Konflikt mərhələləri Konfliktin aşağıdakı mərhələləri var (şəkil 20.2)
1. Üz-üzə gəlmə (hərbi)-tərəflər başqasının marağını ləğv etmək he-
sabına öz maraqlarını təmin etməyə çalışırlar (onların təsəvvüründə bu
ya digər subyektin öz marağından könüllü və ya məcburi imtinası, ya
onun öz marağı olması hüququndan məhrum etmək, ya da başqa
marağın daşıyıcısını məhv etməklə təmin olunur, sonuncuda təbii olaraq
marağın özü məhv olur və nəticə etibarı ilə öz marağının ödənilməsi
təmin olunur).
33
Bax: Eremin B.L. Konfliktlərin həll olunması yollarının seçimi // Reforma.
№ 1. 1997
Мярщяля 2.
Компром
исс (сийаси)
Мярщяля 3.
Цз-цзя
эялмя
(щярби)
Мярщяля 1.
Комму-
никатив
(идаряетмя
)
402
2. Kompromiss (siyasi)-tərəflər imkanlarına görə gedişində hər bir
subyektin fərqlənən maraqlarının ümumi kompromisə gedilməsi ilə
ə
vəzlənən danışıqlar vasitəsi ilə öz maraqlarına çatmağa çalışırlar (bir
qayda olaraq hər bir tərəf burada maksimal olaraq öz fərdi marağını
təmin etməyə çalışır).
3. Kommunikativ (idarəetmə) - kommunikasiya quraraq tərəflər
maraqlarının əlavə təminatına çalışaraq, cəmiyyət, fərq baxımından
yalnız qeyri qanuni olanları ləğv edərək, təkcə konfliktin subyektlərinin
özlərinin yox, həm də onların maraqlarının hökmranlığına əsaslanan
razılıq əldə edirlər (ya bu və ya digər marağa və onun cinayət təqibinə,
korporativ qadağalarına, müqəssirləri adminstrativ cəzalarla hədələyən
hüquqi qadağa, ya da qanunvericiliyin, bu və ya digər marağa, fərqə
qüvvədə olma və ya qadağa hüququ verən firma təlimatları sistemi).
Konflikt üz üzə gəlmə (hərbi) mərhələdən başlayır və kommu-
nikativ (idarəetmə) mərhələsində qurtarır. Beləliklə konflikti subyekt-
lərin üzləşmədən kompromisə olan qarşılıqlı əlaqələrinin inkişaf prosesi
kimi də müəyyən etmək olar var (şəkil 20.3).
Konfliktin gedişinə görə subyektlərin qarşılıqlı əlaqəsi üzləş-
mədən bizim kommunikasiya adlandırdığımız hala kimi dəyişilir.
Kommunikasiya-aşağıdakı əlamətlərlə xarakterizə olunan sub-
yektlərin informasiyalı qarşılıqlı ədaqəsidir:
1) qarşılıqlı əlaqə iştirakçılarının müstəqilliyi ilə;
2) onların maraqlarının və dəyərlər istiqamətinin müstəqilliyi ilə
(ardıcıl olaraq qarşılıqlı əlaqə predmeti və ona münasibət barədə
təsəvvürlər);
3) bərabərhüquqlu informasiya mübadiləsi kanalının texnoloci təminatı ilə;
4) vəziyyət və qarşılıqlı əlaqənin predmeti barədə informasiya tam-
lığının bərabər səviyyəsinin texnoloci təminatı ilə.
Qeyd etmək lazımdır ki, bir mərhələnin texnologiyası (müvafiq
olaraq hərbi, siyasi və idarəeimə) öz mərhələsində olmayanda istənilən
nəticəni vermir. Lakin mərhələ texnologiyalarının özləri də strateci
olaraq növbəti mərhələlər (uzunmüddətli perspektivdə qaçılmaz olan-
lar) nəzərə alınmaqla qurulmursa və sonuncu mərhələdən texnologiya
ilə tamamlanmırsa, konfliktin optimal gedişini təmin etmirlər.
403
Şə
kil 20.3
Böhran-subyektlərin konfliktli qarşılıqlı əlaqə prosesinin lən-
gimə mərhələsidir. Bu, konfliktin mərhələlərindən birinin daxilində
ə
mələ gələn yalançı fazadır, yəni, mərhələdən mərhələyə irəliləyən
keçidin baş vermədiyi subyektlərin bu cür qarşılıqlı əlaqəsidir (məsələn,
uzunmüddətli olaraq bir mərhələdə ləngimə, dağıdıcı düyün, mərhələ
staqnasiyası, ya da hətta əvvəlki mərhələyə qayıdış). Qeyd etmək
lazımdır ki, bu həm də gərginliyin əmələ gəlməsinə gətirib çıxarır.
