Conference committees conference chairs c
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
Yüklə 19,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BAHTİYAR VAHAPZADE’NİN ŞİİRLERİNDE ANNE ÖZLEMİ ÜZERİNE Yağmur KENÇ
- IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
- BƏDİİ NƏSRDƏ TARİXİ YADDAŞ POSTMODERNİZM KONTEKSTİNDƏ (Kamal Abdulla yaradıcılığı əsasında)
|
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1072 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan Qanınla qazandığın böyük hürriyyətinə! Şair Teymur Elçin qədim Çin əfsanəsi əsasında yazdığı "Pekin zəngi" poemasında Nizami dövründən başlanan gözəl bir ənənəni, Çin əfsanələrindən və hikmətlərindən istifadə olunmasını davam etdirmişdi. Pekinin lap kənarında Balaca bir daxma var. Küləklərdən saxlar onu Qol-budaqlı ağaclar. Burda gözəl bir qız olur, Günə deyir: "çıxma sən", Ay deyir: "mən baxanda Pəncərədən baxma sən" Düz demədim, ayla, günlə İşi yoxdur bu qızın. Atasına kömək edir, İşi çoxdur bu qızın. Teymur Əliyevin "Pekin zəngi" əsərinin qəhrəmanı Syao-Lindir. O, dəmirçi Çenin yeganə övladıdır, təsəllisi və köməyidir. Əsərin bir hissəsi bu ata-bala arasındakı məhəbbətə, dostluğa həsr olunmuşdur. Əsərdə zəng Çinin timsalıdır, onun səsi vətənin əzəmətli səsidir. Bunu duyduğu və gözəl başa düşdüyü üçündür ki, balaca Syao-Lin bu sirri heç kəsə açmadan gəlib özü zəngin hazırlanmaqda olduğu qaynar çənə atılır. Müsbət cəhət burasıdır ki, əsərdə ata-bala məhəbbətilə vətən eşqi bir-birilə sıx əlaqələndirilmiş və eyni dərəcədə qüvvətli verilmişdir. Əsərin sonunda zəng hazır olduqda onu ilk dəfə çalmaq el adətinə görə qızının ölümü ilə beli bükülmüş, kədərlə dolu gözləri çuxura düşmüş Çenə həvalə olunur. Çen zəngin yüksələn, ətrafa yayılan gur səsi içərisində sanki balaca Syao-Linin səsini eşidir. Odur, qızın səsidir Zəngin səsi içində, Bu səs gəzib dolaşır Syao-Linin vətəni, Böyük vətəni Çində, Deyir: - Oyan, oyan Çin! Düşmən basqın edəndə Ver sinəni qabağa, Möhkəm dayan, dayan, Çin! Azərbaycan Sovet İttifaqının şeir bölməsində Teymur Əliyevin "Pekin zəngi" adlı poemasının müzakirəsi keçirilmişdir. Müzakirədə çıxış edən Süleyman Rüstəm, Məmməd Rahim, Osman Sarıvəlli, Əhməd Cəmil, Zeynal Xəlil, Bəxtiyar Vahabzadə, Hüseyn Hüseynzadə göstərmişlər ki, müəllif Çin əfsanəsini yaradıcı şəkildə işləmişdir. Poemanın dili sadə və axıcıdır. Poema uşaqlar üçün yazılmasına baxmayaraq, böyüklər üçün də maraqlıdır. Azərbaycan Respublikası öz müstəqilliyini qazandıqdan sonra və Ulu Öndər Heydər Əliyevin çoxşaxəli siyasəti nəticəsində Azərbaycan və Çin dövləti arasında sıx əlaqələr daha da geniş vüsət almışdır. Müasir dövrdə də Azərbaycan-Çin ədəbi əlaqələri öz aktuallığını saxlamaqdadır. Hal-hazırda Azərbaycanın Çin ilə bir çox sahələrdə qarşılıqlı əməkdaşlığı hər iki ölkənin maraqlarının təmin olunması və hər iki tərəfin inkişafına, dostluğuna, yaxınlaşmasına xidmət edir.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1073 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan BAHTİYAR VAHAPZADE’NİN ŞİİRLERİNDE ANNE ÖZLEMİ ÜZERİNE Yağmur KENÇ Kafkas Üniversitesi yagmur3670@gmail.com TÜRKİYƏ
Türk dünyasının görkemli şairi, 20. yy. Azerbaycan edebiyatının büyük şairlerinden olan Bahtiyar Vahapzade ister Azerbaycan Cumhuriyet’in de, isterse de onun sınırları dışında, Türk Edebiyatı’nda şiirleri ve eserleriyle tanınmış ve sevilmiştir. Bütün sanat hayatı boyunca büyük Türk milletinin dertleriyle yaşamış, milletini daha güzel günlere ulaştırmanın yollarını aramış ve bunu şiirlerine yansıtmıştır. Bahtiyar Vahapzade Türkiye’ yi ve Türk kültürünü çok sevmiştir. Türk edebiyatında birçok faaliyetlerde bulunmuş ve ödül ( Üstün Hizmetler Ödülü ) kazanmıştır. Bu ödülden ilham alarak “Türkiye-Azerbaycan” adlı şiirini yazmıştır. Azerbaycan da yayımlayamadığı eserlerinin bir kaçını Türkiye’de yayımlamıştır. Türkiye’de sanata değer veren kişiler tarafından çok seviliyor. Halkı uyandırmak amacıyla eserlerini kaleme alan Bahtiyar Vahapzade şiirlerinde; vatan, millet, aile, tabiat, dil, azatlık (hürriyet) hasreti gibi temaları, en güçlü ve derin mazmunlarla anlatmıştır. B. Vahapzade'nin şiirlerine baktığımızda göze çarpan ilk tema vatan sevgisi olmaktadır. Bahtiyar Vahabzade, hayatın muhtelif meselelerine dayanan tespit ve müşahedelerini, kendisine has yoğun bir duygu ve düşünce yapısıyla şiirlerine dökmüştür. O, serbest tarzda şiir yazmaya itibar etmediği gibi şiirde, vezinsizliğe ve kafiyesizliğe de ilgi göstermez. Şiirlerinde en çok hece veznini kullanan şairin, aruz vezniyle de şiir yazdığı bilinmektedir. Şiirlerinde muhteva ve şekil özellikleri, klasik şiir geleneğinin günümüzün sanat anlayışıyla yoğrularak ortaya konulmuş hususiyetleri vardır. Aile hayatının inanç, töre ve geleneklere kadar sinen yapısını insanın idrakına, şuur ve vicdanına sunarken son derece başarılı olan şair, bu duygu ve düşüncelerini ifade etme yolunda da aynı ölçüde samimi ve başarılıdır. Bahtiyar Vahapzade aile sevgisini konu alan eserler vermiştir. Özellikle anne sevgisinin derinden hissedildiği, annesine karşı beslediği duyguları eserlerine de yansıtmıştır. Bu duygularını “Menim Anam”,“ Ana Hediyyesi ”,“ Anam Tezeden Böyüyür”, “ Anam Hakkında” adlı eserine de yansıtmıştır. Vahapzade’nin de eserlerinde vurguladığı gibi annelerimiz bizim en değerli varlıklarımızdır. Şüphesiz,onlar hayatımızdaki en fedakâr insanlardır. Bizlerin varlığı ve sağlığı için canlarını seve seve vermeğe hazırdırlar. Yemezler; yedirirler, giymezler; giydirirler. En büyük istekleri bizim başarılı, sağlıklı ve mutlu olmamızdır. Buna karşılık biz de annelerimize çok sıkı bir bağ ile bağlıyız . Varlığımız ancak onlarla bir bütün meydana getirir. Bizi hayata getiren, yaşamayı, gülmeyi, erdemi, sevgiyi ve bütün insanca şeyleri öğreten annelerimizdir . Sevginin ilk ve içten şeklini onlardan öğreniriz. Hayata bağlanmamız, insanlığı sevmemiz hep onların sayesindedir. Anne ile çocuk arasındaki bu bağ ve sevgi, şüphesiz kutsal bir anlama sahiptir. Fedakârlığı ödenemeyecek kadar büyük olan bu kutsal varlıklara karşı bizim de birçok görevlerimiz vardır; onları sevgilerin en derin ve en ölmezi ile sevmek, saymak bu görevlerin başında gelir. Bu hayatta insanları en derinden etkileyen olayların başında ölüm gelmektedir . Bir kişinin sevdiği bir yakınını kaybetmesi, bu hayatta yaşanabilecek en zor deneyimlerden biridir. Kaybı yaşayan kişi, depresyon, öfke, suçluluk gibi bir veya birden fazla duyguyu yoğun bir şekilde yaşıyor olabilir. Genellikle kendini kederiyle baş başa kalmış ve yalnızlık içinde hissedebilir. Ve annelerimizin vakitsizce aramızdan ayrılması bizlerde de derin bir sarsıntıya sebep olacaktır. Bahtiyar Vahapzade ‘ de annesinin ölümünden büyük yaralar almıştır. Annesiz bir çocuğun duygularını “Bu gün yeddin oldu “ şiirinde dile getirmiştir . Ne tez ellerini üzdün dünyadan Balanı tek goyup hara getdin sen? Nece yoh olurmuş bir anda insan, Ele bil dünyada heç yoh imişsen. (Annesinin ölümünden sonra yaşadığı boşluğu ve dayanılması güç bir yalnızlığın içinde olduğunu bildirir.).
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1074 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan Güneş gurup etdi...otag garaldı, Bir anda yoh oldun sen hayal kimi. İndi düşünürem: senden ne galdı, Könlümde hatiran gara hal kimi. (Şairin yaşadığı hüzün ve özleyiş depremi içerisinde “ otağ/oda/ev” başlı başına bir dünyadır. O bu dünyada gözlerini hayata açmıştır. )
(Annesinin onu belli bir yaşa getirip ona emek verip büyütmesinden dolayı kendisini annesine borçlu hissetmiştir. Ölümüne engel olamadığını anlatır.)
(Bir evladın doğumu ile bir annenin ölümü arasında geçen süreyi acı tatlı benzetmelerle dile getirir. Bir anne bebeğini beşikte ilahilerle ve dualarla uyutup hayata hazırlamışken , evlat ise annesinin cenazesin de onu tabut içerisinde ninnilerle ,ağıtlarla ebediyete uğurlamıştır.) "Yuhun şirin olsun" deyirdin mene, "Yuhun şirin olsun" deyim mi sene? Gerek men başına dönem dolanam, Meni hayat üçün Yatıran anam. Söyle ölümçün Nece yatırım Seni men bugün? (Ölüm bir uyku gibi tanımlanıyor. Annesini kendisini çocukluk döneminde uyuturken söylediği “uykun şirin olsun “ gibi güzel dilekleri şimdi annesi için kendisi söylemektedir.)
(Dünya’nın fani olsa da anlamsız olmadığı dile getirilmiştir. Bu anlaşılması zor olan dünya da ölüm hakikat, hayat ise ancak rüyadan ibarettir.)
(Şairin derdini paylaştığı tek insan olarak gördüğü kişi annesidir. “Benden niçin yüzünü çevirdin” , “Derdin bana gelsin “ diyordun , sen benim derdime neden yeni yeni dertler ekledin ? sorusunu sorarak içine düştüğü yalnızlığı ortaya koyar.) IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1075 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan Evin her küncünde görünür yerin. Gözüm ahtarcıdır, ana ay ana, "Nenem hanı?" deyir körpe Azer'in, Men ne cevap verim ona, ay ana? Bilmirem, bilmirem bu ölüm nedir. Hayat var iken? Nefesin, ay anam, hele evdedir, Özün yer altında daşa dönmüsen, Bugün yeddin oldu... Anam yeddi gün, Bizimle beraber ağlar otaglar. Sene , yalnız sene, sene demekçün Könlümde ne gader menim sözüm var. "Kimleri çağırag bugün yeddine?" Halalar, bacılar soruşur menden. Anamdan soruşag, o biler deye, Senin otagına üz tuturam men. (Anadolu’nun her yerinde olduğu gibi Azerbaycan’da da bir kişinin ölümünün yedinci gününde akrabalar davet edilir. Şair de bu bölümde annesinin ölümünün yedinci gününü ve yeddincü günde tek başına kaldığını, üzüntü içinde anlatmıştır.) Anam, tapşırıldın ana torpağa, Bu ölüm, sineme çekdi dağ menim. Sen menim arhamda benzerdin dağa, Ele bil arhamdan uçdu dağ menim. (Annenin hayatta iken yüklendiği sorumluluk, aile ocağına kazandırdığı güç ve manevi kuvvet onun ölümüyle birlikte kaybolmuştur . Ve kendisini bir boşluğun içinde bulmuştur . )
(Annesinin adı ölmeden önce torununa verilmiştir. Şair bununla biraz da olsa üzüntüsünün gittiğini zanneder. Ve annesinin gözlerinin önünde mezara gittiğini söylüyor. )
(Şair annesinin altmış yaşında vefat ettiğini dile getirmiştir. Hayatın kahrının onu altmış yaşının üzerindeki insan gibi yıpratıp yaşlandırdığını anlıyoruz.) Görüldüğü gibi, Bahtiyar Vahabzade, bu şiirde: Annesinin çok erken öldüğünü düşünen bir evladın içinde duyduğu hüznü, çaresizliği, büyük destekten mahrum kalışını anlatır. Anne, evladın yaşaması için yapılması gereken her ne ise onu mutlaka yapan, hep hayatın devamı için çırpınan bir varlıkken, annesini toprağa götürüyor olan bir varlık olmanın evlatta oluşturduğu acıyı resmeden bir şiirdir. Kendisini bir boşluğun, dayanılması zor olan bir yalnızlığın içerisinde bulur. Hayalinde canlandırdığı annesiyle şiir boyunca durup dinlenmeden konuşur. Bahtiyar Vahapzade ayrıca Türk aile yapısındaki ahlâkî yükselişin temeli olarak gördüğü aile bireyleri arasındaki sevgi ve saygı disiplinini, anne ile evlât muhabbetini, ayrılık hasretini, hatta hayat ve ölüm hakkındaki şahsi mülâhazalarını annesine beslediği derin ve samimi sevgisini, anne ve evlat arasındaki saygı, şefkat merhamet ve fedakârlığı, ondan ayrılışından ötürü içine düştüğü "yalnızlık, hasret ve ölüm" duyguları ile birlikte ahiret inancını, uzun ve hayli mücadeleli geçen bir hayat görüşüne dayanarak Müslüman Türk aile yapısının temelini teşkil eden maddî ve manevî değerleri, son derece başarılı bir anlatım tekniğiyle ortaya koymuştur. IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1076 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan BƏDİİ NƏSRDƏ TARİXİ YADDAŞ POSTMODERNİZM KONTEKSTİNDƏ (Kamal Abdulla yaradıcılığı əsasında)
Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu
AZƏRBAYCAN
Çağdaş Azərbaycan nəsri yeni ideoloji mühit və müstəqillik kontekstində tarixi yaddaşa müstəqil baxış ifadə edir, istədiyi fakt və hadisələri bədii mətnə çevirir. Milli şüurumuzda baş verən hadisələr bədii düşüncəyə də öz təsirini göstərmiş, tarixi yaddaşın bərpasında müəyyən işlər görülmüşdür. Bu dövrdə bədii nəsrdə yeni mövzu və problematika ilə yanaşı, sovet dönəmində təhrif olunmuş tarixi yaddaş yenidən tədqiqat obyektinə çevrilir. Şübhəsiz, müstəqillik dövrü bədii nəsrinin aparıcı qollarından biri olan postmodernizmin tarixi yaddaşa özünün baxış bucağı vardır. Postmodernizmin gətirdiyi tarixi yaddaşa yeni baxış stereotipi keçmişə bir qədər fərqli mövqedən yanaşmanı üstün tutur. Bu dövrdə bədii nəsr tarixi yaddaşa ənənəvi şəkildə deyil, modern nöqteyi-nəzərdən yanaşır. Milli tariximiz, yaddaşımız, mədəniyyətimiz müasirlik baxımından mif-epos şəklində yenidən bədii dövriyyəyə daxil olur. Postmodernistlərin tarixə baxış konseptində fərqlilik həm keçmişə, həm də obrazlara münasibətdə özünü göstərir. Postmodernistlər tarixə bəzən sadəcə indinin qarşısında duran güzgü kimi baxırlar. Onlar tarixdən keçmişdən daha çox şərtilik və müasirlik üçün bir forma, üsul kimi istifadə edirlər. Postmodernistlərdə "tarix hissi" o qədər çox olmasa da, onlar tarixi faktlardan, miflərdən, şərtiliklərdən istifadə edərək yeni mətn yaratmağa çalışırlar. Çağdaş ədəbi mühitdə tarixi yaddaşa qayıdış, milli tarixə yeni baxış, postmodernizm estetikasına sıx-sıx müraciət olunması diqqəti cəlb edir. Bu mənada Kamal Abdulla yaradıcılığı özünəməxsus keyfiyyətləri ilə seçilməkdədir. Onun müstəqillik illərində qələmə aldığı "Yarımçıq əlyazma", "Sehrbazlar dərəsi", "Unutmağa kimsə yox..." romanları postmodernizmin uğurlu nümunələrindəndir. "Yarımçıq əlyazma" romanı onun müəllifinin elmi sahədə apardığı araşdırmalarının bədii düşüncəyə transferi ilə nəticələnir. Əslində yazıçının "Yarımçıq əlyazma" romanının yazılması səbəblərindən biri müəllifin "Dədə Qorqud"da tarixi yaddaşı bərpa etmək istəyindən doğmasıdır. Buna görə də bu dastan yazıçının tarixi yaddaşı bərpa etməsi yolunda ən yaxşı qaynaqlardan biri olur. Miflər öz gücünü daşlaşmış inanclardan aldığından onun bədii təfəkkürdə əksi, bədii təcrübəyə keçməsi də dastan və mif yolu ilə baş verir. Bu mənada "Yarımçıq əlyazma" "Sehrbazlar dərəsi" romanlarında bu tendensiya aydın müşahidə olunur. "Sehrbazlar dərəsi" romanında mif və dastanlarımızından qaynaqlanan mifopoetik ünsürlərə sıx-sıx rast gəlinir, etnoqrafik elementlərə geniş yer ayrılır. Yazıçının "Unutmağa kimsə yox..." romanında hadisələr tarixi yaddaşdan miras qalan, içində böyük sirləri saxlayan "Çiçəkli yazı"nın oxunuşu üzərində qurulub. Süjet, kompozisiya, ideya baxımından roman "Yarımçıq əlyazma" ilə yaxından səsləşir. Maraqlıdır ki, yazıçının bu romanında da qədim yazının oxunmasından söhbət gedir. "Çiçəkli yazı"nı oxumaq missiyasını həyata keçirmək gənc alim F.Q-yə həvalə olunur, üzərinə düşən işin öhdəsindən gəlməsinə baxmayaraq gerçək mətni oxumaq ona müyəssər olmur. Çiçəkli yazı mütləq oxunmalı, tarixin qaranlıq qalan mətləblərinə işıq salmalıdır. Yazıçının əsərlərindən düz xətt kimi keçən, hadisələrin mərkəzində özünə yer alan Qarağac obrazı Çiçəkli yazının oxunmasında açar rolunu oynayır. Möhtəşəm ahəngin bir parçası kimi alınan tarixi yazını yozumlayan F.Q. sonradan Paralel dünyalarda yanıldığını, aldandığını anlayır. Romanda Paralel dünyalar və Möhtəşəm Ahəng, Hadisələrin üfüqündən söhbət açan müəllif bu aləmin sirlərlə dolu qanunauyğunluqlarına, gerçəkliklərinə işıq salır. Bu sirli aləmin qonaqları olan F.Q. və Bəhram kişi, onların Vəng dağının ətəyində, Qarağacın kölgəsində yaşadıqları, yalnız onlara məxsus olan intim dünyalarının özəllikləri sərgilənir. Əsərdə diqqətçəkən irreal obrazlardan biri divarlarında Çiçəkli yazının işarətləri həkk olunan mağaranın ruhudur. Yalnız Bəhram kişi ilə təmasda olan, öz varlığını bildirən bu fantasmaqorik qəhrəman – ruh insanları baş verə biləcək pis hadisələrdən qorumaq üçün xəbərdarlıq addımı atır. Mağaranın ruhu bu qədim yazının sirrinə vaqif olmaq, kodun deşifrə edilməsi müqabilində qurban
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
1077 Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan istəyir və Bəhram kişi tərəddüd etmədən daxili çarpışmalar burulğanında çapalayan F.Q.-yə yardım etmək üçün özünü qurban verməyə hazır olduğunu bildirir. Onun bu cəsarətli addımı qədim abidəmiz "Kitabi-Dədə Qorqud"un "Duxa Qoca oğlu Dəli Domrul boyu"nu yada salır. Dastanda Dəli Domrulun köməyinə güvənc yeri hesab etdiyi ata-anası yox, məhz halalı gəlir, özünü qurban verməkdən çəkinmir, bunun müqabilində o, mükafatlandırılır, Bəhram kişi isə haqq dünyasına qovuşur. Romanda Bozlar (it), dağ (Vəng dağı-N.A.), daş obrazları ilə tanış olur, yuxu elementi vasitəsilə dəvə yağışı kimi fantasmaqorik hadisəyə şahidlik edirik. Vəng dağının da qəribəliklərlə dolu, gecələr səs salması kimi özəlliyi var və insanların inancına görə bu güclü iniltiyə dözmək hər adamın işi deyil. Bu yerdən, eyni zamanda Qarağacın kölgəliyindən hadisələrin üfüqünü seyr etmək xüsusi gözəllik bəxş edir. Məlum olur ki, F.Q.-yə qədər yazını oxumağa cəhdlər olsa da, onların hamısı uğursuzluqla nəticələnir. Bəzi alimlər açar söz kimi pəhləvi yazılarını, bir qisim isə Orxon-Yenisey yazılarını əsas götürməyi təklif etsə də, qəhrəman bu naməlum, məchul sözü tapmağın sirrini yazının yerləşdiyi mağara, mağaranın olduğu dağ, dağın ətəyində yerləşən kəndi qarşılıqlı şəkildə öyrənməkdə görür. F.Q.-nin qalibiyyəti yalnış forma üzərində baş tutur, yazının məzmununa varmaq isə müşkülə çevrilir, uğursuzluq onu müşayiət edir. Bu çətinlikdən qurtulmaq üçün məzmunun dərinliklərinə enmək gərəkir. Çiçəkli yazını tam şəkildə mənimsəyə bilməməsinin səbəbləri, onun mətninin nədən bəhs etməsi ilə bağlı suallar onu narahat duyğulara kökləyir. Bununla belə o, özünə bu qədər zülm etməsinə haqq qazandıra bilmir, işini bitmiş hesab edərək məzmunun mahiyyətində nələrin dayandığını öyrənməkdən imtina edir, mətnin oxunuşu ilə işini bitmiş hesab edir. Çiçəkli yazının kodunun deşifrə edilməsini bir neçə ay öncə xoşbəxtliyin zirvəsi kimi qiymətləndirən qəhrəmanın bu istəyinə nail olmasını onu bədbəxt yaxud xoşbəxt etməsini söyləmək bir qədər çətin olur. Təzadlar içində qalan F.Q. zirvəyə qalxmağı bacarsa da, özünü dərənin dərinliyində hiss edir, qəlbini narahat duyğular sarır. K.Abdulla yaradıcılığının tədqiqi onun əsərlərində həm strukrur, həm də mahiyyət baxımından əlaqə, bağlılığın açıq-aydın sezildiyi qənaətinə gəlməyə imkan verir. Müəllifin postmodernist üslubunun məhsulları olan nəsr nümunələrində müasirlik ənənələri izlənilir, analitik təfəkkür və yanaşma tərzi sərgilənir. K.Abdullanın bədii irsində folklor poetikasına sıx-sıx müraciət, onun incəliklərinə varılması, müasir ədəbi proseslə əlaqəli şəkildə təqdimi yazıçının zəngin yaradıcılığından düz xətt kimi keçir. Romanlarında folklor ənənəsi ilə yazıçı təfəkkürünün sintezi, müəllif sözünün ön plana çəkilməməsi, tarixi yaddaşa müasir yanaşma tərzinin ortaya qoyulması yazıçının yaradıcılıq təkamülünün səciyyəvi məqamları kimi göz önünə gəlir. Postmodernizmin tarixi yaddaşa yanaşmasında ənənədən kənar təsvir və təhlil üsullarına da rast gəlinir ki, bu da bəzən oxucu və tədqiqatçılar tərəfindən düzgün anlaşılmır. Halbuki sənətin, bədii düşüncənin həyata baxışının təsvirində həmişə eyni metodlardan, üsullardan istifadə olunmur. Tarixi yaddaşa yanaşma tərzində bütün yazıçıları eyni prizmadan dəyərləndirmək düzgün olmazdı. Ədəbi tənqid postmodernizmin tarixi yaddaşı təsvirini ilkin mərhələdə sərt reaksiya ilə qarşılaşmışdır. Bu isə ondan irəli gəlirdi ki, hələ milli ədəbiyyatşünaslıqda postmodernizm və onun xüsusiyyətləri, keçmişə baxış konsepsiyası haqqında kifayət qədər araşdırmalar aparılmamışdır. Əslində isə yeni dövr nəsrinin ən səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri məhz postmodernizmin tarixi yaddaşa münasibətidir.
Yüklə 19,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|