Samir İmanov HƏDƏFDƏKİ İnsan

AlAtorAn

Samİr İmanov
HƏDƏFDƏKİ 
İNSAN
r o m a n

Samir İmanov
HƏDƏFDƏKİ İNSAN
roman
320 səh.
Redaktor:
Aynur Zərrintac
Kompüter dizaynı:
Yaşar Şahlaroğlu
ISBN:   978-9953-8066-5-5
Çap tarixi: 02.08.2013
Format: 84x108   1/32 
Qiyməti:  
5
 manat
© Alatoran 2013

5
 
ƏSƏRİN QISA MƏZMUNU
Ə
sər, fiziki qüsurulu insanların bu həyatda qar-
şılaşdıqları çətinliklərdən, əzab-əziyyətlərdən, 
onların həyat tərzindən, dünyagörüşlərindən, 
nələrə qadir olmalarından, istək və arzularından, sağlam 
insanların  əlillərə  qarşı  olan  münasibətlərindən  və  on-
lara  yanaşma  tərzindən  bəhs  edir.  Əngəlli  insaların  so-
sial  yaşamlarının  qabarıq  şəkildə  göstərildiyi  əsərin  baş 
qəhramanı  olan  Samir,  qəza  nəticəsində  bütün  ailə  üzv-
lərini itirməsinə və əlil olmasına baxmayaraq özündə güc 
taparaq  həyat  üzərində  qələbə  çalır.  Belə  ki  o,  əlillərdə 
olan özünəinamsızlığı aradan qaldıraraq onlarda həyat eş-
qini artırmaq və cəmiyyətə daha yaxşı inteqrasiya etmləri 
üçün  sağlam  insanlardan  asılılıqlarını  aradan  qaldırmaq 
məqsədi ilə böyük bir mərkəzin yaradılmasına nail olur. 
Lakin  mərkəzə  rəhbərlik  edən  Samir  özü  də  istəmədən 
mərkəzə  üzv  olan  bütün  əlil  insanların  həyatını  təhlükə 
altına qoyur. Əlil insanları oğurlayaraq onların daxili or-
qanlarını  satan  beynəlxalq  cinayətkar  qrupun  başçısı  Sa-
mirin  etibarını  və  inamını  qazanaraq  mərkəzdə  onun 
köməkçisi işləyir və bununla da hər kəs üçün problemlər 
yaratmağa başlayır. Cinayətkar qrupun bütün planlarının 
üstünü  isə  argentinada  yaşayan  Lusia  adlı  gənc  qız  açır. 
Əlil qardaşını xilas etmək üçün Samirin yanına gələn Lu-
sia özü də bilmədən Samiri böyük bir təhlükənin içinə atır. 

6
Qrupun əməllərindən xəbər tutan Samir, əlil olmasına və 
cinayətkarlara  əsir  düşməsinə  baxmayaraq  onları  məhv 
etməyi qarşısına məqsəd qoyur və əlil insanları zirvəyə qal-
dırmaq istəyən Samirlə, dünyanı əlillərdən təmmizləməyi 
qarşısına məqsəd qoyan cinayətkar qrup arasında amansız 
mübarizə başlayır. Sonda polislərin köməkliyi ilə Samirin 
qalib  gəldiyi  əsərdə  hadisələr  Azərbaycan,  Türkiyə,  Ru-
siya, Argentina  və  İspaniyada  cərəyan  edir.  Gözlənilməz 
hadisələrlə və maraqlı gedişlərlə zəngin olan bu əsərdə əsas 
MƏQSƏD əngəlli insanlarda özünəinam yaratmaq, hansı 
fiziki vəziyyətdə olur-olsun, hər zaman uğur qazanmağın 
mümkün olduğunu onlara bildirmək və ümidsiz şəkildə 
evdə  oturaraq  özlərini  başqalarından  asılı  vəziyyətə  sal-
maq əvəzinə, hər hansısa bir işlə məşğul olamağın vacibli-
yini onlara başa salmaqdır.

7
GİRİŞ
Üzünə dəyən yağış damcılarından yavaş-yavaş özünə 
gəlməyə başladı. Bədəninin ağrısını hiss edib sevindi: Ya-
şayıram! 
Bir vaxtlar yaşamaq ondan ötrü yalnız əziyyətli gün-
lərinin dərdini çəkmək üçün bir vasitə idisə, indi tamam 
baş qa  cür  idi.  Ona  görə  də  başına  gələn  bu  qədər  əzab-
əziy yətə  və  qarşıda  onu  gözləyən  bəlalara  baxmayaraq, 
sağ qaldığı üçün Yaradana şükr etdi. 
Hər yeri ağrıyırdı. Əlini ehmallıca sifətinə toxundur-
du, burnu qırılmasa da, üzü qan içində idi və şişmişdi. Ona 
dəyən zərbələri xatırladıqca bədəni daha çox ağrıyırdı. Son 
xatırladığı isə başına dəyən zərbə idi. 
Başını çevirib qoluna baxdı. Yarası sarınsa da, ağrıyır-
dı. Qalxıb oturmaq istədi, amma bacarmadı. Zədələnmiş 
qabırğasından  qopan  dəhşətli  ağrının  təsirindən  ufulda-
yaraq, əlini qeyri-ixtiyari sağ böyrünə qoydu və uzandığı 
yer dən  ətrafa  göz  gəzdirməyə  başladı.  Qaranlıqda  yaxşı 
görə bilməsə də, dəhşətli və vahiməli bir yerdə olduğunu 
anladı. Hər tərəfi ağaclarla əhatələnmişdi. Bir az kənarda 
bir neçə kəsilmiş ağac vardı. Uzaqdan gələn ayı və canavar 
səsləri gecənin qaranlığına bir az da vahimə qatırdı. 
- “Aydındır!” – öz-özünə düşündü. Təbiətlə mübarizə 
aparmalı  idi.  Bunun  nə  qədər  davam  edəcəyini,  başına 
nələrin gələcəyini bilməsə də, məcbur idi. Qarşısına qoy-
duğu məqsədə çatmaq üçün yarımçıq qalan işini tamam-
lamalı idi. Yağış getdikcə şiddətini artırırdı. Ac, yaralı və 

8
taqətsiz olmasına baxmayaraq, sol böyrü tərəfdən çevrilib 
üzü üstə uzandı. Yağışdan daldalanmaq üçün bir yer tap-
maq ümidiylə kolların arasıyla ağaclara tərəf sürünməyə 
başladı. Bir az süründükdən sonra taqətdən düşüb daya-
naraq, başını qolunun üstünə qoyub hərəkətsiz qaldı. Qa-
bırğasının ağrısı getdikcə güclənir, dözülməz hala çatırdı. 
Bir müddət belə qaldıqdan sonra səs eşidib başını qaldırdı 
və  qarşısında  qaranlıqda  işıldayan  gözləri  görəndə  canı-
na gizilti düşdü. Soyuq küləyin və yağışın təsirindən on-
suz da sümüklərinə qədər üşüyürdü və belə üşüyə-üşüyə 
bunu  necə  hiss  etdiyinə  özü  də  təəccübləndi.  Cəsarətini 
toplayıb ondan dörd-beş metr aralıdakı parıldayan işıqla-
rı saymağa başladı. Altı işıq yanırdı, deməli, üç canavarla 
qarşı – qarşıya idi. 
- “Bu da axırı!” – deyə pıçıladımışdı ki, canavarlar onu 
parçalamaq üçün hücuma keçdilər. Aralarındakı məsafə get 
– gedə qısalırdı. Beş metr, dörd metr, üç metr, iki, bir və ...
 
Hadisədən səkkiz ay əvvəl
Sumqayıt. Azərbaycan
Həyətdə qışqıran alverçinin səsinə yuxudan oyananda 
qəribə yuxu görürdü. Tənbəl-tənbəl qolunu qaldırıb saa-
ta baxdı, 10-a qalmışdı. Saatın zəngini 9-a qurmağı unut-
duğunu  anladı.  Onu  oyatdığına  görə  alverçiyə  ürəyində 
təşəkkür edib yerindən qalxdı. Çox həyacanlı idi. Bu gün 
bir ildən çox arzusunda olduğu layihənin, əlillər üçün ya-
radılan «Ümid» adlı mərkəzin və “www.umid.az” internet 
saytının açılışı idi və o da həmin açılışda nitq söyləyəcəkdi. 
Taleyi onu həyata gəldiyi ilk gündən sınağa çəkməyə 
başlamışdı. Anadan olarkən keçirdiyi iflic onu ömrü boyu 

9
məhdudiyyətlərlə  yaşamağa  məcbur  edən  fiziki  prob lem-
lərlə baş-başa qoydu. Yeriyə bilsə də, yeriyərkən hər hansısa 
bir yerdən tutmağa məcbur olurdu, tutacaq yer olmadıqda 
isə qoltuq ağacları ilə gəzirdi. İki il əvvəl baş vermiş avtobus 
qəzası nəticəsində bütün ailə üzvlərinin həlak olması onun 
bu həyatda yaşamasını ikiqat çətinləşdirdi. Keçirdiyi iflicin 
nəticəsi olaraq, fiziki cəhətdən zəif olmasına, yeriməsində 
problem yaranmasına, sol əlinin iş qabiliyyətini 50 faiz itir-
məsinə və sonradan belinin bir az bükülməsinə baxmaya-
raq,  heç  vaxt  təslim  olmur,  ruhdan  düşməyərək  daim  öz 
üzərində işləyir, sanki həyatla mübarizə aparırdı. Hər gün 
paralimpiya  mərkəzində  idmanla  məşğul  olur,  komputer 
proqramlarını  və  ispan  dilini  öyrənirdi.  Hər  nə  qədər  öz 
üzərində  çalışsa  da,  həyatda  nəyəsə  nail  olmaq  üçün  bir 
partlayış etmənin, bir inqilab etmənin vacibliyini hiss edirdi. 
Hərəkətə keçməyi qət etdi. Bunun üçün bütün bacarıq-
larını səfərbər edəcəkdi. Qəzetlərə kiçik məqalələr göndərir, 
futbol oyunlarına pul qoyur, foreks bazarında qurdalanır-
dı.  Hətta  özünə  kiçik  ədviyyat  mağazası  da  açdı.  Lakin 
bunların heç birinin həmin partlayış olmadığını görüb hər 
şeyi yarımçıq qoydu. 
Hər  gün  saatlarla  öz-özünə  düşünürdü:  “Nə  isə  bir 
şey olmalıdır, indiyə qədər heç kimin etmədiyi bir şey. Elə 
bir şey ki, milyonlarla insan həmin işdən faydalansın. O iş 
məni qaldırıb kral taxtında oturtsun”. 
Nəhayət, bir gün həmin partlayışın elə onun özü ol-
duğunu anladı. Çaydanı qazın üstünə qoyub otağa qayıtdı 
və masadakı kağızları əlinə alıb söyləyəcəyi nitqi bir daha 
nəzərdən keçirməyə başladı. Gözü kağızlarda olsa da, fikri 
onu bir il əvvələ aparırdı.
Divar boyu müxtəlif rəsmlər asılmış dəhlizdən keçib 
mebel rəngli qapıya yaxınlaşdılar. Avtobus qəzasından son-

10
ra icra hakimiyyəti Samiri öz himayəsinə götürdüyündən, 
indi o buraya tez-tez gəlib-gedirdi və buna görə də, hamı 
onu tanıyırdı. Elə indi də qapıya yaxınlaşanda, Rəna adlı 
katibə Samirlə qonşusunu görən kimi qalxıb onlarla görüş-
dü. Samir qapını göstərərək soruşdu: 
-Müəllim içəridədir?
-Hə. Keç içəri, onsuz da dörd dəqiqədir gecikmisən.
Samir gülümsünərək, Rənaya təşəkkür edib otağa tərəf 
getdi. Qonşusu qapını astadan döyərək açdı. Samiri görən 
icra hakimi ucadan xoşgəldin etdi: 
-Ooo, gör kim gəlib?! Gəl, gəl keç içəri.
Qonşusu oturmaqda Samirə kömək edib otaqdan çıx-
dı. Samir oturan kimi icra başçısı onu sual atəşinə tutdu:
-Necəsən?  Çoxdandır  görünmürsən?  Haralardasan? 
Əli necədir?
-Çox sağ olun Vaqif müəllim. Yaxşıyam. Hər xırda şeyə 
görə sizi narahat etmək istəmirəm. Əli də yaxşıdır, yavaş-
yavaş böyüyür özü üçün. Arada gətirirlər, görürəm.
-Hansısa bir problemin, çətinliyin yoxdur ki? Çəkinmə, 
buyur de!
-Təşəkkür  edirəm,  Vaqif  müəllim.  Sizin  sayənizdə 
mənimlə  hərtərəfli  maraqlanırlar.  Hər  həftə  sosial  evdə 
xidmət bürosundan gəlib işləri görürlər. Evi yığışdırırlar, 
paltarları yuyurlar, bazarlıq edirlər. Sağ olsunlar. Mən bu-
raya ayrı məsələ üçün gəlmişəm.
-Buyur, eşidirəm.
-Xahiş edirəm, mənim dövlət sosial müdafiə fondunun 
rəhbərliyi ilə görüşümü təşkil edəsiniz.
İcra başçısı təəccübünü gizlədə bilmədi.
-Sosial müdafiə naziri ilə? Nəyə görə?
Samir  neçə  aydır  ki,  beynində  gəzdirdiyi  fikrini  icra 
hakiminə  danışdıqdan  sonra  Vaqif  müəllim  əli  ilə  alnını 
ovxalayaraq, bir az düşündü. Sonra başını qaldırıb dedi:

11
-Afərin!  Ağlabatan  fikirdir.  Çalışaram  sizi  görüşdü-
rüm.
-Təşəkkür edirəm, Vaqif müəllim. Mən getsəm yaxşı-
dır, vaxtınızı çox almayım.
-Necə  istəyirsən.  Nə  vaxt  çətinliyə  düşsən,  çəkinmə, 
buyur gəl.
-Çox sağ olun.
Binadan  çıxanda  Samirin  sevinci  yerə-göyə  sığmırdı. 
Tez evə gedib beynindəki fikirlərini layihə halına salmağa 
başladı. Axı görüşə əliboş getmək olmazdı. 
Vaxtın  necə  keçdiyini  hiss  etmədi.  Çaydanın  uğultu-
suna fikirdən ayıldı. Nəsə yemək istəsə də, iştahı gəlmirdi. 
Bir  stəkan  çay  içib  sürücüyə  zəng  vurdu.  Lakin  evdə 
gözləməyə səbri çatmayıb həyətə düşdü. Hər gün bu vaxt-
ları analar uşaqlarını həyətə düşürərdilər. Bu gün nədənsə 
həyətdə heç kim yox idi.
Eyvanın qarşısında qoyulmuş oturacaqda əyləşib onu 
Bakıya aparacaq maşını gözləməyə başladı. On beş dəqiqə 
sonra qara, BMV markalı maşın həyətdə göründü. Sürücü 
düşüb maşına oturmaqda ona kömək etdi, özü isə evə ge-
dib Samirin çantasını gətirdi və yola düşdülər. 
Samir arxa oturacaqda oturub yolboyu bir-birini əvəz 
edən  mənzərələrə  baxa-baxa  nazirlikdə  olan  əhvalatları 
xatırlamağa başladı. 
Artıq  bir  həftədən  çox  idi  ki,  icra  hakimiyyətindən 
ca vab  gözləyirdi.  Elə  hey  öz-özünə  deyirdi:  “Hə,  Vaqif 
müəllim,  sən  bunu  bacaracaqsan,  artıq  vaxtdır,  sevindir 
məni,  ver  bu  şad  xəbəri  mənə”.  Bekarçılıqdan  divanda 
uzanıb futbola baxırdı ki, telefona zəng gəldi: 
-Alo, eşidirəm.
-Salam. Samirlə danışıram?
-Bəli.

12
-Danışan Vaqif müəllimin katibəsi Rənadır. Necəsən?
Samir sevinclə yumruğunu sıxdı: Axır ki! 
-Sağ olun, Rəna xanım. Siz necəsiniz?
-Eee, bu olmadı ki. Mən sənnən səmimi danışıram, sən 
yapışmısan rəsmiyyətdən.
-Qulaq  as,  Rəna.  Bir  gün  gələcəm  ora  söhbət  edərik. 
Sən  də  mənimlə  doyunca  zarafatlaşarsan.  Amma  indi 
həyəcandan az qalır ürəyim partlasın. Xahiş edirəm, tez de 
görüm işim alınır, ya yox.
-Yaxşı, qulaq as, gör, nə deyirəm. Sabah saat 3-də nazir 
səni qəbul edəcək, ona görə də saat 12-də Vaqif müəllim 
maşın göndərəcək ki, səni ora aparsın. Çalış o vaxta qədər 
yuxudan durasan.
-O  qədər  də  tənbəl  deyiləm,  mütləq  hazır  olacağam. 
–  İki  saniyə  gözlədikdən  sonra  dedi:  –  Çox  sağ  ol  Rəna. 
Ürəkdən minnətdaram. 
-Təşəkkürü mənə yox, Vaqif müəllimə etmək lazımdır. 
Amma  mənə  təşəkkür  məsələsində  israr  edirsənsə,  eybi 
yox,  bir  qutu  şokolada  görə  xətrinə  dəyməyəcəyəm  ki. 
Qəbul edirəm. 
-O da mənim bax bu gözlərim üstə. Sabah həm Vaqif 
müəllimə, həm də sənə necə lazımdır təşşəkkür edəcəyəm. 
İndi isə salamat qal. Gedim görüşə hazırlaşım.
-Mən də gedim çayı qızdırım sabaha hazır olsun. Hələlik.
-Sabahadək!
-Uğurlar!
Səhərisi gün nazirin qəbulunda idi. 64 yaşlı, kök, başı-
nın ortası dazlaşmış və gözünə eynək taxmış nazir Səməd 
Mahmudov Samiri bir qədər süzüb dedi:
- Vaqif müəllim sənin planını mənə danışdı, sözün açığı 
bəyəndim. Ona görə də komissiya təşkil etmişəm. Layihəni 
onlara təqdim et, onlar üzərində işləyib mənə verəcəklər. – 

13
Sonra telefonun düyməsini basaraq katibəsinə dedi: -Ora-
dan Məmmədovu yanıma çağır.
Bir neçə dəqiqə sonra içəri 22-25 yaşlarında, səliqəli ge-
yinmiş, qamətindən idmanla məşğul olduğu aydın seçilən, 
saçı səliqə ilə arxaya daranmış bir oğlan girdi. Mahmudov 
Samiri göstərərək dedi:
-Bunu 120-ci otağa apar, özün isə komissiya üzvlərinə 
zəng vur, gəlsinlər.
Məmmədov:  -Baş  üstə!  -  deyib  Samirin  qoluna  girib 
onu qaldırdı. Dəhlizlə bir qədər getmişdilər ki, dedi:
-Çatmışıq. Sən gir içəri, mən indi zəng vurub gəlirəm.
Otaqdakı səkkiz stul ilə iri bir stol və onunla qarşı – 
qarşıya qoyulmuş kiçik stol və kreslodan məlum olurdu ki, 
bura dinləmə-hesabat otağıdır.
-Lap məhkəmə zalına oxşuyur. – deyə öz-özünə pıçıl-
dayıb otağın digər tərəfində qoyulmuş divanda oturdu. Bir 
azdan həmin oğlan əlində iki kola içəri girərək Samirin ya-
nına gəldi. Divanda oturaraq kolalardan birini ona uzatdı:
-Al, iç. Bir azdan boğazın quruyacaq.
Samir minnətdarlığını bildirib koladan bir qurtum içdi 
və gülümsünərək soruşdu:
-Yəni, belə çətin olacaq?
-Əslində onların qarşısında dayanıb danışmaq elə də 
çətin deyil. Çətin olan onları təəcübləndirmək və ən əsası 
inandırmaqdır. Bax, dostum, bir azdan bura səkkiz nəfərlik 
ekspert qrupu gələcək. İqtisadçı, həkim, hüquqşünas, so-
sioloq,  psixoloq  və  daha  kimlər,  kimlər.  Onların  hər  biri 
öz işində saç ağardıb. Sözün qısası, nəyisə onların fikrinə 
yeritmək çox çətindir.
-Dayan  görüm,  qorxutma  məni.  Mən  öz  layihəmə 
güvənirəm və uğur qazanacağına da inanıram. 
-O nə layihədir ki, səni bu qədər əmin edib?

14
-Əlillərin sosial vəziyyəti ilə bağlı bir layihədir. Burada 
ol, mən ekspert qrupuna danışanda eşidərsən. Yaxşısı bu-
dur, de görüm, sən burada necə işə düzəlmisən? Hansısa 
hörmətli adamın zəngiynən, yoxsa pulla?
-Sənin dediklərin keçmişdə qaldı. İndi bu mümkün olan 
iş deyil. Burada nə zəng keçir, nə də pul. Məni buradakı işə 
on dörd il bundan qabaq baş verən bir hadisə düzəldib.
-Danışmaq istəsən, sənin üçün əla dinləyici olaram.
-On  yaşım  olanda  kasıb  məhəllələrin  birində  yaşa-
yırdım.  Valideynlərim  bütün  günü  işləsələr  də,  maddi 
vəziyyətimiz düzəlmirdi ki, düzəlmirdi. Bir gün uşaqlarla 
futbol oynamaqdan qayıdanda yolun kənarında şirniyyat 
satan səyyar satıcıyla qarşılaşdıq. Uşaqların hamısı konfet 
alanda satıcı məndən soruşdu ki, -Sən niyə konfet almır-
san? Xoşlamırsan?
Dedim: - Pulum yoxdur. 
Uşaqlardan biri yaxınlaşıb qulağıma dedi: 
-Bax, görürsən o svetoforu? Get, dayan orada. Maşınlar 
qırmızı işıqda duran kimi yaxınlaşıb sürücülərdən pul istə. 
Qorxma verirlər, mən özüm bir neçə dəfə belə etmişəm. 
Şirniyyatı çox sevdiyimdən uşaqlar uzaqlaşan kimi ge-
dib svetoforun yanında dayandım. Qırmızı işıq yanan kimi 
qarşımda 4-5 maşın saxladı. Ən yaxındakı maşına yaxınla-
şıb utana-utana sürücüdən pul istədim. Əvəzində - rədd ol 
- sözünü eşidib geri qayıtmaq istəyirdim ki, arxa oturacaq-
da oturan nurani bir kişi pəncərədən məni çağırıb soruşdu: 
-Adın nədir, oğlum?
Dedim: -Murad.
Soruşdu: -Bilmək olar, pul nəyinə lazımdır?
Dedim: - Konfet almaq istəyirəm.
Dedi: -Nə üçün pulu valideynlərindən almırsan?
Dedim: -İmkanları yoxdur.

15
Kişi pəncərədən mənə bir manat verib dedi:
-Bax,  oğlum!  Tutaq  ki,  sən  bu  gün  bu  pula  konfet 
alıb yedin. Bəs sonra? O biri günləri nə edəcəksən? Sənə 
məsləhətim  budur  ki,  dilənmək  əvəzinə  dərslərini  yaxşı 
oxuyasan. Tək dərslərlə kifayətlənmə. Xarici dil öyrən, id-
manla məşğul ol, hansısa bir sənətə sahib ol. Əgər bunları 
etməsən, gələcəkdə həm valideynlərin, həm də övladların 
əziyyət  çəkəcək.  Bax,  valideynlərin  vaxtında  heç  bir  şey 
etmədikləri üçün dilənməyə məcbursan. Sən oxu ki, həm 
özün heç kimə möhtac olmayasan, həm də valideynlərin 
səninlə fəxr etsin. 
Maşın gözdən itənədək arxasınca baxdım. Sonra evə 
gələrək elə əlimə aldığım ilk kitabdan oxumağa başladım. 
Nə  başını  ağrıdım.  O  nəsihətin  nəticəsi  universitet  dip-
lomu, iki xarici dil, mükəmməl kompüter biliyi və bir də 
güləş fəndləri oldu. Həmin bir manatı da çərçivəyə saldı-
rıb evdən asmışam. Hər dəfə o pulu görəndə öz üzərimdə 
daha çox işləyirəm
-Əgər  layihəmi  həyata  keçirə  bilsəm,  səni  öz  yanım-
da işə götürəcəyəm. Özünü daimi inkişaf etdirən, özü ilə 
rəqabət aparan işgüzar gənclərə ehtiyacım olacaq. 
-Uğura doğru belə qətiyyət və cəsarətlə can atan biriylə 
işləmək mənim üçün şərəf olardı!
Yarım saat sonra əllərində portfel, qovluq və müxtəlif 
sənədlər olan 8 nəfər içəri girdi və keçib stullarda otura-
raq, Samiri kresloya dəvət etdilər. Sıra ilə özlərini təqdim 
etdikdən sonra birinci stulda oturan ağsaçlı kişi mülayim 
bir səslə dedi:
-Buyur oğlum, keç mətləbə. Səni eşidirik.
Samir onun müraciət formasından və səsindəki müla-
yimlikdən bir az cəsarətlənərək, sənədləri qarşısına töküb 
sözə başladı. Layihənin təqdimatı və sorğu-sual üç sa ata-

16
dək çəkdi. Otaqdan çıxanda əməlli-başlı yorulmuşdu. İki 
ay sonra o, ikinci dəfə nazirin qəbulunda olduqda, Mah-
mudovla söhbətləri qısa çəkdi:
-Əla düşünmüsən! – Mahmudov sözə başladı: -Bəs nə 
üçün bu işə rəhbərliyi özün etmək istəyirsən? Sənin ki, bu 
sahədə təcrübən yoxdur?! Bizdə bu sahə ilə məşğul olan 
təcrübəli insanlar çoxdur. Düşünürəm ki, rəhbərliyi onlar-
dan biri etsə, bu layihə daha uğurlu olar.
-Bir çox insanlar var ki, əla şer demək bacarığına sahib-
dirlər və bununla tanınınlar. Ancaq səmimiyyətimə inanın, 
onların  heç  biri  şeri  onu  yazan  şair  qədər  gözəl  deyə  bil-
məz.  Komissiya  üzvlərinə  verdiyim  layihə  mərkəzin  yal-
nız  yaranma  mərhələsidir.  Mərkəzin  gələcək  inkişaf  planı 
və  ümumiyyətlə,  görüləcək  bütün  işlərin  planları  mənə 
məxsusdur və buna görə də mən olmasam, bu layihə heç 
bir uğur qazana bilməz. Mənə sadəcə təkan lazımdır. Siz bu 
şansı mənə verin. Əgər bacarmasam, özüm kənara çə ki  lərək, 
məmnuniyyətlə, bu layihənin hər bir uğuruna sevinəcəyəm.
-Belə bir ideyanın sahibinə əlbəttə ki, şans vermək la-
zımdır. De görüm, bu iş üçün sənə konkret nə lazımdır?
-Bakının  mərkəzi  küçələrinin  birində  baş  ofis  üçün 
çoxlu otaqları olan iki-üç mərbətəli bir binanın tikilməsini, 
yüksək təcrübəyə malik işçi heyəti, maddi dəstək və yeni 
nəsil texnologiya.
-Tezliklə, bunlara sahib olacaqsan. Görüm dilinə görə 
dirçəyin də var? 
 
* * *
Qəfil siqnal səsinə fikirdən ayılıb sürücüdən soruşdu:
-Çatmışıq?
- Xeyr, müəllim. Az qalıb.

17
On dəqiqə sonra maşın mərkəzin həyətində dayandı. 
Binaya girən Samir Muradla birgə kabinetə gedə-gedə so-
ruşdu:
-Bir problem yoxdur ki?
-Hər  şey  əla  gedir.  (Samirin  xahişi  ilə  onun  yanında 
işləməyə  razılaşmış  və  onun  sağ  əli  olmuş  Murad  cavab 
verdi).  İçəridə  əməlli-başlı  jurnalist  ordusu  var.  Müxtəlif 
ölkələrdən  olan  on  telekanal  bu  açılışdan  reportaj  hazır-
lamaq  üçün  bura  öz  jurnalistlərini  göndərib.  Hələ  əlavə 
olaraq, xaricdən gələn bu qədər qonaq. Bir sözlə, bu gün 
hamının diqqəti bizdə olacaq.
Samir kabinetə girib kresloda əyləşdi:
-Gəl bir olmasın da. Gör nə qədər əziyyət çəkmişik. Mu-
rad, mənə əlil kreslosu təşkil et. İndidən həyacanlanıram, 
gör  tədbir  başlayanda  necə  olacaq.  Yıxılıb  edərəm,  yaxşı 
olmaz.
-Baş üstə. Gedə bilərəm?
-Buyur.
İclasın başlamasına hələ iki saat vardı. Masanın üstün-
dəki  siyahını  götürüb  tədbirdə  iştirak  edəcək  qonaqların 
adlarını  oxumağa  başladı.  Siyahıda  bir-birini  əvəz  edən 
adları oxuduqca, yadına mərkəzin işçiləri ilə olan ilk gö-
rüşü düşdü. «Ümid» mərkəzi üçün ayrılmış bina şəhərin 
mərkəzində tikilmiş və üçmərtəbəli, pəncərələri yarımdairə 
olaraq çölə çıxmış, müasir görünüşlü, palıd rəngli, içərisi 
aid olduğu şöbəyə uyğun avadanlıqlarla tam təchiz olun-
muş  otaqlardan  və  700  nəfərlik  konfrans  zalından  ibarət 
idi.  Samirin  iş  otağı  ikinci  mərtəbədəki  100-cü  otaq  idi. 
Otaqda  arxasında  kreslo,  üzərində  isə  notebook,  telefon, 
stolüstü Azərbaycan  Respublikasının  bayrağı,  qələmdan, 
mərkəzin möhürü və qovluqlar olan stol vardı. Stolun qar-
şısına Samirin qəbuluna gələnlərin otura bilməsi üçün 7-8 

18
adamlıq, yarımdairə divan qoyulmuşdu. Kreslonun arxa-
sında iri tablo asılmış, üzbəüz sağ tərəfdə isə televizor qo-
yulmuşdu. Sol divar isə bütünlüklə, kitablarla və qovluq-
larla dolu rəflərdən ibarət idi. Yanğınsöndürmə aparatları, 
təhlükəsizlik kameraları və siqnalizasiya sistemi başda ol-
maqla, bütün bina yüksək səviyyədə təhlükəsizlik sistemi 
ilə təchiz edilmişdi. 
Samir konfrans zalına daxil olduqda, bütün işçilər onu 
gözləyirdi. Zal rəsmi çıxışlar üçün hazırlanmış ağac rəngli, 
üzərində mikrofon olan tribunalı səhnədən və 700 nəfərin 
əyləşə biləcəyi qırmızı üzlü, yumşaq stullardan ibarət idi. 
Zalın tavanı ortadakı iri çilçıraqdan əlavə, çoxlu sayda kiçik 
işıqlandırıcılar  və  yanğınsöndürmə  cihazları  ilə  dolu  idi. 
Tavanın  kənarlarında  isə  kondisionerlər  və  təhlükəsizlik 
kameraları quraşdırılmışdı. 
Samir tribunaya çıxıb sözə başladı:
-Salam  dostlar.  Mənim  adım  Samirdir.  Bu  mərkəzin 
rəhbəriyəm. İnşallah, vaxt keçdikcə, bir-birimizi daha yaxın-
dan tanıyarıq. Amma mən burada sizin yaxınınız, əziziniz 
olmaq  istəyirəm.  İstəyirəm  mənimlə  işçi  –  rəhbər  yox,  bir 
dost  kimi  münasibət  qurasınız.  Ümidvaram  ki,  «Ümid» 
mərkəzində bütün işçilərin bir-birinə münasibətləri hörmət 
üzərində  qurulacaq  və  gələcəkdə  yaxından  tanış  olduqca, 
hər kəsə nümunə ola biləcək bir kollektiv yaradacağıq. Daha 
dəqiq, bir ailə kimi olağıq. İş barəsində isə sizdən tək xahi-
şim öz işinizə məsuliyyətlə yanaşmağınızla bağlıdır. Çünki 
buraya gələcək insanların sizə çox ehtiyacı olacaq. Əgər özü-
nüzü onların yerinə qoyaraq, onları daha yaxşı başa düşüb 
və öz işinizə səhlənkar yanaşmayaraq vicdanla işləsəniz bu 
«Ümid» mərkəzinin daha da irəli getməsindən əlavə, Alla-
hın da sizin üzərinizdə rəhməti olar. Hər birinizə uğurlar 
arzulayıram. Necə deyərlər, “Allah, Məhəmməd, ya Əli!” 

19
Konfrans zalından çıxan kimi Muradı yanına çağırıb 
soruşdu:
- Şərait işçilərin xoşuna gəlib? Hər hansı problemləri 
olsa, təchizatda düzəliş apar. Qoy hər şey ürəkləri istəyən 
kimi olsun ki, rahat işləyə bilsinlər.
-Elə ciddi bir problem yoxdur. Saytın işçiləri xaric.
-Nə istəyirlər ki? 
-Bildiyiniz  kimi,  bura  dəvət  edilənə  qədər  onların 
hər  biri  müxtəlif  saytların  idarəçiləri  olublar.  İndi  hay  – 
küy  salırlar  ki,  guya  onları  kollektivlərindən  ayırmışıq. 
Deyirlər,  nazirlikdən  qərar  olmasaydı,  heç  kim  bizi  bu-
rada saxlaya bilməzdi. Hər biri öz əvvəlki iş yerinə qayıt-
maq istiyir. Maaş söhbəti bir tərəfdən, başqa narazılıqlar 
digər tərəfdən. İstədim nazirliyə xəbər verim, sonra sizin 
qərarınızı gözlədim.
-Yaxşı etmisən. Onları yanıma göndər, digərlərinə isə 
görəcəkləri işləri izah et.
-Baş üstə. Gedə bilərəm?
-Buyur.
Samir  kabinetində  oturub  görüləcək  işləri  nəzərdən 
keçirəndə  qapı  astadan  döyüldü  və  saytın  8  nəfərdən 
ibarət  işçiləri  otağa  girdilər.  Samir  onlara  oturmaq  təklif 
etdi. Onlar oturandan sonra sözə başladı:
-Mənə dedilər ki, bəzi sayt idarəçiləri əvvəlki iş yer-
lə rini  tərk  edib  burada  işləməkdən  narazıdırlar.  Bəzi-
ləriniz  maaşın  azlığından,  bəziləriniz  işin  çoxluğundan 
gileylənmisiniz.  Mən  sizi  burada  məcbur  saxlamayaca-
ğam,  cəmi  bir-iki  dəqiqə  vaxtınızı  alaraq,  görəcəyiniz 
işin  mahiyyətini  başa  salacağam.  Sonda  getmək  istəyib-
istəmədiyinizi  soruşacağam.  Əgər  kimsə  getmək  istəsə, 
təminat verirəm, öz əvvəlki iş yerinə qaytarılacaq və bu-
rada  itirdiyi  vaxta  görə  kompensasiya  alacaq.  (Bir  neçə 

20
saniyə onları süzdükdən sonra sözünə davam etdi). Əgər 
burada  qalıb  işləsəniz  işiniz  ağır  olacaq,  bəzən  gecələri 
belə işləməli olacaqsınız. Bəs qazancınız nə olacaq? Əlbəttə 
ki, əvvəlki iş yerlərinizə qayıtsanız işiniz rahat, qazancınız 
isə  çox  olacaq.  Ancaq  burada  qalsanız,  aylıq  əmək  haq-
qından əlavə, maddi qazancdan qat – qat xeyirli olan və 
duadan gələn savab sahibi olacaqsınız. Bəli, məhz savab. 
Bu  mərkəzdə  görüləcək  işlərdə  hər  kəsin  payı  olacaq  və 
«Ümid» mərkəzinə edilən dualar buradakı hər bir kəsə ün-
vanlanmış olacaq. Biz hansısa biznes şirkətində işləmirik. 
Biz bizə ehtiyacı olan insanlara kömək etmək üçün bura-
dayıq. Onların alqış – duasını isə Allah tez eşidir. Hz. Əli 
(ə) çox gözəl buyurub: “Sizin qiymətiniz yalnız behiştdir, 
özünüzü  ondan  ucuzuna  satmayın”.  İndi  sizdən  soruşu-
ram:  Hansını  seçirsiniz?  Minlərlə  manatı,  yoxsa  minlərlə 
insanın deyəcəyi “Allah səndən razı olsun” cümləsini?
Samir sözünü bitirib, kürəyini kresloya dayadı. Hamı 
başını aşağı salıb dayanmışdı. Dərin düşüncələr içində öz 
nəfsləri ilə mübarizə aparırdılar. Bir neçə dəqiqəlik üzücü 
sükutdan  aralarında  ən  yaşlı  olanı  burada  qalıb  işləmək 
istədiyini  bildirdi  və  digərləri  bunu  gözləyirmiş  kimi 
yerbəyerdən burada işləmək istədiklərini bildirdilər. 
Qapının səsinə fikirdən ayıldı. Murad əlində əlil kres-
losu içəri girib dedi:
-Tədbirin başlaması üçün hər şey hazırdır. Zaldakı ön 
sıradan bir stul götürülüb. Çıxışınızı qurtaran kimi sizi elə 
əlil arabasında oraya aparacaqlar. 
-Çox sağ ol, əzizim. Təsəvvür edirəm, sən olmasaydın 
mənə necə çətin olardı.
-Dəyməz, müəllim. Burada işləmək mənə zövq verir.
Tədbirə gələn bütün qonaqları nazir Mahmudov qəbul 
edirdi.  Bu  günkü  təqdimetmə  mərasimi  ilə  bağlı  bütün 