Onun aradan qaldırılması böhranın, yəni, konfliktin inkişafının davam
etməsinə rəf edilməsinə kömək edir.
Konfliktin idarə edilmə si-konfliktli qarş ılıqlı ə laqə nin inkiş a-
1111
2222
404
fının tə min edilmə si üzrə fə aliyyə tdir, yə ni, konflikti idarə etmə k özünü-
tə nzimlə mə üçün ona maksimal imkanları tə min etmə k və böhrandan
növbə ti mə rhə lə yə çıxış a kömə k etmə k demə kdir.
Konfliktin idarə edilən yox, özütənzimlənən olduğunu hesab
etmk daha dəqiq olardı (o, sonuncu mərhələyə keçməyənə qədər
subyektlər tərəfindən dərk edilən maraqların və dəyərlərin fərqi ləğv
edilmədiyindən konflikt məhvedilməzdir).Bu səbəbdən «idarəetmənin»
mövcud təriflərinə ciddi əməl edilərsə, onda konflikt «idarəolunmaz-
dır». Lakin onun inkişafının müxtəlif mərhələlərində bizim şərti olaraq
idarəolunan hesab etdiyimiz konfliktin böhransız inkişafına səbəb olan
(onu təmin edən) fəaliyyət də mümkündür.
Yenidən bu paraqrafda ilk qoyulmuş suallardan birini
xatırlayaq:
-Konfliktsiz insan və ya təşkilat mövcud ola bilərmi?
-Bəli, əgər öz qarşılıqlı əlaqələrində onlar yalnız iki damcı su
kimi özlərinə oxşayan (şüura kimi) subyektlərlə qarşılaşırlarsa.
-Bəli, əgər təşkilatda eyni maraqlarla və dəyərlər istiqaməti ilə
eyni funksional yeri tutan, sosial və ya xidməti iyerarxiyada müxtəlif
pilləni tutmayan insanlar işləyirsə.
-Belə həyat kimə lazımdır?
-Belə təşkilat lazımdırmı?
-O mümkündürmü?
Fərqlər daimidir, oxşarlıq anidir. Bu səbəbdən bizim üçün
konflikt yaşama mühiti və inkişafın dəyişməz şərtidir.
20.5. Destruktivliklə necə olmaq lazımdır?
Savaof Baaloviç çox hökmdar bir adam idi. O hər şeyi edə bilirdi.Və o
zaman heç nə edə bilmirdi. Çünki onun şərti o idi
ki, möcüzə heç kimə
zərər gətirməsin.
A. və B.Struqatskiye. Bazar ertə si şə nbə də n baş layır
« ki» alan məktəblinin fikrincə o destruktivdir. Xüsusən də əgər
axşam valideynləri tərəfindən tənbeh edilibsə. Müəllimin fikrincə o
konstruktivdir, axı pis qiymət təhsilin yaxşılaşdırılması üçün stimuldur.
Ə
slində isə proseslər belə davam edərsə, sonradan şagirdin özü də bu
asılılığı görür, qəbul edilməz olmasına baxmayaraq, «iki» onun nöqteyi
nəzərindən konstruktiv olur. Çoxları məhz ciddi müəllimləri xoşduqla
xatırlayır. Yox əgər pis qiymət alan yeniyetmə özünə qapılırsa, dərsləri
405
ilə məşğul olmaqdan yayınırsa, evdə və məktəbdə münasibətlərini
korlayır, onda müəllim də verilmiş «iki»ni konstruktiv hesab etmir.
Konfliktin destruktivliyi subyektiv olan xarakteristikadır.
