9.5. Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının tədqiqi
Tədqiqat apararkən tərəvəz konservlərindən aşağıdakı qaydada nümunə
ayrılır. Butulka və bankalara qablaşdırılmış və yeşiklərə yığılmış halda daxil olan
partiya maldan 5% miqdarında, lakin ən azı 5 yeşikdən nümunə götürülməlidir.
Çəlləklərdən tomat pasta götürüldükdə, onu əvvəlcə yaxşı qarışdırmaq və 0,5 kq
miqdarında laboratoriya nümunəsi ayırmaq lazımdır. Orta nümunə tərtib etmək
üçün hər yeşikdən 1-3 butulka və ya banka (0,33; 0,5; 0,65; 0,8 və 1,0 litr tutumlu)
götürülür. Ayrılmış nümunələrdən laboratoriya nümunəsi hazırlanır.
Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının orqanoleptiki üsulla xarici
görünüşü, dadı, iyi və rəngi yoxlanılır. Fiziki-kimyəvi göstəricilərdən bankanın
germetikliyi, quru maddələrin miqdarı, mineral qatışıqların olması, qəlyanaltı və
nahar konservlərində yağın, turşuluğun və duzun miqdarı, bəzi hallarda ağır metal
duzlarının miqdarı müəyyən edilir.
Tapşırıqlar.
1.
Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının orqanoleptiki göstəricilərinin
tədqiqi.
2.
Bankanın germetikliyinin yoxlanılması.
3.
Hissələrin nisbətinin təyini.
4.
Quru maddələrin miqdarının təyini.
5.
Tomat-püredə bərk qatışıqların təyini.
6.
Sulfitləşdirilmiş məhsullarda yodometrik üsulla sulfit turşusunun təyini.
9.5.1. Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının
orqanoleptiki göstəricilərinin tədqiqi
Tərəvəz konservlərinin xarici görünüşünün yoxlanılması etiketin olması və
onun vəziyyətinin müəyyən edilməsindən başlanır. Bu zaman etiketdəki yazıların
412
məzmunu öyrənilir. Taranın xarici görünüşündə, baxmaqla müəyyənləşdirilə bilən
nöqsanların olması (germetikliyin pozulması, qapağın şişməsi, boşalması və s.)
yoxlanılır. Məhsulun özü yoxlanarkən tomat kütləsi bircinsli olmalı, qabıq
hissəcikləri olmamalı və kiflənmə müşahidə edilməməlidir. Tomat-pasta və tomat-
püredə tumun olması nöqsan sayılır.
Dad və iyi yoxlanarkən dequstasiya şərtlərinə əməl etmək lazımdır. Tomat
məhsulları özünəməxsus dad-tam xüsusiyyətlərinə malik olmalıdır. Kənar dad-tam
olması yolverilməz hesab edilir. Tərəvəz konservlərinin dadı əsas xammalın və
əlavələrin dadına müvafiq olmalıdır.
Tomat məhsullarının rəngi yoxlanarkən təbii işıqdan istifadə edilməlidir.
Bir çox hallarda bu məqsədlə rəngli şkalalardan da istifadə olunmalıdır. Texniki
yetişkənliyə çatmamış pomidordan alınan tomat məhsulları tutqun rəngli olur.
413
9.5.2. Bankanın germetikliyinin yoxlanılması
Bu üsulun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, konserv bankasını isti suyun
içərisinə salıb yoxladıqda daxildən hava qabarcıqları çıxır və bankanın qapağının
və ya tənəkə bankanın tikiş yerlərindən içəriyə su keçirsə, deməli germetiklik
pozulmuşdur.
Ləvazimatlar və avadanlıq. Su qızdırmaq üçün qazan, istilik mənbəyi,
termometr.
Işin gedişi. Tədqiq olunacaq konserv bankasının xarici görünüşü
yoxlanarkən əvvəlcə etiket kağızından təmizlənir və yuyulur. Sonra şüşə banka bir
qədər isti su buxarı üzərində saxlanılır və sonra istiliyi 85
0
C olan suyun içərisinə
yerləşdirilir. Bu zaman bankanın qapağının qıraqlarından və ya tənəkə bankanın
tikiş yerlərindən qabarcıqların ayrılması germetikliyin pozulmasını göstərir. Bunu
müşahidə etmək üçün banka su içərisində 5-7 dəq saxlanılmalıdır. Bundan sonra
konserv bankası sudan çıxarılır, qurudulur və növbəti tədqiqatlar aparılır.
9.5.3. Hissələrin nisbətinin təyini
Ləvazimat. Texniki tərəzi, çini kasa, süzgəc, xörək qaşığı.
Işin gedişi. Tərəvəz konservlərinin tərkibində tərəvəz və şirə olduqda ayrı-
ayrı hissələrin nisbəti müəyyənləşdirilir. Bu işi yerinə yetirmək üçün üzəri yaxşı
təmizlənmiş və silinmiş konserv bankası 0,5 q dəqiqliklə çəkilir (D
1
). Bankanın
qapağı açılır və məhsul süzgəcdən və ya xüsusi setkadan əvvəlcədən kütləsi
müəyyən edilmiş çini kasaya süzülür. Süzülmə 10 dəq davam etdirilir. Bundan
sonra kasadakı məhsul çəkilir və onun ilk kütləyə görə faizi hesablanır. Bundan
sonra konserv bankasında qalan məhsul (duru hissə) başqa qaba tökülür, konserv
bankası təmizlənir, yuyulur, qurudulur və çəkilir.
Bankanın brutto kütləsi – D
1
Bankanın qapaqla kütləsi
– D
2
Konservin netto kütləsi – (D
1
– D
2
) = D
414
Duru hissənin kütləsi
– D
3
Quru hissənin kütləsi
– (D – D
3
) = D
4
Duru hissənin faizlə miqdarı –
100
3
⋅
D
D
Quru hissənin faizlə miqdarı –
100
4
⋅
D
D
Qüvvədə olan standartlara əsasən tərəvəz konservlərində duru hissənin
faizlə miqdarı konservin çeşidindən asılı olaraq 45-50%, quru hissə isə 50-55%
olur.
9.5.4. Tomat-püredə bərk qatışıqların təyini
Tomat-pasta və tomat-püre istehsalında istifadə olunan pomidorlar
ehtiyatsızlıq üzündən yaxşı yuyulmadıqda və texnoloji əməliyyatlara düzgün riayət
edilmədikdə, onların tərkibinə bərk qatışıqlar, o cümlədən mineral qatışıqlar düşür.
Ləvazimatlar. Texniki-kimyəvi tərəzi, 500-1000 ml-lik hündür kimyəvi
stəkan, qıf, filtr kağızı, şüşə büks, şüşə çubuq, Mufel sobası, eksikator, distillə
suyu.
Işin gedişi. 100 q tomat-pasta və ya tomat-püre tutumu 500-1000 ml olan
hündür kimyəvi stəkana tökülüb, üzərinə dolanacan təmiz kran suyu əlavə edilir.
Şüşə çubuqla qarışdırıldıqdan sonra asılı və bərk qatışıqların çökməsi üçün 20-30
dəq sakit saxlanılır. Bu müddətdən sonra ehtiyatla nisbətən bulanıq olan üst
hissədəki su süzülür və stəkanda onun həcminin 1/4 və ya 1/3 hissəsi qədər
qalmalıdır. Yenidən stəkana kran suyu əlavə edilir və bu cür yuma stəkandakı
məhlul şəffaflaşana kimi davam etdirilir. Axırda stəkandakı suyu ehtiyatla boşaldıb
dibindəki çöküntünü külsüz filtrdən süzürük. Filtrdə qalan çöküntünü bir neçə dəfə
su ilə yuyub filtri çöküntü ilə birlikdə əvvəlcədən daimi çəkiyə qədər qurudulmuş
çini tigelə keçirib Mufel peçində ağımtıl kül alınana kimi közərdirik. Tigeli 20 dəq
eksikatorda soyudub kütləsini təyin edirik. Bərk qatışıqların faizlə miqdarı
aşağıdakı düstur üzrə hesablanır:
100
1
2
⋅
−
=
D
D
D
X
415
burada, D – tədqiq olunan məhsulun kütləsi, q-la;
D
1
– tigelin boş kütləsi, q-la;
D
2
– tigelin küllə birlikdə kütləsi, q-la.
Mineral qatışıqların miqdarı əla sort tomat məhsullarında olmamalı, 1-ci sort
tomat-pastada 0,05%-dən, tomat-püredə 0,08%-dən, tomat sousunda isə 0,03%-dən
çox olmamalıdır.
9.5.5. Quru maddələrin miqdarının təyini
Tomat məhsullarında quru maddənin miqdarı 2 üsulla təyin olunur: quru
maddələrin filtratın xüsusi çəkisinə görə təyini; quru maddələrin refraktometr üsulu
ilə təyini.
9.5.5.1. Quru maddələrin filtratın xüsusi çəkisinə görə təyini
Ləvazimatlar. Analitik-kimyəvi tərəzi, piknometr, su hamamı, termometr,
tənzif, distillə suyu, quruducu filtr kağızı.
Işin gedişi. Piknometr qurudulur və kütləsi təyin edilir (D
0
). Piknometrə
cizgi yerinə qədər distillə edilmiş su tökülür və 20
0
C temperaturda su hamamında
20 dəq saxlanılır. Sonra piknometrdən cizgidən artıq su boşaldılır, xarici səthi
qurudulur, su ilə birlikdə kütləsi təyin edilir (D
1
). Piknometrdəki su boşaldılıb
oraya əvvəlcədən 2 və ya 4 dəfə distillə suyu ilə qarışdırılıb təzyiq altında cunadan
keçirilmiş tomat-püre və ya tomat-pasta məhlulu tökülür. Piknometr 20
0
C
temperaturda su hamamında 20 dəq saxlanılır, cizgidən artıq olan hissə boşaldılır,
səthi qurudulur və kütləsi təyin edilir (D
2
). Xüsusi çəki aşağıdakı düstur üzrə
hesablanır:
0
1
0
2
20
20
D
D
D
D
D
−
−
=
burada, D
0
– boş piknometrin kütləsi, q-la;
D
1
– piknometrin su ilə kütləsi, q-la;
D
2
– piknometrin məhsulla kütləsi, q-la.
416
Alınmış xüsusi çəkiyə əsasən aşağıdakı cədvəldən quru maddənin miqdarı
tapılır. Alınmış rəqəm durulaşdırma əmsalına(2 və ya 4-ə) vurulur.
Qüvvədə olan standarta əsasən tomat-pastada quru maddələrin miqdarı 30;
35; 40; 45 və 50%, tomat-püredə isə 12; 15 və 20%-dir.
9.5.6. Sulfitləşdirilmiş məhsullarda yodometrik üsulla
sulfit turşusunun təyini
Meyvə-tərəvəzlərin cari emal üçün bir müddət saxlamaq məqsədilə onların
püresini sulfit turşusu ilə konservləşdirirlər. Meyvələri qurutduqda və kütləvi
iaşədə təmizlənmiş kartofun təbii rənginin saxlanılması məqsədilə də sulfit
turşusundan və ya kükürd anhidridindən istifadə edilir. Odur ki, həmin məhsullarda
sulfit turşusunun miqdarı standart üzrə normalaşdırılır.
417
Cədvəl 9.3. 20
o
C temperaturda filtratən xüsusi çəkisinə görə quru
maddələrin faizlə miqdarı
Filtratın
xüsusi çəkisi
Quru maddə,
%-lə
Filtratın
xüsusi çəkisi
Quru maddə,
%-lə
Filtratın
xüsusi çəkisi
Quru maddə,
%-lə
1,0108 2,78 1,0254 6,43 1,0397 9,90
1,0113 2,89 1,0258 6,53 1,0402 10,03
1,0118 3,02 1,0263 6,65 1,0406 10,13
1,0125 3,14 1,0268 6,78 1,0411 10,25
1,0128 3,27 1,0273 6,90 1,0416 10,36
1,0133 3,40 1,0278 7,03 1,0420 10,45
1,0138 3,51 1,0282 7,13 1,0425 10,57
1,0143 3,65 1,0287 7,23 1,0429 10,67
1,0148 3,77 1,0292 7,35 1,0435 10,83
1,0153 3,90 1,0296 7,45 1,0440 10,93
1,0158 4,03 1,0302 7,60 1,0445 11,05
1,0163 4,15 1,0306 7,70 1,0449 11,15
1,0168 4,28 1,0310 7,80 1,0454 11,27
1,0173 4,40 1,0315 7,93 1,0459 11,40
1,0178 4,53 1,0320 8,05 1,0465 11,53
1,0182 4,63 1,0325 8,16 1,0468 11,63
1,0188 4,77 1,0330 8,27 1,0474 11,75
1,0192 4,87 1,0334 8,37 1,0478 11,84
1,0196 4,97 1,0339 8,50 1,0482 11,93
1,0201 5,10 1,0344 8,63 1,0488 12,07
1,0206 5,22 1,0349 8,75 1,0492 12,17
1,0211 5,35 1,0353 8,85 1,0497 12,30
1,0215 5,47 1,0358 8,97 1,0502 12,40
1,0220 5,57 1,0363 9,07 1,0506 12,50
1,0226 5,72 1,0368 9,20 1,0512 12,65
1,0230 5,82 1,0372 9,30 1,0516 12,74
1,0235 5,94 1,0378 9,45 1,0520 12,83
1,0240 6,07 1,0385 9,57 1,0525 12,95
1,0244 6,15 1,0387 9,67 1,0529 13,05
1,0249 6,29 1,0393 9,80 1,0534 13,16
Ləvazimat və reaktivlər. Texniki tərəzi, saat şüşəsi, 200 ml-lik konusvari
kolba, titrləşdirici avadanlıq, 1 n natrium və ya kalium qələvisi məhlulu, sulfat
turşusu, 1%-li reaktiv nişastası məhlulu, 0,02 n yod məhlulu.
Işin gedişi. Texniki tərəzidə saat şüşəsində 5 q məhsul nümunəsi (tomat-
pasta və ya tomat-püre) çəkib götürməli və 200 ml-lik konusvari kolbaya
keçirməli. Saat şüşəsinə bulaşmış məhsul distillə suyu ilə yuyulub kolbaya
keçirilir. Sulfit turşusunun tədricən sərbəst hala keçməsi üçün kolbaya 25 ml 1 n
418
qələvi məhlulu (KOH və ya NaOH) əlavə edib çalxalamalı və 15 dəq sakit
saxlamalı. Sulfitləşdirilmiş məhsullarda sulfit turşusu digər üzvi birləşmələrlə
kimyəvi birləşmiş halda olur. Qələvi əlavə etdikdə sulfit turşusunun hamısı KOH
və ya NaOH birləşərək sulfit turşusu birləşmələri əmələ gətirir.
Sulfit turşusu birləşmələrinin parçalanması üçün kolbaya 10 ml sulfat
turşusu (1:3) əlavə edilir. Bu zaman sulfit turşusu sərbəst hala keçir. Kolbaya 1 ml
(20 damla) 1%-li nişasta indikatoru əlavə edib 1-2 dəq müddətində itməyən göy
rəng alınana kimi 0,02 n yod məhlulu ilə titrləşdiririk. Yodun təsiri ilə sulfit
turşusu aşağıdakı reaksiyaya uyğun sulfat turşusuna oksidləşir.
H
2
SO
3
+ J
2
+ H
2
O
→ H
2
SO
4
+ 2HJ
Hesablama aşağıdakı düstur üzrə aparılır:
A
B
X
100
00064
,
0
⋅
⋅
=
burada, A – təhlil üçün götürülmüş məhsul nümunəsinin miqdarı, q-la;
B – titrləşməyə sərf olunan 0,02 n yod məhlulunun miqdarı, ml-lə;
0,00064 – 0,02 n yod məhlulunu kükürd anhidridinə çevirmə əmsalı;
100 – faizlə hesablama üçün.
Sulfitləşdirilmiş xammalda sulfit turşusunun norması 0,1-0,2%-dən,
təmizlənmiş kartofda 0,002%-dən, sulfitləşdirilmiş xammaldan alınan məhsulda
0,01%-dən çox olmamalıdır.
Qeyd. Yod məhlulu təkcə sulfit turşusunu deyil, digər üzvi maddələri də
(aldehidləri, aşı və boya maddələrini) oksidləşdirdiyi üçün alınmış nəticədən
0,002% çıxılmalıdır.
Yuxarıdakı üsul tədris laboratoriyasında aparıla bilər, lakin dəqiq tədqiqat
aparmaq üçün nəzarət işi aparılmalı və oksidləşməyə sərf olunan yodun miqdarı iki
təhlilin – əsas və nəzarət işlərinin aparılmasında sərf olunan yod məhlulunun
miqdarının fərqi kimi götürülməlidir.
Tərəvəz konservlərinin və tomat məhsullarının tədqiqindən alınan
nəticələrin laboratoriya dəftərində yazılış forması.
419
Məhsulun adı,əmtəə sortu, kütləsi(həcmi)________________________
Sıra
sayı
Keyfiyyət göstəriciləriləri
Standart
göstəricisi
Tədqiqatın
nəticəsi
1.
1.1.
1.2.
1.3.
Orqanoleptiki göstəricilər
Xarici görünüşü
Dadı və iyi
Rəngi
2.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
Fiziki-kimyəvi göstəriciləri
Bankanın germetikliyi
Hissələrin nisbəti, %-lə
Quru maddələrin miqdarı, %-lə
Tomat-püredə bərk qatışıqlar, %-lə
Sulfit turşusu, %-lə
Tədqiq olunan göstəricilər üzrə tərəvəz konservlərinin və tomat
məhsullarının keyfiyyəti haqqında ətraflı nəticə yazmaq lazımdır.
Özünü yoxlamaq üçün suallar
1.
Meyvə-tərəvəz konservlərinin hansı orqanoleptiki keyfiyyət göstəriciləri
müəyyən edilir?
2.
Tərəvəz konservisi bankasının germetikliyi necə yoxlanılır?
3.
Tərəvəz konservlərində hissələrin nisbəti təxminən necə olmalıdır?
4.
Tomat məhsullarında quru maddələr hansı üsullarla təyin edilir?
5.
Sulfitləşdirilmiş məhsullarda sulfit turşusunun təyini üsulunun mahiyyətini
izah edin.
6.
Konservlərin kimyəvi, bakterioloji (mikrobioloji) və fiziki bombajını əmələ
gətirən səbəblər hansılardır?
9.6. Qurudulmuş meyvə-tərəvəzlərin tədqiqi
Qurudulmuş meyvə və tərəvəzin keyfiyyətini yoxlamaq üçün aşağıdakı
qayda üzrə nümunə ayrılır. Qurudulmuş meyvə-tərəvəz partiyasında 100 vahid
bağlama olarsa 3 yer, hər sonrakı 100 vahid bağlamadan əlavə olaraq 1 yer
420
götürülür. Əgər bağlama vahidi zədələnmişsə, həmin məhsuldan tədqiqat üçün
nümunə götürülməməlidir. Qurudulmuş meyvə kiçik bükümdə olarsa (preslənmiş
briket formada), götürülmüş meyvə 500-1000 q olmalıdır. Ümumiyyətlə, 500-dək
büküm vahidindən ən azı 3 kq, artıq olduqda isə ən azı 5 kq götürülməli və yaxşı
qatışdırdıqdan sonra orta nümunədən tədqiqat üçün ən azı 1200 q laboratoriya
nümunəsi ayrılmalıdır. Əgər zərərverici həşəratlar aşkar edilərsə, əlavə olaraq
ayrıca 500 q götürülməlidir. Nümunələr bağlamaların aşağı, orta və yuxarı
laylarından götürülməlidir.
Açılmış bağlama yerlərindən briketin kütləsi 1 kq-dan artıq olarsa, müxtəlif
laylardan bir və ya bir neçə briket götürülməlidir. Ümumiyyətlə, 600 bağlama
yerindən ən azı 3 kq, 600-dən artıqdan isə ən azı 6 kq nümunə götürülməlidir.
Götürülmüş ayırmalar qarışdırılıb orta nümunə hazırlanmalıdır.
Nəmliyi təyin etmək üçün 100 q, qurudulmuş kartof, yerkökü və
çuğundurun qurusunu müəyyən etmək üçün 200 q, soğan, kələm və başqa tərəvəz
üçün 100 q, anbar zərərvericiləri üçün 500 q, metal qatışıqlarını təyin etmək üçün 1
kq ayrılmalıdır.
Tapşırıqlar.
1.
Qurudulmuş meyvə-tərəvəzlərin orqanoleptiki göstəricilərinin təyini.
2.
Qurudulmuş meyvələrin texniki təhlili.
3.
Qurudulmuş meyvələrdə zərərvericilərlə zədələnmənin təyini.
4.
Metal qatışıqların təyini.
5.
Bərk mineral qatışıqların təyini.
6.
Qurudulmuş meyvə-tərəvəzlərdə nəmliyin təyini.
421
9.6.1. Qurudulmuş meyvə-tərəvəzdərin orqanoleptiki göstəricilərinin təyini
Qurudulmuş meyvə qablaşdırılan taralar açıldıqda məhsulun xarici
görünüşü, rəngi, ətirliyi və dadı hər növ qurudulmuş meyvə-tərəvəzin
özünəməxsus aparılır. Albalının qara-qonur, parlaq olması, 5-7%-nin rənginin
qırmızımtıl olmasına yol verilir. Diametri ən azı 6-10 mm, daha xırdaları əlavə
olaraq 1 sortda 5-10%, zədələnmiş və lətsiz ən çoxu 2-10% və s. qatışıqların
olmasına yol verilir. Dadı şirintəhər, kənar dad və iyin olmasına yol verilmir.
Qurudulmuş meyvələr orqanoleptiki müayinə edildikdə kifin, çürümə və
anbar zərərvericilərinin, güvə və onun sürfələrinin olmasına və gözlə görünən
metal qatışıqlarının olmasına yol verilmir. Qurudulmuş üzümün sortundan və
növündən asılı olaraq (səbzi, soyaqi, bidanə) açıq qəhvəyi, açıq yaşıl, sarımtıl, açıq
yaşıldan qızılı rəngə, qəhvəyi, qonurtəhər və müxtəlif çalarlı olur.
Soyaqi kişmiş üzümünün diametri sortundan asılı olaraq ən azı 6-10 mm,
zədələnmiş (xırdalanmışları), xırdaları 3-7%, başqa növ üzüm qurusunun miqdarı
0,3-1,0%-dən artıq olmamalıdır.
Günəşdə qurudulmuş səbzədə diametr növündən asılı olaraq 6-10 mm,
bundan kiçik diametrli 4-10%, zədələnmiş və zəif inkişaf etmişlər ən çoxu 6-10%,
başqa növ üzüm 0,3-0,5%-dən artıq olmamalıdır. Bidanə üzümündə diametri
sortundan asılı olaraq ən azı 6-10 mm, bundan kiçiklərin miqdarı 1-5%, zədələnmiş
və zəif inkişaf etmişlər 3-12%-dən çox, başqa növ üzüm qarışığı 0,3-0,5%-dən çox
olmamalıdır. Hər növ üzüm qurusu özünəməxsus dad, tam və ətrə malik olmalıdır.
Ərik qurusunun növündən asılı olaraq rəngi qonur-qırmızımtıl (kükürd
qazına verilmiş Sübhani, Xurmayı növləri), tünd qonur və ya tünd qəhvəyi ləkəli
(kükürdlə işlənməmiş), sarı-qonurdan tünd qonuru (kükürd qazına verilmiş Xasaki
növü) rəngədək olur. Ərik quruları kükürd qazı ilə işlənmiş olarsa, açıq sarıdan
422
tünd narıncı rəngədək, kükürd qazı ilə işlənməyibsə, açıq qonurdan tünd qonuru
rəngədək olur.
Şaftalı qurusunun rəngi kükürd qazı ilə işlənməmişdə açıq sarıdan qəhvəyi,
kükürd qazı ilə işlənmişlərdə isə rəngi qonura çalan tünd qəhvəyi olur.
Çəyirdəksiz ərik qurusu (qaysı) girdə və ya oval formada, yanlardan basıq
olur. Çəyirdəyi çıxarılıb yarıya bölünmüş ərik (kuraqa) və şaftalı qurusu düzgün
oval və ya dəyirmi olur, 5-10%-nin düzgün olmayan formada olmasına yol verilir.
Bütöv və yarı bölünmüş ərik yaxşı ətli, diametri ən azı 20-30 mm, bunlardan az
ölçülüləri 5-15%-dən artıq olmamalıdır. Tək-tək kif zədələnmələri (diametri 1-2
mm) 10-25%-dən çox olmamalıdır. Qaysı və kuraqada çəyirdəklilərin miqdarı 0,1-
0,2%-dən artıq olmamalıdır.
Şaftalı qurusu ətli, əsasən 30-45 mm diametrli, bundan kiçik ölçülüləri 5-
15%, dağılmışları ən çoxu 3-5%, diametri 1-2 mm olan kif zədələnmələri 10-30%-
dək, çəyirdəkliləri 0,1-0,2%-dək ola bilər.
Kükürd qazına verilib qurudulmuş alma kremidən açıq qırmızımtıl rəngədək
və sarı çalarlı olur. Forması ayparaşəkilli, dəyirmi, diametri ən azı 30 mm, qalınlığı
5 mm olur. Turşaşirin dadı, xüsusi ətirliyi olur. Qüvvədə olan standarta əsasən
alma qurusunda kənar dad və iyin olmasına, spirtə qıcqırma əlamətlərinin, görünən
kif zədələnmələrinin, çürümüş payların olmasına yol verilmir. Orqanoleptiki
təhlildə zərərvericilərin və kif göbələklərinin müşahidə edilməsinə yol verilmir.
423
9.6.2. Qurudulmuş meyvələrin texniki təhlili
Ləvazimatlar. Şüşə lövhə, ağ kağız, pinset, texniki tərəzi, qurudulmuş
meyvə nümunələri.
Işin gedişi. Texniki tərəzidə 200 q qurudulmuş meyvə çəkib, ağ kağız
üzərində olan şüşə lövhənin səthinə yaymalı və pinset vasitəsilə meyvə qurularını,
zəif inkişaf etmiş meyvələri, kənar qatışıqları, meyvəsiz çəyirdəkləri ayırmaq
lazımdır. Hər ayrılmış hissəni (quru meyvə fraksiyalarını) ayrı-ayrılıqda texniki
tərəzidə çəkib, faizlə ümumi miqdara görə xüsusi çəkisini hesablamaq lazımdır.
Alınmış rəqəmlər standart göstəricilərlə müqayisə edilib məhsulun keyfiyyəti
haqqında nəticə yazılmalıdır.
|