Birinci kitab

əlini  uzatdı.  Şarlotta  yenə  dözmədi,  yavaşca  rəfiqəsinə 

xəbərdarlıq  etdi  ki,  özünü  ağıllı  aparsın  və  Uikhemə 

rəğbəti üzündən özünü onunla müqayisədə daha mühüm 

olan adamın  gözündən salmasın.  Elizabet  heç bir cavab 

vermədi  və  rəqs  edənlərin  arasında  öz  yerini  tutdu.  O, 

mister  Darsi  ilə  bir  cütlükdə  olduğuna  təəccübləndi  və 

ətrafdakıların  gözündə  də  bu  təəccübü  gördü.  Onlar  bir 

müddət  susqun  halda  rəqs  etdilər.  O  bu  susqunluğun 

rəqsin  sonuna  qədər  davam  edəcəyini  düşünməyə 

başlamışdı və onu birinci pozmamaq fikrindəydi. Ancaq 

tərəf-  müqabilini  danışmağa  məcbur  etməklə  onu  daha 

çox 

qıcıqlandıracağını düşünərək, oynayanlar barədə bir neçə 

söz dedi. Darsi cavab verdi və susdu. Bir-iki dəqiqə çəkən 

pauzadan sonra Elizabet yenidən ona xitab etdi: 

— İndi, mister Darsi, sizin söhbət etmək növbənizdir. 

Mən rəqsdən danışdım — siz zalın böyüklüyü və ya rəqs 

downloaded from KitabYurdu.org

124 

 

edən cütlüklərin sayma dair nəsə bir qeyd edə bilərdiniz. 

O  gülümsədi  və  qızın  eşitmək  istədiyi  hər  şeydən 

danışmağa hazır olduğunu bildirdi. 

— Yaxşı,  lap  əla, — Elizabet  dedi.  — Yaxın zaman 

üçün siz kifayət qədər çox danışdınız. Ola bilər, bir azdan 

sonra mən görəcəyəm ki, özəl ballar ictimai baldan daha 

xoşdur. Ancaq hələlik biz tamam susa bilərik. 

— 

Siz rəqs edərkən danışmağa öyrəşmisiniz? 

— Bəli, zaman-zaman. Axı hərdənbir sükutu pozmaq 

lazımdır,  doğru  deyilmi?  İki  insanın  bir-birinə  heç  nə 

demədən  yanm  saat  birlikdə  vaxt  keçirməsi  çox  gülünc 

görünür. Hər halda, əgər biz bu sayaq söhbət aparsaq, bir-

birimizlə mümkün qədər az danışsaq, kimin üçünsə daha 

yaxşı olar. 

— Bunu  deyərkən  siz  mənim  istəklərimi  ehtimal 

edirsiniz, yoxsa sizə münasib olanı nəzərdə tutursunuz? 

— 

Həm  bu,  həm  o,  —  Elizabet  başdansovdu  cavab 

verdi. 

— Mən çoxdan bizim düşüncə tərzimizdə tez-tez üst-üstə 

düşmələr müşahidə edirəm. Biz ikimiz də az ünsiyyətcilik 

və əgər bizə nəsə sıradışı, ətrafdakılarm heyrətinə səbəb 

olan  və  atalar  sözü  kimi  ağızdan-ağıza  keçərək  gələcək 

nəsillərə  ötürülən  söz  demək  imkanı  verilmirsə, 

danışmağa meyilli deyilik. 

— Sizin  xasiyyətinizə  gəlincə,  —  o  dedi,  —  məncə, 

siz  onu  tamamən  düzgün  təsvir  etdiniz.  Məni  nə  qədər 

düzgün  səciyyələndirdiyinizə  dair  qərar  verə  bilmərəm. 

Yeri  gəlmişkən,  yəqin  ki,  siz  özünüz  bu  portreti  uğurlu 

downloaded from KitabYurdu.org

125 

 

sayırsınız. 

— 

Öz bacanğım barədə mühakimə yürüdə bilmərəm. 

Darsi heç nə demədi və onlar yenidən susdular. Növbəti 

rəqs  fiqurları  zamanı  o,  Elizabetdən  soruşdu  ki,  onun 

bacılan  və  o  özü  Meritona  teztez  gəlməli  olurlarını. 

Elizabet təsdiqləyiri cavab verərək, özünü əlavə etməkdən 

saxlaya bilmədi: 

— Biz  bu  günlərdə  sizinlə  orada  rastlaşanda  küçədə 

yeni bir tanış qazanmışdıq. 

Bu  sözlərin  təsiri  özünü  ləngimədən  göstərdi. 

Darsinin  üzündə  təkəbbürlü ifadə əmələ  gəldi. Ancaq o, 

heç  nə  demədi,  Elizabet  isə  özünü  qorxaqlığa  görə  nə 

qədər danlasa da, davam etməyə qətiyyəti çatmadı. Darsi 

bir qədərdən sonra soyuq- soyuq qeyd etdi. 

— Mister  Uikhemin  elə  bir  xoşbəxt  maneralan  və 

görünüşü  var  ki,  asanlıqla  dostlar  tapır.  Amma  onları 

yanında saxlaya bilirmi, bax, bu mənə xeyli şübhəli gəlir. 

— O  sizin  dostluğunuzu  itirmək  bədbəxtliyinə  düçar 

olub, — Elizabet mənalı-mənalı qeyd etdi. — Ola bilər, 

bu onun bütün həyatında ağır iz qoyacaq. 

Darsi heç bir cavab vermədi, ancaq görünürdü ki, o, 

söhbətin  mövzusunu  dəyişmək  istərdi.  Bu  zaman  qarşı 

tərəfdən rəqs edənləri yararaq gələn Uilyam Lukas onlann 

yanında  peyda  oldu.  O,  mister  Darsini  görərək,  ona 

fövqəladə  lütfkarlıqla  təzim  etdi  və  dərhal  onun  rəqs 

etmək maneralan və 

tərəf-müqabil  xanımının gözəlliyi  barədə  komplimentlər 

yağdırdı. 

downloaded from KitabYurdu.org

126 

 

—  Əziz  ser,  mən  çox  böyük  zövq  aldım.  Bu  cür 

zərifliklə rəqs edənləri nadir hallarda görmək olur. Sizin 

ali cəmiyyətə mənsubluğunuz dərhal gözə çarpır. Ancaq 

icazə  verin  qeyd  edim  ki,  bu  saat  rəqs  etdiyiniz  gözəl 

xanım mənə öz tərəf- müqabilinə tamamilə layiq görünür 

və  ümid  edirəm  ki,  indi  bu  kimi  həzzi  xüsusilə  tez-tez 

alacağam.  Əlbəttə  ki,  müəyyən  və  təbii  ki,  arzulanan 

hadisə baş verəndən sonra — elə deyilmi, əziz miss Eliza? 

— bu zaman o Binqli və Ceyn tərəfə baxdı — O hadisə nə 

qədər  təbrik  doğuracaq!  Ancaq  mən  mister  Darsiyə 

müraciət edirəm, sizi ləngitməyimə rüsxət verməyin, ser. 

Siz parlaq gözləri artıq mənə açıqaşkar tənə ilə baxan bu 

cazibədar  xanımla  söhbətinizə  mane  olduğuma  görə 

təşəkkür etməyəcəksiniz. 

Bu  tiradanm  axırıncı  hissəsini  çətin  ki,  Darsi  eşitdi. 

Ancaq  ser  Uilyamm  onun  dostu  barədə  səsləndirdiyi 

ehtimal ona möhkəm təsir etdi. Üzü çox ciddi ifadə aldı 

və çılğınlıqla rəqs 

edən  Binqli  və  Ceynə  tamaşa  etdi.  Fəqət  Darsi  özünə 

gələrək xanımına - Elizabetə tərəf döndü və dedi: 

— 

Ser Uilyamın müdaxiləsi söhbətimizin ipini itirdi. 

— Məncə,  biz  heç  də  danışmırdıq.  Çətin  ki,  ser 

Uilyam bu zalda birbirilə bu qədər az danışmaq istəyən iki 

rəqs  edən  tapa  bilərdi.  Biz  uğursuz  şəkildə  bir  neçə 

mövzuya  toxunmağa  cəhd  göstərdik.  Mənim  hətta 

beynimə gəlmir ki, indi biz nə barədə danışa bilərik. 

— Kitablar  haqqında  nə  düşünürsünüz?  —  o,  gülə-

gülə soruşdu. 

downloaded from KitabYurdu.org

127 

 

— Kitablar  haqqında?  Xeyr,  mən  əminəm  ki,  biz 

sizinlə  bir  və  eyni  kitabları  oxumamışıq.  Hər  halda 

mütaliə edərkən eyni hissləri keçirməmişik. 

— Üzgünəm ki, siz belə düşünürsünüz. Hətta siz haqlı 

olsaydınız  da,  yenə  də  bizim  söhbət  üçün  mövzu 

tapmağımız asan olardı. Biz ortaya müxtəlif rəylər qoya 

bilərdik. 

— Xeyr, mən bal zamanı kitablardan danışacaq halda 

deyiləm. Burada mənim ağlıma başqa fikirlər gəlir. 

— O fikirlər həmişə sizi bilavasitə əhatə edən şeyə aid 

olur, elədirmi? — mister Darsi şübhəylə soruşdu. 

— Bəli,  bəli,  həmişə,  —  Elizabet  mexaniki  şəkildə 

cavab verdi. Əslində onun fikirləri söhbətin mövzusundan 

tamam uzaqda dolaşırdı və bu, tezliklə onun qəfləti qeydi 

ilə təsdiqləndi: 

— Yadımdadır,  mister  Darsi,  siz  etiraf  etdiniz  ki, 

həyatınızda  çətin  ki,  kimisə  bağışlamısımz.  Sizin 

sözlərinizə  görə,  kim  sizi  bir  dəfə  övkələndiribsə,  ona 

qarşı  yumşalmanıza  ümid  edə  bilməz.  Yəqin  ki,  siz  hər 

xırda  şeyə  görə  hiddətlənməməyinizə  kifayət  qədər 

nəzarət edirsiniz? 

— 

Bəli, əlbəttə, — Darsi əminliklə cavab verdi. 

— 

Heç  vaxt  bu  əqidənizin  qurbanına  çevrilmirsiniz 

ki? 

— 

Ümidvaram ki, yox. 

— Öz fikri ilə hərəkət etməyənlər üçün hər şey barədə 

lap  əvvəldən  sağlam  mühakimə  yürütmək  xüsusilə 

vacibdir. 

downloaded from KitabYurdu.org

128 

 

— 

Sizin nəyi nəzərdə tutduğunuzu öyrənə bilərəmmi? 

— 

Ooo,  mən,  sadəcə,  sizin  təbiətinizi  çözməyə 

çalışıram, 

—  Elizabet  sifətindəki  rahatlıq  ifadəsini  saxlamağa 

çalışaraq 

cavab verdi. 

— Siz buna müyəssər olursunuz? 

O, başını yırğaladı. 

— Heyhat,  azacıq  belə  yox.  Mən  sizin  barənizdə  o 

qədər  müxtəlif  rəylər  eşitmişəm  ki,  sadəcə  olaraq, 

təxminlərin içində azıram. 

— Yaxşı,  təsəvvür  edə  bilərəm  ki,  sizin  aldığınız 

məlumatlar  büsbütün  ziddiyyətlidir,  —  o,  olduqca  ciddi 

tövrdə dedi. — Mən üstün tutardım ki, miss Bennet, siz 

hələlik öz təxəyyülünüzdə mənim mənəvi simamın şəklini 

çəkməyəsiniz.  Əks  təqdirdə  sizin  əldə  etdiyiniz  rəsm  nə 

mənə, nə də sizə şərəf gətirər. 

