Cədvəl
Cəlilabad Bölgə Təcrübə Stansiyasında 2011-ci ildə (dəmyə şəraiti) becərilmiş yerli arpa genotiplərinin biokmyəvi
göstəriciləri
s/s
Genotiplərin adı
Növ
müxtəlifliyi
Mənşəyi
Illər üzrə
1000 dənin
kütləsi, qr
Zülal,%
Lizin
Triptofan
Nişasta, %
100 qr-da,
mq
Zülala
görə, %
100 qr-da,
mq
Zülala
görə, %
İkicərgəlilər
1
St.Qarabağ 7
Nutans
Azərbaycan
2011
40,0
12,88
290
2,24
85
0,67
54,2
2
Nutans 118/21
Nutans
Azərbaycan
2011
37,1
11,69
300
2,56
80
0,70
57,4
3
K-90179
Nutans
Azərbaycan
2011
41,1
11,59
305
2,63
80
0,69
51,0
4
№ 77 yerli
Nutans
Azərbaycan
2011
46,0
12,45
295
2,39
75
0,60
47,8
5
Nutans 57/9
Nutans
Azərbaycan
2011
44,3
12,55
295
2,36
70
0,55
51,0
6
Nutans 80-30/14
Nutans
Azərbaycan
2011
45,1
12,79
260
2,12
80
0,65
54,2
7
Nutans 124/32
Nutans
Azərbaycan
2011
42,1
11,91
305
2,56
60
0,50
51,0
Altıcərgəlilər
8
St.Pallidum-596
Pallidum
Azərbaycan
2011
40,2
12,91
300
2,34
95
0,73
57,4
9
K-2778
Pallidum
Azərbaycan
2011
43,1
13,70
360
2,65
80
0,58
49,7
10
K-7887
Pallidum
Azərbaycan
2011
36,7
11,27
250
2,24
90
0,79
51,0
11
K- 818
Pallidum
Azərbaycan
2011
40,0
11,59
340
2,90
75
0,64
54,2
12
K-17893
Pallidum
Azərbaycan
2011
42,0
11,81
330
2,77
80
0,72
60,4
13
K-17860
Pallidum
Azərbaycan
2011
48,3
13,70
385
2,80
95
0,67
56,1
14
K-1783
Pallidum
Azərbaycan
2011
40,4
11,27
245
2,17
90
0,70
51,0
15
K-7820/2
Pallidum
Azərbaycan
2011
42,0
11,94
270
2,27
100
0,83
55,4
Laboratoriyada aparılmış analiz nəticəsinə əsasən demək olar ki, arpa bitkisinin
biokimyəvi komponentlərininöyrənilməsi, elmi praktiki əhəmiyyətə malikdir.
2011-cu ildə Azərbaycan mənşəli mədəni ikicərgəli
Nutans
və altıcərgəli
Pallidum
növmüxtəlifliklərinə aid arpa sortnümunələrində 1000 dənin kütləsi, zülal,
nişasta, əvəzedilməz amin turşularından lizin və triptofanın analizi aparılmışdır.
Analizlərdən belə məlum olmuşdur ki, tədqiq olunmuş nümunələrdə
,
biokimyəvi
göstəricilərin miqdarı sortdan, formadan və aqrotexniki qulluqdan asılı olaraq
müxtəlif olmuşdur. Zülalın miqdarı ikicərgəli arpalara nisbətən, altıcərgəli arpa
nümunələrində daha yüksək olmuşdur ki, bu da bir çox tədqiqatçıların fikirləri ilə üst-
üstə düşdüyündən, işin düzgün aparıldığını sübut edir. Digər nümunələrdən fərqli
olaraq, altıcərgəli K-17860
Pallidum
növmüxtəlifliyində həm zülalın, həm də lizinin
miqdarı yüksək olmuşdur.
Yerli arpalarda (44,7-60,6%) arasında, lizin 2,04-2,86% arasında, triptofan
(0,71-0,97%) arasında, zülal isə (quru çəkiyə görə) 10,87-13,96% arasında
dəyişmişdir.
Biokimyəvi əlamətlərin optimal göstəricilərinə malik olan arpa sortnümunələri
respublikamızda heyvandarlığın yem bazasının təşkili üçün geniş ərazilərdə becərilə,
bununla da ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasında istifadə edilə bilər.Beləliklə,
arpa genotiplərinə aid, təqdim edilmiş tədqiqat işinin nəticəsi, bu bitkinin seleksiyası
üçün faydalı olan informasiyanın, gələcək seleksiya işlərində istifadəsini tövsiyə edir.
ƏDƏBİYYAT
1.
Babayev M.Ə. Dəndə olan zülalın miqdarına görə seleksiya məqsədi üçün
payızlıq arpanın yerli sortnümunələrinin qiymətləndirilməsi // Azərbaycan
Aqrar Elmi jurnalı, 2004, № 1-6, səh.280-282
2.
Qasımov N.A. Bitki fiziologiyası. “Bakı Universiteti” nəşriyyatı. 2008, s.484
3.
Алиев Д.А., Махмудов Р.У., Кулиева С.А., Талаи Д.М. Физиолого-
химические особенности озимой пшеницы, вырашенной в условиях
засухи. //Ж.Аграрная наука Азербайджана, 1992, №2, с. 15-19
4.
Иванов Н.Н; Сичкарь Н.М. Биохимия ячменя //Биохимия культурных
растений. М.-Л; 1958 Т.1, с. 234-315
5.
Ермаков А.И.,. Арасимович В.В, Смирнова-Иконникова М.И. и др.
Методы биохимического исследования растений, Изд-во «Колос»,
Ленинград, 1972.с.313-316
6.
Иванов Н.Н., Сичкарь Н.М. Биохимия ячменя. Биохимия культурных
растений. М.-Л., 1958 Т.1, с. 234-315
7.
Ляхова Н.Е. Селекция ячменя пивоваренного направления //
Сельскохозяйственная биология, 2003, №4, с.12-15
8.
Мустафаев И.Д. Материал по изучению пшеницы, ржи, ячменя и
эгилопсов. Азербайджана. Из-во АН Азерб. ССР Баку-1961. стр. 78
9.
A.Badr, K.Müller, R.Schäfer-Pregl, H. El Rabey, S.Effgen, H.H.Ibrahim, C.
Pozzi, W.Rohde, and F.Salamini (2000). "On the Origin and Domestication
History of Barley (Hordeum vulgare)". //Molecular Biology and Evolution17
(4): 499-510
368
10.
Anderson B., Q.Zue, R.Nevman, and W. Nevman, 1991. Serum lipid consentration of
chicken fed diets with flour or red dog from different types of glacier barley. Barley
Genetics VI: 461-465
11.
Aydin M., Kalayei V., Altoy F., Ozbek İ., Gekic C., Yield potential and
drought tolerance of winter bread whtat cultivars released from 1933 to
1991.5
th
International Wheat conference, Turkey, 1996, p.7
12.
Bajzhanov Zh, Kokhmetova A, Bagdanova E. Drought resistance and yield
Stability in wheat genotypes grown in contrasting environments. //The 1
st
Сentral Asian wheat conference. Almaty 2003, p.546
13.
Parkov V. Adaptation of bread spring wheat from east Kazakhstan research
İnstitute of Aqriculture . //The 1
st
Сentral Asian wheat conference. Almaty
2003, p.478
14.
Pervin KARAHOCAG_L,
TEAE
; Hüsnü EGE,
TEAE
Sayı 6 Nüsha 8 Eylül
2004
15.
MacVannel A.P. Barley. General Books LLC, 2009, 50 p
Dostları ilə paylaş: |