dinləyiciləri gerçəkliyin dərindən dərk edilməsi və
213
öyrənilməsinə istiqamətləndirməlidir. Mühazirənin inandırıcı
olması üçün kifayət qədər faktlara istinad olunmalıdır. Mühazirədə
qoyulan məsələlərin şüurlu olaraq mənimsənilməsi və dərk
edilməsi üçün qısa, aydın əlaqəli şərh təmin olunmalı, «əzbər-
çiliyə» «doqmatizm»ə (ehkamçıhq, hər şeyi ehkam kimi qəbul
etmək,
qeyri-məntiqi
düşüncə
tərzi),
sxematizmə
yol
verilməməlidir. Mühazirə təcrübələrlə, təlim tədqiqatları ilə
müşayiət olunmalıdır. Mühazirə kursu tələbəni müstəqil tədqiqatçı
lığa istiqamətləndinnəlidir,
XIX əsrdə bir sıra məşhur «söz ustalan»mn yetişməsi
mühazirəyə ali məktəbdə təlimin əsas metodu statusu qazandırdı.
XX ə.srin əvvəllərində mühazirə fonnasına münasibət
dəyişdi. Belə bir fikir söylənirdi ki, guya, mühazirə tələbələri
«keyləşdirir», onlar başqalarının mülahizələrini passiv surətdə
dinləyir, informasiyalara tənqidi münasibət bəsləmir, biliklərin
müstəqil olaraq əldə edilməsinə, qavranılmasına meyil
göstərmirlər. Biliklərin, şəxsi tənqidi münasibət və yoxlama
olmadan, ancaq hafizə əsasında qavranılması səmərə vermir.
Universitetdə elmlərin öyrənilməsinin əsasını şəxsi təcrübə,
müşahidə, araşdırma, tənqidi təhlil təşkil etməlidir. Tələbədə təlim
məşğələlərinə daxili tələbat və ehtiyac formalaşdırılmalıdır.
Tələbələrə təkcə nəzəri biliklər deyil, həm də praktik bacarıqlar
aşılanmalıdır. Universitetdə aparılan təlim işi mühazirələrə deyil,
tələbələrin müstəqil işləri, ilk növbədə tədris və elmi ədəbiyyatın
müstəqil öyrənilməsinə əsaslanmalıdır. Mühazirə isə təlimin təşkili
tərzlərindən biri kimi tətbiq edilməlidir.
Mühazirəni mühazirə-söhbətlər və müxtəlif praktik
məşğələlərlə əvəz etməyi təklif edən pedaqoqlar, əslində, ali
məktəbi fəal təlim metodlarından imtina etməyə yönəldirdilər.
Mühazirə metodunun tərəfdarları isə ali məktəbdə
mühazirənin rolunu və əhəmiyyətini əsaslandırmağa çalışaraq
göstərirdilər ki, mühazirə ali məktəbdə, xüsusən də universitetdə
təlimin əsas, hətta yeganə təşkili fonnasıdır. Mühazirənin elmi-pe-
daqoji mahiyyətini əsaslandıran və onu ali məktəbdə təlimin əsas
təşkili fonnası kimi irəli sürən pedaqoqlar praktik məşğələlərin
əleyhinə çıxır və göstərirdilər ki, guya praktik məşğələlər
sisteminin ali məktəbdə tətbiqi təhsilin elmi səviyyəsinin
214
aşağı düşməsinə səbəb ola bilər. Guya praktik məşğələlər orta
məktəb üçün xarakterikdir. ..Mühazirə tərəfdarları göstərirdilər ki.
mühazirə tələbəni pässivləşdimıir. Əksinə, mühazirə - tələbənin
enerjisini və iş qabiliyyətini inkişaf etdirir və möhkəmləndirir,
dinləyicilərin- iradəsini mətinləşdirir, xarakterini fonnalaşdırır,
yaradıcı və tənqidi təfəkkürünü inkişaf etdirir. Mühazirə hisslərə,
emosiyalara, əhvallara qüvvətli sirayətedici təsir göstəmnəklə,
tələbələri elmi axtarışlara, «emosional elmi düşüncələrə» təhrik
edir. Buna görə də «elm məbədi» olan universitetlərdə mühazirə
ləlimin əsas təşkilat forması olmalı, mühazirəçi oxuduğu
mühazirələri ilə tələbələrə elmə hönnət və məhəbbət aşılamalı,
onlarda «elmi ruh, elmi hisslər və elmi ilham» oyatmalıdır,
tələbələrin təfəkkürünü «məşq» etdirməlidir. Mühazirədən imtina
etmək, onu tələbələrin praktik və müstəqil işləri ilə heç vəchlə əvəz
etmək olmaz. Mühazirə - ali məktəbdə «təlimin universal təşkili
forması» olmalıdır. Mühazirə dinləyiciləri «improvizə etməyə»
yox. təkidli elmi axtarışlara sövq etməlidir.
XIX əsrin sonu-XX əsrin əvvəllərində təlimin mühazirə
forması ətrafında gedən diskussiya ali məktəbdə islahat aparılması
tələbini irəli sürdü. Belə bir islahatı aparmaq məqsədilə komissiya
yaradıldı. İslahat komissiyası ali məktəbdə mühazirələrlə yanaşı,
praktik məşğələlərin də geniş tətbiq olunmasını məqsədəuyğun
hesab etdi.
Rusiyada
oktyabr
çevrilişindən
sonra
ali
təhsil
müəssisələrində mütəxəssis hazırlığını təmin edən bütün mütərəqqi
təlim formaları vəhdətdə istifadə olunmağa başlandı. Mühazirələrin
ideya-siyasi istiqamətinə diqqət artdı.
Sovet hakimiyyətinin ilk on ilində ali məktəbdə mühazirələr
təlim prosesinin təşkilinin aparıcı forması idi. Otuzuncu illərin
əvvəllərində təlimin «briqada-laborator» forması mühazirəni
«sıxışdınnağa»
başladı.
Mühazirələrin
yerini
darixtisaslı
mütəxəssislərin rəhbərliyi ilə tələbələrin «briqada-laborator» işləri
tutdu. Lakin bu yenilik uzun sünnədi. Dövlətin və hökumətin qərarı
ilə bu metod ləğv edildi, mühazirə yenidən ali təhsil sistemində
«özünəlayiq» yer tutdu.
215
Mühazirə - məntiqi ardıcıllıqla, əlaqəli, sistemli və aydın
şəkildə bu və ya digər elmi məsələnin əyani vasitələrin və
təcrübələr göstərilməsi ilə vəhdətdə izah forması kimi istifadə
olunmağa başlandı.
Mühazirələr tələbələri konkret elmin metodoloji əsası,
aparıcı nəzəri-elmi müddəaları ilə tanış edir, onları (tələbələri) elmi
axtarışlara, müstəqil işlərə və özünütəhsilə istiqamətləndirir.
Yaxşı qurulmuş mühazirə tələbəni düşündürür, mühazirə
müddətində meydana çıxan suallara cavab tapmağa, diqqəti cəlb
edən maraqlı və əhəmiyyətli müddəaları müəyyənləşdinnəyə və
yəqinləşdirməyə təhrik edir.
Mühazirəçi yüksək elmi erudisiyaya, nitq mədəniyyətinə,
zövqlü görünüşə, zəngin mənəviyyata malikdirsə, tələbələrlə
münasibətlə pedaqoji taktı gözləyərək, tələbələrin real səviyyəsinb
enməyi bacanrsa, inam və nüfuza malikdirsə. onun mühazirəsi daha
qüvvətli sirayətedici təsirə malik olur.
Ali məktəb mühazirələri qarşısında aşağıdakı didaktik
vəzifələr durur:
• təlimin məqsəd və vəzifələrini müəyyənləşdirmək və
əsaslandırmaq, mövzuya tələbat yaratmaq; yeni
məlumatların, informasiyaların verilməsi və
mənimsənilməsinin təmin etmək; obyektiv hadisələri
aşkarlamaq, nümayiş etdirmək, imkan daxilində
eksperimental yolla öyrətmək; obyektiv hadisələr
arasındakı kəmiyyət və keyfiyyət asdıqları
müəyyənləşdirmək; əsas hipotezləri müəyyənləşdirmək;
öyrənilən elm sahəsinin aparıcı nəzəri problemlərini
aşkarlamaq;
intellektual bacarıq və vərdişlər aşılamaq; təlim
motivlərini inkişaf etdirmək; elmi nəzəriyyənin müşahidə
olunan gerçəkliklə və praktika ilə müqayisəsini vermək;
tədris olunan elmin digər elmlərlə inteqrasiyasını təmin
etmək.
216
• Məntiqinə gön),-
ardıcıl. qcyri-nıəıUiqi;
• Təchizatına görə:
tcxnikr cəlıətdən təchiz edilmiş;
• Dinləyiciləri əhatə etməsinə görə:
böyük və kiçik
auditoriya üçün;
• Emosional təsirinə görə:
darıxdırıcı, zövqlü, maraqlı;
• Mənimsəmə səviyyəsinə görə:
asan yazılan, çətin
təsvir edilən.
Hansı prinsip əsasında təsnif olunmasından asılı olmayaraq
bütün mühazirələr üçün ümumi olan didaktik elementlər
aşağıdakılardır:
Söz yox ki, mühazirənin nə cür qurulması mühazirəçidən
onun fərdi, psixi xüsusiyyətlərindən, imkan və bacarıqlarından,
pedaqoji ustalığından və məharətindən çox asılıdır. Lakin bununla
belə mühazirəyə hazırlığın və onun təqdim edilməsinin sınaqdan
çıxmış və «həyat vəsiqəsi» almış prinsip və qaydaları var. Bu
prinsip və qaydalar universal xarakter daşımasa da, hər halda,
pedaqoji fəaliyyətə yeni başlayan hər bir müəllimə müvafiq təlim
texnologiyalarını daha tez mənimsəməyə və öz fəaliyyətini
səmərəli qurmağa imkan verir.
21S
Mühazirənin xarakterik xüsusiyyəti,
onun binar. ba:jL|a
sözlə, fəa! ikitərəjlf proses
olmasıdır. Mühazirə müəllimin \ o
tələbələrin fəaliyyətlərinin sadəcə mexaniki birliyi deyiL onların
qarşılıqlı dialektik əlaqəsi prosesidir.
Mühazirənin digər mühüm kritcriyası onun fəal xarakter
(Uufimasıdfr.
Bu, müəllimin öz mühazirəsini əsaslandırmasında,
tələbələrlə pedaqoji ünsiyyətinin daim dəyişkən olmasında və
tələbələrin müstəqilliyində təzahür edir.
Təlimin mühazirə formasında təşkili təkcə müəllimin
mühazirəyə hansı səviyydə hazırlaşmasından və onu necə
aparmasından deyil, həm də tələbələrin hazırlığından asılıdır. Bunu
nəzərə alaraq, ali təhsil müəssisəsinin professor-müəllim heyəti
tələbələri mühazirəni dinləmək və qeydlər götünnək qaydaları,
təlim-idrak
fəaliyyətini
səmərəli
təşkil
etmək
yolları,
özünüidarəetmə. özünənəzarət, özünüqiyməiləndinnə və s. kimi
mürəkkəb psixoloji proseslərə hazırlamalıdır.
Deməli, mühazirə müəllimlə tələbə arasında işgüzar
pedaqoji-psixoloji əlaqələri - didaktik ünsiyyəti təmin edir.
Didaktik ünsiyyət - konkret təlim fəaliyyətində təzahür edən
və formalaşan rəngarəng işgüzar pedaqoji əlaqələrdir,
şəxsiyyətlərarası psixoloji münasibətlərdir. Didaktik ünsiyyətin
formaları mühazirənin məqsədi, məzmunu, metodu və vasitələri ilə
müəyyənləşir. Başqa sözlə, müəllim və tələbələr arasındakı didaktik
əlaqələr mühazirənin didaktik, məntiqi-psixoloji və pedaqoji
metodik yarımstrukturlan ilə müəyyən olunur, formalaşır və inkişaf
edir.
Mühazirənin gedişi və effektivliyi ali məktəb müəlliminin
şəxsiyyətindən çox asılıdır. Belə ki, ali məktəb müəllimi böyük
hərflərlə yazılacaq insan olmaqla yanaşı, həm də alim. Illosof-
psixoloq, əsil pedaqoq, tədqiqatçı, tərbiyəçi, aktyor, rcji.s.sor
olmalıdır.
Deyilənlərə istinadən çıxış edərək ali məktəb müəlliminin
peşə fəaliyyətinin əsas istiqamətlərini aşağıdakı kimi müəyyrm-
İəşdinnək olar:
• Ali məktəb müəllimi daim öz üzərində işləməli,
özünütəhsillə məşğul olmalı, elm, mədəniyyət rə texnikanın
219
yeniliktərindən xəbərdar olmalij miihazirələ'rini innovasiyahırkı,
ən yeni texnologiycda'rla zənginləşdirməlidir.
• Ali məktəb müəllimi pedaqoji ustalığım və pedaqoji
məharətini daim təkmilləşdirmək qayğısına qalmalıdır.
• Ali məktəb müəllimi geniş elmi dünyagörüşü ilə .seçilməli,
təbii-elmi, humanitar, .sosial-iqtisadi, ümumi və xüsusi i.sfisas
fənlərindən xəbərdar olmalı, mühazirələrində sistemdaxili
(fəndaxili) və sistemxarici (Jənlərarası) əlaqələri təmin etməyi
bacarmalıdır.
• Ali məktəb müəllimi elmi-tədqiqatçılıq fəaliyyəti ilə məşğul
olmalıdır. Çünki elmi və pedaqoji fəaliyyətin vəhdəti ləlim prosesini
yüksək elmi-metodik .səviyyədə qurmağa imkan verir. Yalnız bu
halda mühazirəçi-müəllm öz tələbələrində elmi təfəkkürü inkişaf
etdirməyə, fakt və hadisələrə elmi yanaşma tərzi formalaşdırmağa,
elmi məqsədlər qoymaq və onların reallaşdırılmasının yol və
vasitələrini miiəyyənlə.^dirmək bacarıqları inkişaf etdirməyə nail
olur. Yalnız əsil alim - mühazirəçi yetirmələrinə tədqiqatçılıq
qabiliyyətləri aşılaya bilər. Tədris etdiyi elmi dərindən sevən,
mühazirələrini emosional və cəlbedici qura bilən, daim elmi
həqiqətlər a.Ktarışında olan müəllim tələbələrində elmə və
tədqiqatçılıq işlərinə ehtiras yarada bilər, tələbələrinə yaradıcılıq
göstərməyi, yeni problemləri görə bilməyi, onların həllinin yeni
yollarını tapmağı öyrədə bilər. •
Təhsil sisteminin yenidən qurulması, qloballaşma hadisələri
müəllimdən yeni təlim formaları və metodları müəyyənləşdirməyi
tələb edir. Hər bir ali məktəb müəllimi ənənəvi mühazirə formaları
ilə yanaşı fəal və inkişafetdirici mühazirə formalarından da istifadə
etməli və bu yolla tələbə auditoriyasının yaıadıcı potensialını
artırmalıdır. Bu məqsədlə mühazirə və praktik işlərin icrası zamanı
problemli təlimdən, proqram- la.şdırma və aiqoritmiəşdirmədən
geniş istifadə olunmalıdır.
Hazırda mühazirənin inkişafetdirici rolunu gücləndirmək və
tələbələrin fəallığını yüksəltmək məqsədilə ali məktəbdə
mühazirənin aşağıdakı formalarından geniş istifadə olunur.
220
Problemli mühazirə. Bu halda müəllim öyrədiləcək məsələni
tələbələrə problem şəklində təqdim edir. Tələbələrin vəzifəsi
problemi qəbul etmək, qavramaq və həllini tapmaqdır. Tələbələr
fikir mübadiləsi edir, öz düşüncələrini bildirir, düzgün olan
mülahizələr müəyyənləşdirilir və bu yolla yeni biliklər
mənimsənilir. Gerçəkliyin ziddiyyətlərini nəzəri konsep.siyalarda
ifadə edən problem mühazirə tələbələrin müstəqilliyini artırır, idrak
qabiliyyətlərini inkişaf etdirir.
Mühazirənin problem xarakteri bir neçə formada
reallaşdırılır:
• mühazirə müvafiq tədris proqramının ən aktual və daha
mürəkkəb məsələlərinə həsr edilir;
• yeni informasiyalar tələbələrə problem .şəklində təqdim
edilir.
Vizual mühazirələr. Bu halda mühazirənin əsas məzmunu
tələbələrə obrazlı, yəni şəkillər, qrafiklər, sxem və s. formasında
təqdim olunur. Vizual (gözlə görünən) vasitələr tələbələrin
təfəkkürünü inkişaf etdirir və infonnasiyaları müxtəlif işarələr
sistemi ilə kodlaşdırmaq əsasında mənimsəmə aktı davam edir.
İkilikdə mühazirə. Mühazirəni iki müəllim biri-birilə və
tələbə auditoriyası ilə əməkdaşlıq şəraitində oxuyur. Mühazirənin
məzmunu dialoji ünsiyyət prosesində problem şəklində şərh olunur.
İkilikdə mühazirə - şəxsiyyətlərarası münasibətlərə əsaslanır.
İkilikdə mühazirə eyni mövzu üzrə mühazirə oxuyan, həm öz
aralarında, həm də tələbə auditoriyası ilə rabitələr yaradan iki
müəllimin birgə əməkdaşlığıdır. Hər iki müəllim mövzu ilə əlaqədar
öz aralarında müvafiq problem qoyur, yaradılacaq situasiyanı təhlil
edir, fərziyyə irəli sürür, əsaslandırır, ziddiyyətlərin həllini
müəyyənləşdirir. Tədris informasiyasının təqdim edilməsi,
strukturu konfliktlər doğurur. Mühazirənin bu şəkildə təşkili
intellektual oyunlara bənzəməklə təlimin effektiv forması kimi
qəbul olunur.
Hər iki müəllimin təlim prosesinə effektli qoşulması
tələbələrdə idrak fəallığı doğurur. Mühazirəçilərin öz aralarında və
habelə auditoriya ilə əlaqələri xarici və daxili dialoq formasında
221
cərəyan edir. Daxili dialoq tələbəni müstəqil təfəkkür əməliyyatına
qoşur. Xarici dialoq, başqa sözlə, canlı nitq ünsiyyəti tələbələrdə
polemikaya
qoşulmaq
bacarığı
formalaşdırır.
Beləliklə,
mühazirəçidən xüsusi bilik və pedaqoji takt tələb edən ikilikdə
mühazirə təlim-tərbiyə vəzifələrini reallaşdırmağa, hər bir tələbədə
idrak motivləri inkişaf etdinnəyə, fəal həyat mövqeyi
formalaşdırmağa imkan verir.
İkilikdə mühazirə aşağıdakı spesifik xüsusiyyətləri ilə
fərqlənir:
■ ziddiyyətli və nnirəkköb olması, yanaşma tərzlərinin
müxtəlifliyi ilə seçilən mövzunun müəyyənləşdirilməsi;
• təfəkkür tərzinə görə bir-birinə yaxın iki müəllimin
seçilməsi;
“ mühazirənin ssenarisinin hazırlanması
(mühazirə
bloklarının ardıcıllığı və onlara ayrılan vaxt),
«İkilikdə mühazirə» mini-oyunu «iki aktyorun ifa səhnə-
si»ni xatırladır, emosional fon yaradır və tələbələri maraqlandırır.
Qavramanı fəallaşdırır, yaradıcı təfəkkürü formalaşdırır.
2 müəllim 2 məlumat İnformasiyanın
verilinəsi kanalı
İııformasiyaıuı
ı
qəbul
edilməsi
Təhsilalanliir
İkilikdə mühazirə - pedaqoji kommunikasiya
Pedaqoji kommunikasiyanın təqdim edilən sxemi göstərir ki,
ikilikdə mühazirə tələbələrə geniş həcmdə informasiya verməyə,
canlı əks-əlaqə yaratmağa, qavrayışın effektivliyini təmin etməyə
şərait yaradır.
İkilikdə mühazirənin ənənəvi mühazirə fonnasından
üstünlükləri aşağıdakılardır:
222
■ mühazirənin həm məzmunu, həm do izahı qaydası problem
xarakter da.pytr, bu isə tələbələri təfəkkür əməliyyatlarına alışdırır;
• ənənəvi mühazirəyə nisbətən tələbələrə daha yeııiş
həcmdə informasiyalar verilir, tələbələrin diqqət və ınaraqları- mn
yüksək səviyyəsi təmin edilir;
■ iştirakçılarda
yüksək
diskussiya
mədəniyyəti
formalaşdırır;
■ təlimin müxtəlif mərhələlərində uğurla tətbiq olunur;
■ tələbələr üçün utilitar əhəmiyyət kəsb edir. Belə ki, ikilikdə
mühazirə
tələbələrə
şifahi
kommunikativ
tədbirlərdə
(konfranslarda, simpoziumlarda) çıxış etmək üçün zəngin material
verir.
Mühazirə - press konfrans - tələbələrin sualları və iddiaları
əsasında bir, yaxud bir neçə müəllim tərəfindən aparılır.
Bu mühazirənin təşkili texnologiyası aşağıdakı kimidir:
Müəllim mühazirənin mövzusunu elan edir və xahiş edir ki,
2-3 dəqiqə müddətində hər bir tələbə yazılı surətdə mövzu ilə
əlaqədar onu maraqlandıran sualları versin. Sonra müəllim 3- 5
dəqiqə müddətində bu sualları məzmuımına görə sistemləşdirir və
mühazirəni oxumağa başlayır. Mühazirə tələbələrin suallarının
cavablandırılması üzərində qurulur. Lakin mühazirənin stnjkturu
sual-cavab şəklində yox, tam, vəhdət halında qurulmalıdır. Əsas şərt
budur ki, mühazirənin forması tələbələri təəccübləndirsin və onların
diqqətini özünə cəlb etsin.
Keçən əsrin 70-ci illərindən meydana gələn «press-
konfrans» mühazirənin iki forması geniş yayılmışdır:
■ mühazirəni bir müəllim aparır;
• mühazirəni iki müəllim aparır.
Hər iki mühazirə fonııasının əsasında müəllimin yaratdığı
situasiyalar və onların həlli durur. Tələbələr «canlı situasiyalarım)
iştirakçısı olur, onların təhlilində iştirak edir və suallarla müəllimə
müraciət edirlər.
«Press-konfrans» iki müəllim tərəfindən aparıldıqda daha
effektli olur. Bu zaman hər iki müəllim arasında, müəllimlə
tələbələr və tələbələrin pz aralarında polemikaya ginnək imkanı
geniş olur. Beləliklə, auditoriyada polifonik (yunanca rolus -
223
çoxlu, geniş, çoxluq, əhatəlililc, müxtəliflik bildirən mürəkkəb
sözlərin tərkib hissəsi, phone səs deməkdir - çoxsəsli) ünsiyyət
yaranır. Problemin qoyuluşu, müzakirəsi, ümumi həlli yollarının
tapılması dialoq prosesində reallaşdırılır.
«Press-konfrans» demonstrasiya, nəzarət, tələbəlrin bilik və
bacarıqlarının yoxlanması, tələbələrin diqqətinin və fəallığının
idarə olunması və stimullaşdırılması, əks-əlaqə və korrek- siya üçün
müvafiq şərait yaradılması, konfliktli situasiyaların həlli kimi
funksiyaları yerinə yetimıəyə imkan verir.
Mühazirə-press konfransın funksiyası
Mühazirə-situasiya. Bu mühazirə formasının qarşısında
duran əsas məqsəd - tələbələrlə bilgilərdən yeni situasiyaların
(tələbə üçün yeni olan situasiyaların) həllində istifadə etmək
bacarığı fonnalaşdınnaqdır. Bu, mühazirənin ən yüksək formasıdır,
çünki
0
, təhsil alanları yaradıcılıq fəaliyyətinə sövq edir. Ənənəvi
mühazirəyə alternativ olan bu mühazirə fonnası tələbələrdə idrak
fəallığı, təfəkkür müstəqilliyi inkişaf etdirir, onlarda peşə-ixtisas
bacarıqları formalaşdırır, emosionallıq ruh yüksəkliyi yaradır.
Mühazirə - situasiyanın təşkili texnologiyası aşağıdakı
kimidir:
224
siyasi);
nəzəri problemlərin qoyulması (mühazirəçinin informa-
■
mühazirəçinin situasiyaya uyğun misallar göstərməsi;
■
tələbələrin situasiyanı həll etməsi;
■
prosesin yenidən təkrarı;
Situasiya fonnalı mühazirənin müvəffəqiyyəti situasiyalar
bankının düzgün tərtibindədir. Bu məqsədlə situasiyalar bankının
tərtibi zamanı aşağıdakı tələblərə əməl olunmalıdır:
■
situasiya teksti (mətni) özümlə minimum əlamətləri əks
L'telirməliilir (bu, cavabın düzgünlüyünü təmin edir);
■
situasiyalar tələbənin malik olduğu bilik və bacarıqlara
müvafiq olmalıdır;
■
situasiyada istifadə olunan sənədlər (məsələn, tibbi Dostları ilə paylaş: |