— Ancaq mən bu saat ən başlıca qeydi etməsəm, ola 

bilər, heç vaxt əlimə başqa fürsət düşməyəcək. 

— Hər  necə  bir  ləzzət  olsa  da,  sizi  bundan  məhrum 

etmək istəməzdim, — Darsi soyuq-soyuq dedi. 

Qız  heç  bir  cavab  vermədi.  Rəqslərini  bitirdikdən 

sonra  onlar  qarşılıqlı  nifrət  hissi  ilə  susqun  şəkildə 

ayrıldılar. Yeri gəlmişkən, Darsi artıq ürəyində Elizabetə 

qarşı kifayət qədər 

güclü  meyil  bəsləyirdi,  bunun  sayəsində  o,  öz  hiddətini 

başqa bir şəxsin üzərində cəmləşdirərək, tezcə qıza bəraət 

qazandırdı. 

downloaded from KitabYurdu.org

129 

 

Bundan  tezliklə  sonra  miss  Binqli  Elizabetə  yanaşdı 

və iltifatlı, bir az da təkəbbürlü görkəmdə ona xitab etdi: 

—  Beləliklə,  miss  Eliza,  siz  Corc  Uikhemə  heyran 

olmusunuz,  doğrudurmu?  Mən  bu  barədə  Ceyndən 

eşitdim.  O  məni  sözün  birbaşa  mənasında  sizin  yeni 

dostunuz  barədə  sual  yağışına  tutdu.  Ancaq  onun 

sözlərindən belə başa düşdüm ki, gənc adam sizə verdiyi 

bir  çox  məlumatların  arasında  mərhum  mister  Darsinin 

qapıçısı  işləyən  qoca  Uikhemin  oğlu  olduğunu  deməyi 

unudub. Mən sizi dostcasına xəbərdar etmək istərdim ki, 

onun  dediklərinə  çox  da  güvənməyəsiniz.  Onun  mister 

Darsinin onunla pis davrandığı barədə dediklərinin hamısı 

sırf  uydurmadır.  Əksinə,  mister  Darsi  qeyri-adi 

alicənablıq  nümayiş  etdirib.  Əvəzində  Corc  Uikhem 

mister Darsiyə qarşı ən nanəcib şəkildə hərəkət edib. Mən 

təfərrüatlarla tanış deyiləm, ancaq yaxşı bilirəm ki, mister 

Darsini  nədəsə  çətin  qınamaq  olar!  Boşuna  deyil  ki,  o, 

Corc  Uikhem  barədə  hətta  adi  xatırlatmaya  belə  dözə 

bilmir! Mənim qardaşıma Uikhemin 

bala  dəvət  olunan  zabitlərin  siyahısından  çıxarılması 

mümkünsüz  görünsə  də,  mister  Darsi  onun  özünün 

dəvətdən  boyun  qaçırmasını  öyrənəndə  çox  şad  oldu. 

Uikhemin  bu  yerlərdə  peyda  olması  görünməmiş 

arsızlıqdır. Anlaşılmır, o buna necə cəsarət edə bilər! Çox 

üzgünəm ki, miss Eliza, sizin yeni tanışınızın qüsurlarını 

ifşa  etməli  oldum.  Yəqin  ki,  onun  mənşəyini  nəzərə 

aldıqda,  ondan  yaxşı  şey  gözləmək  çətin  ki,  mümkün 

olsun. 

downloaded from KitabYurdu.org

130 

 

— Sizin sözlərinizdən başa düşdüm ki, xanım, mister 

Uikhemin  qüsurlan  onun  mənşəyindədir,  —  Elizabet 

kəskin cavab verdi. — Siz onun atasının mister Darsinin 

yanında qapıçı olmasından başqa heç bir günahını göstərə 

bilmədiniz.  Ancaq  bu  barədə,  sizi  inandırmağa  cəsarət 

edirəm ki, o özü mənə demişdi. 

— Üzr  istəyirəm,  —  miss  Binqli  ondan  aralanaraq 

istehza ilə qeyd etdi. — Müdaxiləm üçün bağışlayın, — 

mən yaxşı niyyətlə deyirdim. 

“Həyasızlığa bax! - Elizabet özlüyündə dedi. - Ancaq 

siz,  bu  qədər  ləyaqətsiz  hərəkətlə  mənə  təsir  edə 

biləcəyinizə ümid 

edirsinizsə,  dərindən  yanılırsınız,  xanım.  Bu  hərəkətlə 

təkəbbürlü 

cahilliyinizdən 

və 

mister 

Darsinin 

qərəzkarlığından başqa heç nə sübut etmədiniz”. 

O,  dərhal  onu  maraqlandıran  mövzuyla  bağlı  mister 

Binqli ilə danışmağa macal tapmış Ceyni axtardı. Bacısı 

onu  bu  gecənin  ona  nə  qədər  fərəh  bəxş  etdiyinə  işarət 

edən işıldayan təbəssümlə qarşıladı. Üzünün ifadəsindən 

Ceynin  fikirlərini  təxmin  edən  Elizabet  başa  düşdü  ki, 

onun mister Uikhemin uğursuzluqlarına acıması, zabitin 

düşmənlərinə  qarşı  narazılığı  və  sair  şeylər,  bacısının 

qarşıdakı xoşbəxtliyə bəslədiyi ümidlə müqayisədə çox az 

əhəmiyyətlidir. 

— Mən, əlbəttə, öyrənmək istərdim ki, — Elizabet heç 

də onunkundan əskik olmayan mehriban təbəssümlə dedi, 

—  sən  mister  Uikhem  barədə  bir  şey  aydınlaşdıra 

bildinmi. Bəlkə də sən vaxtını o qədər xoş keçirmisən ki, 

downloaded from KitabYurdu.org

131 

 

yalnız bir adam haqqında düşünə bilmişən? Mən səndən 

incimərəm. 

— 

Mən heç də onun barəsində unutmamışam, 

Lizzi,  —  Ceyn  cavab  verdi.  —  Ancaq  heyhat,  sənə 

təsəlliverici heç nə deyə bilməyəcəyəm. Bu əhvalat mister 

Binqliyə az 

məlumdur.  Mister  Uikhem  mister  Darsinin  qarşısında 

nədə  günahkardır,  o  bilmir.  Ancaq  o,  dostunun 

dürüstlüyünə, namuslu olduğuna və alicənablığına zamin 

durmağa  hazırdır.  Bir  də  o  əmindir  ki,  mister  Uikhem 

hətta Darsinin ona münasibətdə göstərdiyi qayğıya layiq 

olmayıb. Bu, qanımı qaraldır, amma onun, eləcə də miss 

Binqlinin sözlərindən belə çıxır ki, mister Uikhemi dürüst 

adam saymaq olmaz. Qorxuram ki, o özünü həddən artıq 

ehtiyatsız  apanb  və  bununla  da  mister  Darsinin 

ehtiramından tamamilə haqlı şəkildə məhrum olub. 

— 

Bəs mister Binqli mister Uikhemlə tanışdır? 

— Xeyr, o, Meritondakı görüşə qədər onu bir dəfə də 

görməyib. 

— Bu halda onun Uikhemə baxışları mister Darsidən 

borc götürülüb? Yaxşı, mən qane oldum. Bəs onda kilsə 

icması barədə hansı məlumatlar var? 

— O,  dostundan  dəfələrlə  bu  barədə  eşitsə  də, 

vəziyyəti  dəqiqliklə  xatırlamır.  Elə  görünür  ki,  kilsə 

Uikhemə yalnız şifahi şəkildə təhkim edilibmiş. 

—  Mən  mister  Binqlinin  səmimiyyətinə  şübhə 

etmirəm, — Elizabet bacardığı qədər yumşaqlıqla dedi. 

