Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001



Yüklə 3,75 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə453/635
tarix13.12.2023
ölçüsü3,75 Mb.
#175262
növüDərs
1   ...   449   450   451   452   453   454   455   456   ...   635
Zeynaddin Haciyev-Fəlsəfə

demoqrafik amil 
əhali artımının sür
'
ətidir
. Bu amil o dərəcədə mühümdür ki, onun həm 
aşağı səviyyədə olması, həm də həddən artıq səviyyədə olması cəmiyyətin 
normal inkişafına ciddi əngəl törədir. Birinci halda işçi qüvvəsinin təkrar 
istehsalı zəifləyir, milli məhsul və milli gəlir azalır. Belə vəziyyət fasiləsiz 
davam etdikdə daha ciddi nəticələr törədir: millətin depopulyasiyası 
(sür
'
ətlə azalması) və gələcəkdə məhv olmaq təhlükəsi yaranır. Ikinci hal-
da, yə
'
ni əhali artımının həddən ziyadə yüksək tempdə olması da 
iqtisadiyyatı zəiflədir, çünki məcmu məhsulun və milli gəlirin çox hissəsi 
yeni doğulanların fiziki cəhətdən saxlanılmasına sərf olunur. 
Əhali artımının normal sür
'
ətinin tə
'
min olunmasına 
cins və yaş 
göstəricilərinin nisbəti güclü tə
'
sir edir
. Bu münasibətdə özünü göstərən 
əyintilər əhali artımı vasitəsilə cəmiyyətin həyat fəaliyyətinin bütün 
tərəflərində əks olunur. Məsələn kişilərlə qadınların say nisbətinin 
pozulması müvafiq olaraq ya kişilərin «artıqlığı», ya da qadınların 
«artıqlığı» ilə nəticələnir. Hər iki halda cəmiyyətin normal inkişafı 
ləngiyir. 
Demoqrafik 
amillərdən 
biri 
də 
əhalinin 
miqrasiyası 
(mütəhərrikliyi) hesab olunur.
Əlbəttə əhalinin miqrasiyası bütövlükdə 
müsbət rol oynayır. Belə ki, o əhalinin ölkə məkanında az çox bərabər 
səviyyədə yerləşməsini, əmək ehtiyatları artıq olan rayonlar ilə bu 
göstəricinin az olduğu rayonlar arasında tarazlıq yaradılmasını tə
'
min edir. 
Bununla belə kortəbii miqrasiya arzuolunmaz nəticələr törədir. Məsələn, 
kənddən şəhərə köçənlərin sayı həddindən artıq olduqda əhalinin «nisbi 
qocalması» deyilən təhlükə baş verə bilir. Yə
'
ni cavanlar, xüsusən də 
oğlanlar şəhərə gəlirlər, yerlərdə isə əsasən yaşlılar və qızlar qalır. 


408 
Nəhayət ölkənin normal inkişafı baxımından əhalinin 

Yüklə 3,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   449   450   451   452   453   454   455   456   ...   635




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin