkԥ

ԥrazisindԥ, o cümlԥdԥn Xԥzԥr dԥnizinin (gölünün) 

Az

ԥrbaycan Respublikasına mԥnsub bölmԥsindԥ geoloji 

t

ԥdqiqatların aparılması, faydalı qazıntı yataqlarının 

axtarı

úı, qiymԥtlԥndirilmԥsi vԥ kԥúfiyyatı, yer tԥkindԥ baú

ver

ԥn proseslԥrin öyrԥnilmԥsi, mineral-xammal bazası 

haqqında informasiyanın toplanması, sisteml

ԥúdirilmԥsi 

v

ԥ saxlanılmasından ibarԥtdir. 

Mineral-xammal ehtiyatlarının dövl

ԥt balansı  sԥnaye 

ԥhԥmiyyԥtli yataqlar üzrԥ  hԥr növ faydalı qazıntı 

ehtiyatlarının k

ԥmiyyԥti, keyfiyyԥti, öyrԥnilmԥ  dԥrԥcԥsi, 

faydalı qazıntıların çıxarılması, itkisi v

ԥ  kԥúf edilmiú

faydalı qazıntı ehtiyatları il

ԥ  sԥnayenin tԥmin edilmԥsi 

haqqında m

ԥlumatları özündԥ ԥks etdirir vԥ mineral-

xammal bazasının v

ԥziyyԥtinin uçotu mԥqsԥdi ilԥ aparılır. 

Faydalı qazıntıların dövl

ԥt kadastrı faydalı qazıntı 

yataqlarının kompleks istifad

ԥsi, onların iúlԥnilmԥsi vԥ

ԥlaqԥdar infrastrukturların sԥmԥrԥli inkiúafı 

v

ԥ

yerl

ԥúdirilmԥsi mԥqsԥdi ilԥ aparılır. 

                                                                                  

 572

15.7. Bioloji ehtiyatların monitorinqi 

Bitki örtüyü, o cüml

ԥdԥn meúԥlԥrin monitorinqi — 

me

úԥ fondundan istifadԥ, onun mühafizԥsi, qorunması vԥ

me

úԥlԥrin bԥrpası, onların funksiyalarının artırılması 

sah

ԥsindԥ dövlԥt idarԥetmԥsi mԥqsԥdilԥ meúԥ fondunun 

v

ԥziyyԥtinin vԥ dinamikasının qiymԥtlԥndirilmԥsi vԥ

proqnozla

údırılması sistemindԥn ibarԥtdir. 

Me

úԥlԥrin monitorinqi meúԥ fondundan istifadԥnin, 

onun mühafiz

ԥsinin, qorunmasının vԥ meúԥlԥrin 

b

ԥrpasının, ekoloji funksiyalarının artırılması, meúԥlԥrin 

deqradasiyasının 

ԥsas sԥbԥblԥrinin müԥyyԥnlԥúdirilmԥsi, 

me

úԥlԥrin davamlı vԥ dayanıqlı inkiúafı üçün proqnozların 

v

ԥ  tԥdbirlԥrin iúlԥnmԥsi, onların uzunmüddԥtli vԥ

münt

ԥzԥm monitorinq sisteminin yaradılması mԥqsԥdi ilԥ

aparılır. 

Me

úԥlԥrin monitorinqinԥ aúa÷ıdakılar daxildir: 

ƒ

me

úԥlԥrin ekoloji funksiyalarını tam öyrԥnmԥk 

m

ԥqsԥdilԥ müúahidԥ yerlԥrinin, tԥbiԥt vԥ  tԥbii amillԥr 

n

ԥticԥsindԥ geosistemdԥ gedԥn dԥyiúikliklԥrin 

istiqam

ԥtinin vԥ dinamikasının müԥyyԥnlԥúdirilmԥsi; 

ƒ

me

úԥlԥrin ԥhԥmiyyԥtini, bioloji xüsusiyyԥtlԥrini, tԥbii 

v

ԥ iqtisadi úԥraitini nԥzԥrԥ almaqla sԥmԥrԥli istifadԥsinԥ, 

                                                                                  

 573

me

úԥ  tԥsԥrrüfatının sԥmԥrԥli aparılmasına nԥzarԥtin 

h

ԥyata keçirilmԥsi; 

ƒ

mü

úahidԥlԥrin aparılmasında, mԥlumatların 

toplanmasında, t

ԥhlilindԥ ümumilԥúdirilmԥsindԥ yeni 

texnologiyalardan, yerli v

ԥ aerokosmik üsullardan, o 

cüml

ԥdԥn mԥsafԥdԥn zondlama vԥ müxtԥlif xԥritԥ

materiallarından istifad

ԥ edilmԥsi; 

ƒ

me

úԥ fondundan istifadԥ, onun mühafizԥsi, 

qorunması  v

ԥ meúԥlԥrin bԥrpası, onların ekoloji 

funksiyalarının artırılması sah

ԥsindԥ dövlԥt idarԥetmԥsi 

m

ԥqsԥdilԥ meúԥ fondunun vԥziyyԥtinin vԥ dinamikasının 

qiym

ԥtlԥndirilmԥsi vԥ proqnozlaúdırılmasının hԥyata 

keçirilm

ԥsi; 

ƒ

me

úԥlԥrin yan÷ından qorunması üçün profilaktik 

t

ԥdbirlԥrin görülmԥsi, yan÷ın ԥmԥlԥ gԥlmԥmԥsi üçün ԥhali 

arasında müxt

ԥlif vasitԥlԥrdԥn istifadԥ etmԥklԥ  tԥbli÷at 

i

úlԥrinin aparılması, meúԥ yan÷ınlarının vaxtında aúkar 

edil

ԥrԥk onların qarúısının alınması üçün tԥdbirlԥr 

görülm

ԥsi; 

ƒ

me

úԥlԥrdԥ  zԥrԥrvericilԥrin vԥ  xԥstԥlik mԥnbԥlԥrinin 

a

úkara çıxarılması, onların yayılmasının qarúısını almaq 

üçün müvafiq fitosanitar t

ԥdbirlԥrin hԥyata keçirilmԥsinԥ

n

ԥzarԥt edilmԥsi; 

                                                                                  

 574

ƒ

me

úԥ fondunun vԥziyyԥtinԥ dair cari, ekspedisiya, 

aviavizual v

ԥ s. meúԥpatoloji müúahidԥlԥrin aparılması; 

ƒ

sanitar normalara 

ԥmԥl edilmԥsi, sanitar qırmaların 

vaxtında v

ԥ düzgün aparılmasına nԥzarԥt olunması. 

Me

úԥ fondunun uçotu, mütԥmadi olaraq aparılan 

me

úԥ quruluúu iúlԥri zamanı hԥyata keçirilir. 

Monitorinq mü

úahidԥlԥrinin nԥticԥlԥri tԥhlil olunaraq, 

me

úԥlԥrin vԥziyyԥti bitki örtüyünün deqradasiyasına 

s

ԥbԥb olan ԥsas amillԥr öyrԥnilir, meúԥ fondunun 

k

ԥmiyyԥt vԥ keyfiyyԥt göstԥricilԥri qiymԥtlԥndirilir, 

proqnozla

údırılır vԥ  mԥhsuldarlı÷ının yüksԥldilmԥsinԥ

düzgün istiqam

ԥt verilԥcԥk xԥritԥ, sxemlԥr, texnologiya vԥ

tövsiy

ԥlԥr iúlԥnib hazırlanır. 

Me

úԥ ehtiyatlarının monitorinqi Ekologiya vԥ  Tԥbii 

S

ԥrvԥtlԥr Nazirliyi tԥrԥfindԥn hԥyata keçirilir. 

Heyvanat al

ԥmi, o cümlԥdԥn balıq ehtiyatlarının 

monitorinqin

ԥ — respublika ԥrazisindԥ daimi, müvԥqqԥti 

v

ԥ köçԥri yaúayan vԥhúi heyvanlar, quúlar vԥ balıqların 

yayılmasının, sayının, fiziki v

ԥziyyԥtinin, onların yaúayıú

mühitinin strukturunun, keyfiyy

ԥtinin müntԥzԥm 

mü

úahidԥsi, qiymԥtlԥndirilmԥsi vԥ proqnozlaúdırılması, 

el

ԥcԥ dԥ onların mühafizԥsi vԥ sԥmԥrԥli istifadԥ olunması 

sah

ԥsindԥ tövsiyԥlԥrin iúlԥnib hazırlanması daxildir. 

                                                                                  

 575

Heyvanat al

ԥmi obyektlԥrinin monitorinqinԥ

a

úa÷ıdakılar daxildir: 

ƒ

heyvanat al

ԥminin yaúayıú mühitinin, miqrasiya 

yollarının, qı

úlama yerlԥrinin, nԥsilartırma vԥ çoxalma 

yerl

ԥrindԥ müúahidԥlԥrin aparılması (mövsüm üzrԥ); 

ƒ

nadir v

ԥ  nԥsli kԥsilmԥk tԥhlükԥsi qarúısında olan 

v

ԥhúi heyvan növlԥrinin yayıldı÷ı ayrı-ayrı  ԥrazilԥrin, 

çoxalma yerl

ԥrinin ekoloji vԥziyyԥtinin öyrԥnilmԥsi 

(mövsüm üzr

ԥ); 

ƒ

heyvanat al

ԥminin say hesabatının aparılması 

(m

ԥmԥlilԥrin yaz vԥ payız, quúların isԥ payız vԥ  qıú say 

hesabatlarının aparılması); 

ƒ

t

ԥsԥrrüfat obyektlԥrinin tikintisindԥn, istismarından, 

habel

ԥ heyvanat alԥminin yaúayıú mühitinԥ  zԥrԥrli tԥsir 

göst

ԥrԥ bilԥn fԥaliyyԥt növlԥrinin heyvanat alԥminԥ

t

ԥsirinin öyrԥnilmԥsi (il ԥrzindԥ); 

ƒ

su obyektl

ԥrindԥ balıqların yayılma areallarının 

v

ԥziyyԥti; 

ƒ

su obyektl

ԥrindԥ balıqçılıq rayonları  vԥ onların 

yerl

ԥrinin dԥyiúmԥsi; 

ƒ

balıq, v

ԥhúi heyvan vԥ quúların ovlanmasının 

intensivliyi; 

                                                                                  

 576

ƒ

n

ԥsli kԥsilmԥkdԥ olan balıq, vԥhúi heyvan vԥ

qu

úların sayının kvotalar üzrԥ tԥnzimlԥnmԥsi.