Ə
gər metodların nəticəsində konflikt irəli gedən inkişaf yerinə
böhrana keçibsə, onda metodların destruktivliyi haqda danışmaq olar.
lkin mərhələlərin texnologiyalarına uyğun gələn destruktiv metodlar
sonrakı mərhələlərdə tətbiq oluna biləndir. Məsələn, üz-üzə gedən,
hərbi metodlar siyasi və idarəetmə mərhələlərində, siyasi metodlar isə
idarəetmə mərhələlərində destruktivdir. Lakin idarəetmə metodları bir
qayda olaraq optimallıqdan uzaq olmalarına baxmayaraq, ilkin
mərhələlərdə destruktiv olmayacaqlar. Hər bir mərhələdə yalnız qarşı-
lıqlı əlaqənin kommunikasiyaya keçirilməsi şərtilə məxsusi mərhələ
metodları daha çox konstruktivdir. Əsas maneənin-digər subyektin
aradan qaldırılmasına yönəlmiş qələbə sonluğuna qədər müharibə üçün
hərbi metodların istifadəsi istənilən şərtlər daxilində destruktivdir,
çünki o, konflikti qanlı dağıntılara, sonsuz qanlı qisasa çevirərək, onu
böhran ilməsinə keçirir.
Öz növbəsində konfliktin özünü də əgər böhranlardan qaçmaq
mümkün olmursa, destruktiv adlandırmaq olar. Ancaq istənilən konflikt
öz təbiətinə görə inkişaf vasitəsi kimi konstruktivdir. Böhransız keçən
konfliktlər də olur. Lakin o da doğrudur ki, belə konfliktlər çox nadirdir
və onlar çox yüksək səviyyəli intellektual və kommunikativ mədəniy-
yəti olan təşkilatlar üçün xarakterikdir.
Böhran
-subyektlərin konfliktli qarşılıqlı əlaqə prosesinin ləngi-
mə mərhələsidir. Bu, konfliktin mərhələlərindən birinin daxilində əmələ
gələn yalançı fazadır, yəni, mərhələdən mərhələyə irəliləyən keçidin
baş vermədiyi subyektlərin bu cür qarşılıqlı əlaqəsidir (məsələn,
uzunmüddətli olaraq bir mərhələdə ləngimə, dağıdıcı düyün, mərhələ
staqnasiyası, ya da hətta əvvəlki mərhələyə qayıdış). Qeyd etmək la-
zımdır ki, bu həm də gərginliyin əmələ gəlməsinə gətirib çıxarır. Onun
aradan qaldırılması böhranın, yəni, konfliktin inkişafının davam
etməsinə rəf edilməsinə kömək edir.
Beləliklə, konfliktin idarə edilməsi-konfliktli qarşılıqlı əlaqənin
inkişafının təmin edilməsi üzrə fəaliyyətdir, yəni, konflikti idarə etmək
özünütənzimləmə üçün ona maksimal imkanları təmin etmək və
böhrandan növbəti mərhələyə çıxışa kömək etmək deməkdir.
Konfliktin idarə edilən yox, özütənzimlənən olduğunu hesab
etmək daha dəqiq olardı (və hələlik o, sonuncu mərhələyə keçməyəcək,
406
subyektlər tərəfindən dərk edilən maraqların və dəyərlərin fərqi ləğv
edilmədiyindən konflikt məhvedilməzdir). Bu səbəbdən «idarəetmənin»
mövcud təriflərinə ciddi əməl edilərsə, onda konflikt «idarəolun-
mazdır». Lakin onun inkişafının müxtəlif mərhələlərində bizim şərti
olaraq idarəolunan hesab etdiyimiz konfliktin böhransız inkişafına
səbəb olan (onu təmin edən) fəaliyyət də mümkündür.
Yenidən bu paraqrafda ilk qoyulmuş suallardan birini xatır-
layaq:
- Konfliktsiz insan və ya təşkilat mövcud ola bilərmi?
- Bəli, əgər öz qarşılıqlı əlaqələrində onlar yalnız iki damcı su
kimi özlərinə oxşayan (şüura kimi) subyektlərlə qarşılaşırlarsa.
- Bəli, əgər təşkilatda eyni maraqlarla və dəyərlər istiqaməti ilə
eyni funksional yeri tutan, sosial və ya xidməti iyerarxiyada müxtəlif
pilləni tutmayan insanlar işləyirsə.
- Belə həyat kimə lazımdır?
- Belə təşkilat lazımdırmı?
-O mümkündürmü?
Fərqlər daimidir, oxşarlıq anidir. Bu səbəbdən bizim üçün
konflikt yaşama mühiti və inkişafın dəyişməz şərtidir.
Destruktivliklə necə olmaq lazımdır?
« ki» alan məktəblinin fikrincə o destruktivdir. Xüsusən də əgər
axşam valideynləri tərəfindən tənbeh edilibsə. Müəllimin fikrincə o
konstruktivdir, axı pis qiymət təhsilin yaxşılaşdırılması üçün stimuldur.
Ə
slində isə proseslər belə davam edərsə, sonradan şagirdin özü də bu
asılılığı görür, qəbul edilməz olmasına baxmayaraq, «iki» onun nöqteyi
nəzərindən konstruktiv olur. Çoxları məhz ciddi müəllimləri xoşluqla
xatırlayır. Yox əgər pis qiymət alan yeniyetmə özünə qapılırsa, dərsləri
ilə məşğul olmaqdan yayınırsa, evdə və məktəbdə münasibətlərini
korlayır, onda müəllim də verilmiş «iki»ni konstruktiv hesab etmir.
Konfliktin destruktivliyi suyektiv olan xarakteristikadır.
Ə
gər metodların nəticəsində konflikt irəli gedən inkişaf yeri-
nə böhrana keçibsə, onda metodların destruktivliyi haqda danışmaq olar.
lkin mərhələlərin texnologiyalarına uyğun gələn destruktiv metodlar
sonrakı mərhələlərdə tətbiq oluna biləndir. Məsələn, üz-üzə gedən,
hərbi metodlar siyasi və idarəetmə mərhələlərində, siyasi metodlar isə
idarəetmə mərhələlərində destruktivdir. Lakin idarəetmə metodları bir
qayda olaraq optimallıqdan uzaq olmalarına baxmayaraq, ilkin mərhə-
407
lələrdə destruktiv olmayacaqlar. Hər bir mərhələdə yalnız qarşılıqlı
ə
laqənin kommunikasiyaya keçirilməsi şərtilə məxsusi mərhələ
metodları daha çox konstruktivdir. Əsas maneənin-digər subyektin
aradan qaldırılmasına yönəlmiş qələbə sonluğuna qədər müharibə üçün
hərbi metodların istifadəsi istənilən şərtlər daxilində destruktivdir,
çünki o, konflikti qanlı dağıntılara, sonsuz qanlı qisasa çevirərək, onu
böhran ilməsinə keçirir.
Öz növbəsində konfliktin özünü də əgər böhranlardan qaçmaq
mümkün olmursa, destruktiv adlandırmaq olar. Ancaq istənilən konflikt
öz təbiətinə görə inkişaf vasitəsi kimi konstruktivdir. Böhransız keçən
konfliktlər də olur. Lakin o da doğrudur ki, belə konfliktlər çox nadirdir
və onlar çox yüksək səviyyəli intellektual və kommunikativ mədə-
niyyəti olan təşkilatlar üçün xarakterikdir (istər korporativ, istərsə də
hər bir əməkdaşın, ilk növbədə isə adminstrasiyanın), həm də
cəmiyyətin özü inkişafın o qədər yüksək səviyyəsində olmalıdır,
Lakin məhdudlaşdırılmış müvəqqəti intervalda konfliktləri
«təşkilatın məqsədlərinə çatılmasında mane yaratması və ya yarat-
maması» əsasına görə konstruktiv və destruktiv şəkildə təsnifat-
landırmaq olar. Təsnifatlandırmanın bu tipi firma fəaliyyətinin lahiyə
tipi zamanı yolveriləndir (yəni, «lahiyənin həyata keçirilməsi» meyar-
larına uyğun gəlir),
«Arzuedilməz konfliktlər» barəsində də danışmaq olar. Fərq
xüsusunda bu konfliktlər konkret lahiyələrin realllaşması üçün mövcud
deyil, lakin bütövlükdə təşkilatın resurslarının xərclənməsinə gətirib
çıxarır, bununla belə, konfliktin təşkilatın fəaliyyətinə kömək etdiyini
və ya mane olduğunu onun başa çatmasından sonra demək olar,
Deməli, bizə bir şey qalır: konfliktdə yaşamağı, işləməyi və istirahət
etməyi öyrənmək.
20.6.Konflikt nə vaxt baş layır?
Otello: Aldanan o insandır ki, kimə deyiblər ki, o aldanıb
Ş
ekspir
Konflikt, qarşaılıqlı əlaqədə olan subyektlərdən biri (heç ol-
masa) öz maraqlarının, maraqlardan dəyər meylinin, digər subyektin
dəyər istiqamətinin fərqini dərk etdiyi andan və ya bu fərqləri hələ dərk
etmədən öz maraqlarının təmin edilməsinə görə (yəni fərq xüsusunda)
408
birtərəfli fəaliyyətə başladığı andan başlanır.
