Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001


insan ilə maşının qarşılıqlı tə'siri, fikirləşən, hiss edən, şüur və



Yüklə 3,75 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə421/635
tarix13.12.2023
ölçüsü3,75 Mb.
#175262
növüDərs
1   ...   417   418   419   420   421   422   423   424   ...   635
Zeynaddin Haciyev-Fəlsəfə

insan ilə maşının qarşılıqlı tə'siri, fikirləşən, hiss edən, şüur və 
iradəyə malik mövcudat ilə cansız, öz təbiətinə görə qeyri- bioloji xa-
rakter daşıyan qurğu arasında qarşılıqlı tə'sir deməkdir
. Bu 
münasibətdə müasir ekzistensializmin görkəmli nümayəndəsi K.Yaspersin 
aşağıdakı fikri ibrətamizdir. O, göstərir ki, texnikada hüdudsuz şəkildə 
fayda verən imkanlar olduğu kimi, qeyri- məhdud miqyasda təhlükə də 
vardır. Insan heç vaxt indiki qədər yaradıcı texniki nailiyyətlər əldə 
1
Крапивенский С. Общий курс философии, с. 252. 253 


377 
etməmişdir. O, eynilə də heç vaxt bu dərəcədə dağıdıcı tə'sir göstərə 
biləcək vasitələrə malik olmamışdır. Insanlar texniki vasitələri 
təkmilləşdirməyə aludə olmaqla və iqtisadi cəhətdən bazarın kəskin 
tələbləri ilə motivləşən ixtiraçı- yaradıcı fəaliyyətə uymaqla, nəticə 
etibarilə qarşısıalınmaz fəlakətə doğru irəliləyirlər. 
1
Əlbəttə texnikanın mənfi nəticələri önündə pessimizmə qapılmaq 
da doğru deyildir. Çünki texniki vasitələrin nə qədər güclü dağıdıcı imkan-
lara malik olmalarına baxmayaraq, onlar prinsipcə həmişə insanların zəka 
və iradəsinə tabe edilə bilən vasitələrdir. Buna görə də müasir elmi- texni-
ki tərəqqinin törədə biləcəyi inkari sosial nəticələri vaxtında görmək onları 
minimallaşdırmaq və aradan qaldırmaq üçün yollar və vasitələr tapmaq 
mümkündür və zəruridir. 
Yuxarıda deyilənlər ilə yanaşı əməyin digər bir 
maddi amili- əmək 
cisimləri
də mühümdür. Buraya insan tərəfindən əmək vasitələrinin 
köməyilə yararlı hala salınan əşyalar daxildir. Əmək cisimləri öz 
növbəsində 
əməyin hələ tətbiq olunmadığı təbiət maddələrinə
(torpaq, 
şaxtalarda kömür layları, mə'dənlərdəki filiz ehtiyatları və s.) və insan 
əməyinin tə'sirinə məruz qalan 
xammala
ayrılır (e'mal olunmaq üçün 
çıxarılmış kömür, filiz, neft və s.) 
Yuxarıda göstərilən bütün amillərin vəhdətini tə'min etmək əməyin 
normal inkişafı üçün zəruridir. Bunun üçün isə istehsalın maddi 
elementləri arasında, habelə onlar ilə işçi qüvvəsinin miqdarı arasında 
düzgün nisbət yaratma vacibdir. Həmin vəzifənin həllində texnologiya 
xüsusi rol oynayır. Məhz texnologiya təbii və digər maddələrin e'malı 
üsullarını və məhsul hazırlanılması üsullarını müəyyən edir.

Yüklə 3,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   417   418   419   420   421   422   423   424   ...   635




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin