O`zbekiston respublikasi

4. Madayev O. Sobitova T. Xalq og`zaki poetik ijodi.Akad. litseylar uchun 
darslik – T.: «Sharq», 2010.6– 12 - betlar. 
5. Madayev, Omonulla. O’zbek xalq og`zaki ijodi. – T.: «Mumtoz so’z», 2010.– 
228 b. 
6. Safarov, Oxunjon. O’zbek xalq og`zaki ijodi. – T.: «Musiqa», 2010.– 368 b. 
7. Masharipova Z, O`zbek xalq og`zaki ijodi. – T.: 2008, 41-61-b. 
8. Sarimsoqov B. O`zbek folklorining janrlar sostavi. O`zbek folklori ocherklari. 
1-jild, - T.: «Fan»,1988, 64-85-betlar. 
9. Sarimsoqov B. Maqollar.. O`zbek folklori ocherklari.
1-jild, - T.: «Fan», 95-98-betlar. 
10.O’zbek xalq maqollari. Ikki tomlik. –T.: “Fan”. 1987. 
O`ZBEK XALQ TOPISHMOQLARI 
REJA: 
Topishmoqlarning badiiy xususiyatlari. 
Topishmoq aytish shartlari. 
Topishqmoqlarning turlari.
Zamonaviy topishmoqlar 
Topishmoqlarning tarbiyaviy ahamiyati 
Topishmoqlar xalq og`zaki ijodining kichik va ommabop hamda xalqaro 
janrlaridan biri hisoblanadi. Bu janr yosh avlodni hayotni bilishga, borliqdagi narsa-
buyumlarning 
xususiyatlarini 
yodda 
saqlab 
qolishga 
o`rgatadi. 
Qadimda 
topishmoqlar cho`pchak, topmachoq, matal, bayt, jumboq, topar kabi nomlar 
bilan yuritilgan. Olimlarning ma`lumot berishga qaraganda, turkman, qozoq, qirg`iz 
kabi turkiy xalqlar singari o`zbeklarda ham qadimdan topishmoq aytish an`analari 
mavjud bo`lgan. Bir-biriga o`xshash ikki predmet, narsa yoki hodisa nomi yashirilib, 
ikkinchisiga xos o`xshash belgilar asosida uni topishga mo`ljallangan she`riy yoki 
nasriy tuzilishida berilgan savol yoki topshiriq topishmoq deb yuritiladi. 
Topishmoq atamasi «top» buyruq fe`liga «- ish» va «-moq» qo`shimchalarini 
qo`shish orqali hosil qilingan.
Topishmoqlarning mohiyati asosan metafora bilan bog`liq bo`lib, ularda 
topilishi lozim bo`lgan narsa-buyumning asosiy xususiyatlari haqida ma`lumot 
beriladi. Bu xususiyatlar topishmoq janrning xalq orasida keng ommalashuviga sabab 
bo`lgan.
Topishmoq, Aristotel ta`biri bilan aytganda, «eng yaxshi metafora tuzish 
usulidir». 

---

26 
Topishmoqlar o`ziga xos shakliy va mazmuniy xususiyatlarga ega bo`ladi. 
Aksariyat topishmoqlar bir yoki ikki qatorli she`r ko`rinishida shakllanadi.