MİLLİ DRAM TEATRINDA
AKTYOR YARADICILIĞI
(1925-1965)
Üçüncü dərs
NATALİYA LİZİNA (1892-1957)
Əcnəbi millətdən olub Azərbaycan teatr sənətinə xidmət edən aktrisalardan biri də Nataliya
Lizinadır. Səhnəyə qədəm basdığı ilk illərdə soyadı afişalarda "Lizinaya" klmi də yazılıb. 1940-cı
illərin proqramlarında Nataliya Lizina (İsmayılova) kimi təqdim olunub. Cəfakeş aktrisa idi. Əsasən
ikinci dərəcəli obrazlar və psixoloji, tipik personajları ifa edib. Azərbaycanca danışığı aydın, ifadəli
və yumşaq idi. Romantik və pafoslu danışıq tərzindən qaçır, oynadığı səhnə surətlərinin realist
təsvirinə çalışırdı.
Nataliya Davıdovna Lizina (İsmayılova) 1892-ci ildə Tiflisdə ziyalı rus ailəsində doğulub.
Qadın gimnaziyasında təhsil alıb. Gimnaziyada gürcü dilini öyrənən Nataliya Lizina müxtəlif
millətlərin yaşadıqları qaynar həyatlı məhəllələrində əsasən azərbaycanlı ailələri ilə ünsiyyət
saxlayırdı. Buna görə azəri türkcəsində təmiz danışa bilirdi. Səhnəyə ilk dəfə 1908-ci ildə Tiflisdə
çıxıb.
1914-cü ilin yazında ailələri Bakıya köçüb. Tiflisdə Hüseyn Ərəblinski, Sidqi Ruhulla,
Əbülfət Vəli, Hüseynqulu Sarabski, Xəlil Hüseynov ilə tanış olan Nataliya xanım "Nicat"
cəmiyyətinin teatr truppasına daxil olub. O, paralel olaraq "Səfa" dəstəsinin də hazırladığı
tamaşalarda iştirak edib. 1917-1919-cu illərdə "Zülfüqar bəy və Üzeyir bəy Hacıbəyov qardaşlarının
müdiriyyəti", "Müsəlman artistləri ittifaqı" truppalarında da fəal iştirak edib. Hətta arada Tiflisə
gedərək yerli dəstələrin tamaşalarında rollar oynayıb.
1920-ci il iyun ayının 1-də bugünkü Akademik Milli Dram Teatrı Dövlət kollektivi kimi
yenidən təşkil olunanda Nataliya Lizina truppaya qəbul edilib. Arada Bakı Azad Tənqid və Təbliğ
Teatrının tamaşalarına dəvət alan aktrisa 1927-1929-cu illərdə Türk İşçi Teatrının kollektivində
çalışıb və bu sənət ocağının səhnəsində xeyli rol ifa edib. 1929-cu ildə aktrisa yenidən Akademik
teatrın truppasına qəbul olunub. Nataliya Lizina 1914-cü ildən Milli Dram Teatrının əsasını təşkil
edən truppalarda və 1920-ci ildən Dövlət statusu alan kollektivdə oynadığı əsas rollar bunlardır:
Mələk xanım ("Müsibəti-Fəxrəddin", Nəcəf bəy Vəzirov), Hafizə, Sona xanım ("Pəri cadu" və
"Dağılan tifaq", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev), İnci ("Şamdan bəy", Nəriman Nərimanov), Emiliya,
Sinyora Montekki ("Otello" və "Romeo və Cülyetta, Vilyam Şekspir), Mehri ("Dəmirçi Gavə",
Şəmsəddin Sami), Olqa, Tamara, Gültəkin, Tafta, Xanımnaz, Tükəzban ("Bakı müharibəsi", "Oqtay
Eloğlu", "Aydın" "Sevil", "Almaz", və "Yaşar", Cəfər Cabbarlı), Kərbəlayı Fatma, Zəhra bəyim
("Ölülər" və "Anamın kitabı", Cəlil Məmmədquluzadə), Rəbiyyə ("Əmir Əbül Üla", Hüseyn
Bədrəddin və Məhəmməd Rüfət), Ziba xanım, Tükəz ("Lənkəran xanının vəziri" və "Hacı Qara",
Mirzə Fətəli Axundzadə), Nina, Alman qadını, İlçay ("Şeyx Sənan", "Knyaz" və "Afət", Hüseyn
Cavid), Tuba ("Zorən təbib", Jan Batist Molyer), Marqo ("Şahın bərbəri", Anatoli Lunaçarski),
Marino ("Dəhşətli röya", Herhart Hauptman), Maskalı qadın ("Nel qülləsinin sirri", Aleksandr
Düma), Kvaşnya ("Yurdsuz insanlar", Maksim Qorki), Marianna ("İki yetimə", Adolf D'Enneri və
Germon), Ledi Buqçen ("Gülən adam", Viktor Hüqo), Nənə ("Göy quş", Moris Meterlink), Odessalı
qadın ("İntervensiya", Lev Slavin), Qarı ("Fərhad və Şirin", Səməd Vurğun).
Teatr sənətinin inkişafındakı xidmətlərinə və Milli Dram Teatrının 75 illik yubileyi
münasibəti ilə Nataliya Lizina (İsmayılova) 21 iyul 1949-cu ildə Azərbaycan Respublikasının
əməkdar artisti fəxri adı ilə təltif olunub. O, 1957-ci il-də Bakıda vəfat edib.
Dostları ilə paylaş: |