Azad İsa oğlu Qurbanov, Elçin Musa oğlu Məmmədov, Aygün Seyfəddin qızı Hüseynova
Alqoritm anlayışı, alqoritmin əsas xassələri, tipləri
Yüklə 1,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.4 Alqoritm anlayışı, alqoritmin əsas xassələri, tipləri
və təsvir üsulları. Alqoritm sozü görkəmli alim Əbu Muhamməd İbn Musa əl Xarəzminin (787-850) adının təhrif olunmuş formasıdır. Belə ki, alimin “Kitab əl cəbr və əl-muqabala" əsəri XII əsrdə latın dilinə tərcümə edilmiş və bu zaman tərcüməçi alimin adındakı əl 44 Xarəzmi sözünü təhrif edərək Alqoritmi kimi verilmişdir və əsəri “Algoritmi de numero indorum”, yəni “Alqoritmi hind hesabı haqqında” adlandırmışdır. Bu tərcümə sayəsində alqoritm sözü Avropa dillərində, sonradan isə əksər dünya dillərində, o cümlədən azərbaycan dilində bir termin kimi istifadə olunmaqdadır 1 . Orta əsrlərdə Avropada alqoritm dedikdə onluq say sistemində ədədlərlə hesablama qaydaları başa düşülürdü. Müasir dövrdə isə bu anlayış daha geniş mənada, verilmiş məsələni həll etmək və ya müəyyən məqsədə çatmaq üçün zəruri olan əməliyyatlar ardıcıllığının yerinə yetirilməsi haqqında icraçıya verilən dəqiq və aydın göstərişlərin-əmrlərin təsviri kimi başa düşülür. Alqoritmin əmrləri sonlu sayda olub ardıcıl yerinə yetirilir. Hər bir alqoritm konkret icraçı üçün qurulur. İcraçı alqoritmi yerinə yetirməyə qadir olmalıdır. Başqa sözlə alqoritmin bütün əmrləri isifadəçi üçün “başa düşülən” olmalıdır. Məsələn, aydındır ki, birinci sinif şagirdi riyaziyyatın ilk alqoritmlərindən hesab olunan Evklid alqoritmini yerinə yetirə bilməz. Alqoritm anlayışı bir termin kimi əksər elm sahələrində, o cümlədən informatikada istifadə olunur. Alqoritm informatikanın fundamental anlayışlarından biridir. Belə ki, informatikanın əsas tədqiqat obyekti ilkin informasiya əsasında yeni rəqəmli informasiyanın yaradılmasını, informasiyanın saxlanılmasını, işlənilməsini, operativ mübadiləsini, təhlükəsizliyini, insan əməyinin avtomatlaşdırılmasını təmin edən, effektiv və kompüterdə icra olunan alqoritmlərin yaradılmasıdır. Bu baxımdan informatikada alqoritm anlayışına aşağıdakı kimi tərif vermək olar: Alqoritm – verilmiş məsələni həll etmək üçün ilkin verilənlərlə icra olunan hesabi və məntiqi əməliyyatların sonlu sayda ardıcıllığıdır . 1 Bu tərcümə sayəsində avropalılar onluq say sistemilə tanış olmuşdur. 45 Alqoritmlər çox rəngarəng olsalar da, onların hamısı aşağıdakı ümumi xassələrə malikdir: Yüklə 1,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|