Ə
gər fərq mövcuddursa, lakin subyektlər onu dərk etmirsə,
onda biz eskalasiyasından (meydana gəlməsindən) sonra konfliktdən
ə
vvəlki mərhələ adlandırılan potensial konfliktlərin bir növü ilə qar-
ş
ılaşmış oluruq.
Gərginliyin konfliktdən əvvəl meydana çıxması ilə bağlı yanlış
fikir mövcuddur. Onu hiss etdikdən dərhal sonra isə profilaktikası və ya
xəbərdarlığı ilə məşğul olmaq lazımdır. Ancaq təəssüf ki, bu cür hal heç
kimə müyəssər olmayıb. Axı profilaktika hələ başlamayan konfliktlə işi
nəzərdə tutur. Gərginlik isə insanların şüurunda müxtəlif maraqlar,
qarşılıqlı əlaqədə olan subyektlərin dəyərləri arasında ziddiyyət
duyğusunun əmələ gəldiyi və onları başqasının hesabına olmayaraq
məhdud resurs imkanları ilə təmin etmək zamanı əmələ gəlir. Yəni
konflikt artıq başlananda yatalaq barakında olan sakinin yatalaqdan
aşılanması kimi proflaktika nəticə etibarı ilə artıq faydasız olur (daha
dəqiq desək mümkünsüzdür).
Gərginlik konfliktdən əvvəl meydana çıxmır. Deməli, biz belə
hesab edə bilərik ki, gərginlik konfliktin əlamətidir (lap yenicə başlayan
və ya çoxdan davam edən).
Bir mərhələdən digərinə keçdikdən sonra gərginlik azalır.
Böhran hallarında (yəni konfliktin bir mərhələdə ləngiməsi və ya
ə
vvəlki mərhələyə qayıtması) gərginlik güclənir.
Yeni konfliktin başlanması (subyektə əvvəl məlum olmayan)
çətinliklərə gətirib çıxarır ki, bu da gərginlik-çatışmazlığın nəticəsi və
ya informasiyaların ziddiyyəti, çətinlikləri aradan qaldırılması üçün
bilgi yetərsizliyi yaradır (çətinlikdən çıxış yolları haqqında-əlacsızlığın
gərginliyi).
Konfliktin başlanması ilə konfliktli hallar biri digərini əvəz
edir. Və birinci insidentdən dərhal sonra meydana çıxır.
Konfliktlə işdə uğur (konfliktdə) bir çox hallarda konfliktin
strukturunun-subyektlərin, predmetin, insidentin, münasibətlərin,
vəziyyətin təsvirinin dəqiqliyindən asılıdır.
•
nsident (informasiyalı)-qarşılıqlı əlaqədə (birbaşa və ya
dolayısı) olan subyektlərdən heç olması birinin maraqlarının
(tam və ya qismən), dəyərlərinin qarşılıqlı əlaqədə olan digər
iştirakçıların maraq və dəyərlərindən fərqini başa düşməyə
kömək edən hadisədir.
409
•
nsident (əməli)-maraqların, dəyər istiqamətlərinin fərqi
xüsusunda ziddiyyətli əməllərin elan olunması (afişa edilməsi)
üçün səbəbdir.
• Konflikt
vəziyyəti-konkret zaman kəsiyində konfliktin
inkişafıdır.
• Konfliktin subyektləri-konfliktli qarşılıqlı əlaqənin fərdlər,
fərdlər qrupunun, sosial təşkilatların qismində təqdim olunan
iştirakçılarıdır.
• Konfliktin predmeti- konfliktli qarşılıqlı əlaqədə baş verən fərq
xüsusuna görə (konfliktin nəyə görə əmələ gəldiyi) konkret
maraqlar və dəyərlər istiqamətidir.
• Konflikt münasibətləri-subyektlər arasında qarşılıqlı əlaqənin
forma və məzmunu, konfliktin başa çatması üçün onların fəa-
liyyətidir;
Konflikti dəqiq təsvir etmək üçün aşağıdakılar lazımdır:
• Onun həqiqi iştirakçılarını müəyyənləşdirmək;
• Onların motivlərini, məqsədlərini, xarakterlərinin xüsusiyyət-
lərini professional səriştəliliyini öyrənmək;
• Konfliktdən əvvəlki mərhələdə onların münasibətlərini aşkar
etmək;
• Bu konfliktə gətirib çıxaran maraq və dəyərlərin başlıca fərqi-
ni aşkar etmək;
• Konfliktin aradan qaldırılması üçün iştirakçıların fikrincə, qə-
bul edilə bilə üsullar haqqında onların fikirlərini öyrənmək;
• Hələlik konfliktli qarşılıqlı əlaqədə iştirak etməyən digər ma-
raqlı subeyktlərin aşkar edilməsi;
• Mövcud konfliktə onun qarşısının alınmasının bütün mümkün
yollarını müəyyən etmək;
Hər bir konflikt məkan və zaman xaraktersitikasına malikdir.
Konfliktin məkan xarakteristikası, onun əmələ gəlməsi və aşkar olun-
ması sferası; meydana çıxmasının şərait və səbəbləri; konkret təzahür
formaları; konfliktin nəticəsi; konfliktin subyektlərinin istifadə etdiyi
vasitə və fəaliyyətdir. Zaman xarakteristikası isə sürəklilik, tezlik,
konfliktin təkrarlığı, subyektlərindən hər birinin konfliktə iştirak da-
vamlılığı kimi parametrlərə, eləcə də ayrı-ayrı mərhələlərin müvəqqəti
parametrləri ilə ifadə olunur.
Konfliktdə davranış seçiminə həlledici təsiri şəxsin özü-onun
təlabatı, maraqları, dəyərləri, adətləri, təfəkkür obrazları, davranış mo-
410
delləri, problemlərlə keçmiş iş təcrübəsi və konfliktdə davranışı
göstərir. Şəxsin konflikt tipini ayırmaq olar. Şəxsin konfliktliliyi anlayı-
ş
ının özü, şəxsin konfliktlərə hazırlıq vəziyyətini, onun konfliktə iştira-
ka cəlb olunma dərəcəsini nəzərdə tutur.
Rusiya və xaricdə dəfələrlə profesional rəqabət qabiliyyəti ida-
rəçiliyin yüksək səviyyəsini nümayiş etdirən biznes təşkilatçıları, uğur-
lu menicerlər arasında daha məşhur fiqurların (Demidov, Ryabuşniski,
Morozov, Fort, Yakokka) tərcümeyi-halının analizi göstərir ki, onlar
hamısı konfliktli şəxslərdir.
20.7. Konfliktlə nə etməli?
Mən heç nəyə təəccüb etmirdim. Mənə sadəcə hər şey çox
maraqlı idi. Effektlik 52%. «Qan sadə»…, «Xəncər»….
A.və B.Struqatskiye. Bazar ertə si şə nbə də n baş layır
ş
formaları Konflikt şəraitində təşkilatın və ayrı-ayrı
insanların iş praktikasında adətən, aşağıdakı
tipik xətaları ayırırlar:
1) konfliktlərin tənzimlənməsi və sonrakı mərhələlərdə qarşısının
alınmasında tədbirlərin görülməsi zamanı gecikmələr ( lk növbədə
konfliktdən və ya onun güc yolu ilə həllindən yayınmağa görə tədbir-
lər tətbiq edilir);
2) Konfliktin əsl səbəblərini aşkar etmədən onu «həll etmək» cəhdi;
3) «Tənzimlənməyə» görə yalınız güc, cəza tədbirlərinin və ya bu-
nun əksinə olaraq yalnız diplomatik danışıqların tətbiqi;
4) Qeyri-xətti, çoxölçülü təsnifatda konfliktin tipini və xüsusiyyətlə-
rini nəzərə almadan onun tənzimlənməsində sxemlərin şablon tətbiqi;
5) Keçici mənfəət və dönməz mənfi sosial nəticələrlə müşayiət
olunan siyasi intiriqaların köməyi ilə öz xüsusi kartını oynamaq cəhdi
(bütövlükdə yalnız cəmiyyət yox, həm də gec və ya tez olaraq intriqa-
nın təşəbbüskarının özü üçün).
Xətaların əsasında bir qayda olaraq konfliktlərin tipologiyasının
düzgün şəkildə qurulmaması durur ki, bu da baza anlayışının istifadə
olunan təyinatının və «konfliktlə iş» tipini təyin edən sözlərin
ə
dəbsizliyinin nəticəsidir. Ancaq belə hesab edilir ki, konfliktin özünün
tipologiyası onun təzahür formalarının tipologiyası kimi əhəmiyyətli
411
deyil. Lakin çox vaxt «konfliktin növləri» adlandırılan, ancaq təyinatı
etibarı ilə müstəqil şəkildə konflikt olmayan konfliktin təzahür formala-
rı və onun mərhələlərini təsnifatlandırmaq lazımdır.
Dostları ilə paylaş: |