— Ancaq ümumi frazalara qane olmasam, məni bağışla. 

downloaded from KitabYurdu.org

132 

 

Mister  Binqli,  əlbəttə  ki,  dostunun  maraqlarını  vicdanla 

müdafiə  etməyə  borcludur.  Ancaq  bu  əhvalatın  bəzi 

hissələri  ona  məlum  olmadığından,  yerdə  qalanını  isə 

yalnız mister Darsinin sözlərindən öyrəndiyindən mən hər 

iki  gənc  adama  əvvəlki  kimi  münasibət  sərgiləməyi 

özümə rəva görə bilmərəm. 

Bundan  sonra  o,  söhbəti  daha  xoş,  onların  arasında 

heç  bir  fikir  ayrılığı  yaratmayan  mövzuya  yönəltdi.  O, 

Ceynin mister Binqlinin ona iltifat göstərməsinin onda nə 

qədər  bəxtəvərlik,  bununla  birgə  necə  ürkək  ümidlər 

oyatması  barədə  söhbətinə  sevinclə  qulaq  asdı.  Elizabet 

də  ondakı  bu  ümidlərə  qol-qanad  vermək  üçün  nə 

mümkündürsə,  hər  şeyi  dedi.  Mister  Binqli  yaxınlaşıb 

bacılara qoşulanda Elizabet kənara çəkildi və miss Lukası 

axtardı.  O,  rəfiqəsinin  rəqs  zamanı  axırıncı  tərəf- 

müqabili,  onun  qıza  nə  dərəcədə  xoş  gəlib-gəlmədiyi 

barədə sorğusuna cavab verməyə macal tapmamış mister 

Kollinz 

onlara  yaxınlaşdı  və  ehtizazlı  halda  xəbər  verdi  ki,  o, 

indicə çox mühüm bir kəşf edib. 

— Sırf  təsadüf  sayəsində  mən  bu  otaqda  xanım 

rəhbərimin  yaxın  qohumunu  tapdım.  Mənə  eşitmək 

xoşbəxtliyi nəsib oldu ki, o bu evin bəzəyi olan gənc ledi 

ilə söhbətində xalası qızı miss de Börün və onun anası ledi 

Ketrinin  adını  çəkdi.  Dünyada  necə  də  bu  sayaq 

möcüzələr  olurmuş!  Kim  düşünə  bilərdi  ki,  burada,  bu 

balda  mən  az  qala  ledi  Ketrinin  bacısı  oğlu  ilə 

rastlaşacam? Göylərə minnətdaram ki, gözlərimi vaxtında 

downloaded from KitabYurdu.org

133 

 

açdı və mən ona öz ehtiramımı bildirə bilərəm. Əlbəttə, 

onu elə bu dəqiqə həyata keçirmək istərdim. Ümid edirəm 

ki,  o,  yalnız  xəbərsizliyimdən  irəli  gələn  bu  cür 

yubanmağımı mənə bağışlayacaq. 

— Siz 

mister 

Darsiyə 

təqdim 

olunmağa 

hazırlaşırsınızmı? 

— Bəli,  əlbəttə.  Mən  acizanə  şəkildə  ondan  üzr 

istəyəcəyəm ki, bunu əvvəl etməmişəm. Düşünürəm ki, o, 

doğrudan  da,  ledi  Ketrinin  bacısı  oğludur.  Mən  onu 

inandıra biləcəm ki, cəmi bir həftə əvvəl lütfkar xanımın 

sağlıq durumu tam qaydasında idi. 

Elizabet  mister  Kollinzi  bu  addımı  atmaqdan 

bacardığı qədər saxlamağa səy göstərdi. O, iddia etdi ki, 

Darsi tanımadığı 

şəxsin  ona  müraciətini  xalasına  ehtiram  ifadəsindənsə, 

yolverilməz özbaşınalıq  sayacaq, onlar burada bir-birinə 

heç  diqqət  yetirməyə  bilərlər,  nəhayət,  əgər  hətta  buna 

zərurət  yaranıbsa,  tanışlıq  üçün  ilk  addımı  məhz 

cəmiyyətdə  daha  üstün  mövqedə  olan  mister  Darsi 

atmalıdır.  Mister  Kollinz  onu  öz  bildiyi  kimi  addım 

atmağa  qərar  vermiş  adam  görünüşü  ilə  dinlədi  və  qız 

susduqda cavab verdi: 

—  Əzizim  miss  Elizabet!  Mən  sizin  başınız  çıxan 

şeylər  barədə  əla  mühakimə  yürütmək  qabiliyyətiniz 

haqqında ən yüksək fikirdəyəm. Ancaq icazə verin deyim 

ki,  dünyəvi  şəxslər  arasında  qəbul  edilmiş  insan 

münasibətləri  normaları  ilə  ruhanilərin  davranışını 

müəyyənləşdirən  normalar  arasında  dərin  fərqlər  var. 

downloaded from KitabYurdu.org

134 

 

Mən buna kilsəyə şərəf hissi ilə xidmət etməyi krallıqda 

ən yüksək vəzifələrin icra edilməsi ilə bərabər gördüyümü 

əlavə  etməliyəm  —  əlbəttə,  bu  xidmətin  lazımi 

itaətkarlıqla  həyata  keçirilməli  olduğunu  da  gərək 

unutmayaq. Ona görə də icazə verin, hazırda mən borcum 

hesab  etdiyim  işi  görməyə  çağıran  vicdanımın  səsinə 

qulaq asaraq hərəkət edim. İstənilən başqa məsələdə əldə 

rəhbər tutmağa hazır olduğum 

məsləhətinizdən istifadə etmək istəməməyimə görə məni 

bağışlayın.  Yaranmış  vəziyyətdə  mən  sizin  kimi  gənc 

ledidənsə  təhsilə  və  təcrübəyə  görə  davranışımın 

düzgünlüyünə dair fikir yürütmək üçün özümü daha qadir 

hesab edirəm. 

Mister  Kollinz  dərindən  təzim  edərək  Elizabeti  tərk 

etdi  və  birbaşa  mister  Darsinin  yanma  getdi.  Elizabet 

həyəcanla  bu  gözlənilməz  müraciətin  Darsiyə  necə  təsir 

göstərəcəyini müşahidə etməyə başladı. Kollinzin elə ilk 

sözlərindən Darsi açıq-aşkar təəccübləndi. Mister Kollinz 

təmtəraqlı  yaltaqlanmaqdan  başladı  və  onun  nitqi 

Elizabetin qulağına gəlib çatmasa da, ona elə gəldi ki, o, 

ard-arda  ibarəli  cümlələr  eşidir.  Qız  onun  dodaqlarının 

tərpənişindən  “üzrxahlıq”,  “Hansford”,  “ledi  Ketrin  de 

Bör” kimi sözlər dilə gətirdiyini təxmin etdi. Qohumunun 

mister  Darsinin  qarşısında  bu  qədər  komik  rolda  çıxış 

etməsini görmək onun üçün olduqca utancverici idi. Darsi 

Kollinzə  gizlədilməz  heyrətlə  baxırdı.  Nəhayət,  o, 

Darsiyə  danışmaq  imkanı  yaradanda  Darsi  ona  soyuq 

cavab  verdi.  Fəqət  bu,  mister  Kollinzi  bir  misqal  da 

downloaded from KitabYurdu.org

135 

 

çəkindirmədi və onu yeni nitq irad etməkdən saxlamadı. 

Onun 

mədhiyyəsinin davamlılığı, görünürdü ki, mister Darsinin 

ikrahını  bir  qədər  də  artırdı,  belə  ki,  Kollinz  çıxışını 

bitirəndə  o,  yalnız  yüngülcə  başını  tərpətdi  və  dönüb 

getdi. Kollinz isə Elizabetin yanma qayıtdı. 

— İnanın ki, mənə göstərilən qəbuldan heç bir şəkildə 

məyus deyiləm, — o, qıza yanaşaraq dedi. — Mister Darsi 

mənim  hörmətcilliyimdən  tam  məmnundur.  O,  mənimlə 

qeyri-  adi  nəzakətlə  danışdı  və  hətta  mənə  kompliment 

bəxş etdi, dedi ki, ledi Ketrinin sərraflığım kifayət qədər 

bilir və şübhə etmir ki, onun xeyirxahlığından yalnız əsl 

ləyaqətli adamlar istifadə edə bilərlər. Necə də gözəl ifadə 

edilib! Doğrusu, o mənim çox xoşuma gəldi. 

Elizabetin  özünün  baldan  gözlədiyi  bir  şey 

qalmadığından o, demək olar, bütün diqqətini bacısının və 

mister  Binqlinin  üzərində  cəmləşdirmişdi.  Bu  onda  xoş 

düşüncələr  oyadırdı  və  buna  görə  o  özünü,  demək  olar, 

Ceyn  qədər  xoşbəxt  hiss  edirdi.  Öz  təsəvvüründə  o, 

bacısını bu evin sahibəsi kimi, gerçək sevgiyə əsaslanan 

nikahla yaranmış bəxtəvərlik və firavanlıq içində yaşayan 

görürdü. Bu kimi vəziyyətdə Elizabet hətta 

özünü  mister  Binqlinin  bacısını  sevməyə  qadir  sayırdı. 

Aydın idi ki, missis Bennetin düşüncələri də eyni mətləbə 

cəmləşib. Elizabet qəti şəkildə ondan uzaq olmaq qərarına 

gəldi, çünki qorxurdu ki, anası ona artıqəskik nəsə deyər. 

Ancaq  masa  arxasında  əyləşdiyi  zaman,  onun  üçün  nə 

qədər üzüntülü olsa da,  Elizabet  özünü missis  Bennetlə, 

downloaded from KitabYurdu.org

136 

 

demək olar,  yanaşı  gördü. O, anasının  ən qeyri-münasib 

adamla, ledi Lukasla başqa bir mövzuya yox, məhz mister 

Binqlinin  Ceynlə  evlənməsi  mövzusuna  həsr  olunmuş, 

fasiləsiz və hündürdən danışa- danışa apardığı söhbətinə 

utana-utana qulaq asırdı. Mövzu o qədər əyləncəli idi ki, 

gələcək cütlüyün üstünlüklərini sadalayan missis Bennet 

yorulub-usanmaq  bilmirdi.  Hər  şeydən  öncə  o  özünü 

təbrik  edirdi  ki,  mister  Binqli  belə  bir  sevimli  gəncdir, 

belə  varlıdır  və  Lonqborndan  cəmisi  üç  mil  aralıda 

yaşayır.  Daha  sonra  o,  vəcdlə  bildirirdi  ki,  mister 

Binqlinin  bacıları  Ceynə  bu  qədər  bağlanıblar  və  onlar 

qarşılıqlı  qohumluq  imkanından  necə  sevinməlidirlər. 

Bundan başqa, bu hadisə onun kiçik qızları  üçün də bir 

çox yaxşı imkanlar açır, belə ki, Ceynin ərə getməsindən 

sonra onlar başqa varlı kişilərin 

nəzərində olacaqlar. Və nəhayət, yaşının bu vaxtında ona 

ərsiz  qızlarını  ərli  bacılarının  himayəsinə  verərək  kefi 

istədiyi  vaxt  cəmiyyətdə  görünmək  rahat  olacaq  - 

ümumən qəbul edilmiş baxışlara uyğun olaraq bu durumu 

mütləq  yaxşı  şey  kimi  izhar  etmək  lazımdır,  hərçənd 

missis  Bennetdən  daha  az  həvəslə  evdə  oturan  adam 

tapmaq  çətindir.  Yekunda  çoxlu  bu  cür  arzular  ifadə