21
təşkilati məsələləri öz üzərinə götürmüşdü. Tədbirin baş-
lamasına 10 dəqiqə qalmış köməkçisi Samiri əlil arabasına 
otuzduraraq tədbir zalına apardı. Tribunanın girişində bir 
neçə dəqiqə gözlədikdən sonra mərasimin aparıcısı tribu-
naya çıxaraq, tədbiri giriş sözüylə başladı:
-Salam, hörmətli dostlar, əziz qonaqlar! Bu günkü tədbir 
haqqında və bu gün sizlərə təqdim olunacaq layihə barədə 
danışmaq  üçün  mən  bura  bu  layihənin  müəllifi,  “umid.
az”  internet  resursunun  təsisçisi  və  «Ümid»  mərkəzinin 
rəhbəri Samir İmanovu tribunaya dəvət edirəm.
Köməkçisi  onu  tribunaya  tərəf  apardıqca,  içindəki 
həyəcan  yerini  qürur  hissinə  verirdi.  Bəli,  o  istəyinə  çat-
mışdı.  Daha  heç  kim  əlil  olduğuna  görə  onun  çəkdiyi 
əziyyətləri çəkməyəcəkdi. Tribunaya çatdıqda özünü top-
layıb nitqinə başladı:
-Salam,  hörmətli  qonaqlar,  xanımlar  və  cənablar.  İlk 
öncə  dəyərli  vaxtınızı  bizə  həsr  edərək,  bu  mərasimdə 
iştirak  etdiyiniz  üçün  hər  birinizə  dərin  təşəkkürümü 
bildirirəm.  Fiziki  problemi  olan  insanlar  hər  zaman  çox 
şeydən məhrum və cəmiyyətdən təcrid olunmuş vəziyyətdə 
yaşayıblar.  Bəlkə  də  çoxlarınız  bununla  razı  deyilsiniz. 
Ancaq  nitqimin  davamında  fiziki  qüsuru  olan  insanların 
həyatda qarşılaşdıqları çətinliklərdən daha geniş danışdıq-
ca, hər biriniz məni daha yaxşı başa düşəcəksiniz. Heç vaxt 
onlara özlərini göstərmək üçün şərait yaradılmayıb. Yalnız 
dəmir  kimi  möhkəm  iradəsi  olan  əlillər  bu  vəziyyətdən 
çıxa biliblər ki, onların da sayı nəzərə çarpacaq dərəcədə 
azdır.  Bəs  digərləri?  Onları  ya  parkda  istirahət  edən,  ya 
da  yol  kənarında  dilənən  görərsiniz.  Əlillərin  çox  böyük 
bir hissəsi isə ümumiyyətlə, evdən bayıra çıxmaq istəmir. 
Ölkə  iqtisadiyyatına,  siyasətinə,  idmanına,  təhsilinə, 
incəsənətinə  təsirləri  bir  faizdən  də  azdır  və  demək  olar 

22
ki,  dünyanın  bir  çox  ölkəsində  vəziyyət  belədir.  Nədir 
bunun səbəbi? Bu bir az sonra danışacağım problemlərin 
nəticələridir.  İlk  problem  əlillərə  yanaşma  tərzindədir. 
Ətrafımızdakılar bizə hər şeyə möhtac və heç bir şey bacar-
mayan insanlar kimi baxırlar. Bir çox dövlət orqanlarının 
binasında panduslar yoxdur. Demək olar ki, heç bir dövlət 
idarəsində nitq qüsurlu insanlarla dialoq yaratmağı baca-
ran bir kimsəyə rast gəlməzsiniz. Televiziyada sırf onlara 
həsr edilmiş bir dənə də veriliş yoxdur. Çox cüzi bir qis-
mini çıxmaq şərtilə, əlilləri heç bir yerdə işə götürmürlər, 
onların hər hansısa bir sənətə yiyələnmələri üçün bir dənə 
də  olsun  xüsusi  peşə  məktəbi  yoxdur.  Və  saymadığım 
neçə-neçə problemlər. Amma bütün bunlar artıq keçmişdə 
qaldı. Bu gün açılışını etdiyimiz və rəsmi olaraq fəaliyyətə 
başlayan «Ümid» mərkəzinin sayəsində hansı fiziki prob-
lemin olmasından asılı olmayaraq, hər bir əlil insan özünü 
cəmiyyətin bir parçası sayacaq. Bu mərkəzin əsas vəzifəsi 
əlillərin sağlam insanlardan asılılıqlarını aradan qaldırmaq 
və onlara həyatla mübarizə üçün yol göstərmək olacaqdır. 
Bu mərkəzə üzv olan heç bir əlil insana ev, maşın, pul və 
ya  hər  hansı  xüsusi  imtiyazlar  verilməyəcəkdir.  Onlara 
bu saydıqlarımı necə əldə etmək mümkün olduğunu izah 
edəcəyik. Məsələn, əngəlli bir insan bütün günü evdə otu-
raraq, təqaüdünü gözləyir və ya valideynlərinin qazancını 
yeyir. Halbuki, həmin əlil insan boş vaxtlarını hər hansı bir 
sənəti öyrənməyə sərf edə bilər. 
Bu mərkəzin əsas vəzifələrindən biri əlillərin özlərinə olan 
yanaşmalarını  və  ətrafdakı  insanların  onlara  göstərdikləri 
münasibəti  və  düşüncələri  dəyişməkdir.  Məqsədimiz 
mərkəzin  digər  ölkələrlə  quracağı  əməkdaşlıq  nəticəsində 
hər  həftə  müxtəlif  ölkələrdən  əngəlli  insanları  dəvət  edib, 
buradakı əlillərlə birgə seminarlar və forumlar keçirtməkdir. 

23
Bundan əlavə, «Ümid» mərkəzinin rəsmi internet saytı olan 
“www.umid.az” saytı yaradıldı. Bu saytın da əsas vəzifələri 
əlil  insanların  dünyagörüşlərinin  artmasına  xidmət  etmək, 
onlara öz bacarıqlarını göstərmək imkanı yaratmaq və əlillər 
arasında  rahat  ünsiyyət  yaradılmasını  təmin  etməkdir.  Bu 
sayt vasitəsi ilə əlillər artıq öz fikirlərini ictimaiyyətə çatdı-
ra, əl işlərini və digər bacarıqlarını nümayiş etdirə biləcəklər. 
Digər insanlarla münasibət yaradaraq, fikir mübadiləsi apara 
biləcəklər. Artıq onlar da özlərini cəmiyyətin bir parçası he-
sab edəcəklər. Bu saytda çox şey olacaq: Online dərslər, can-
lı radio, virtual qəzet, canlı psixoloq yardımı, online söhbət 
etməyə şərait yaradan çat xidməti, forum və sairə. Bu sayt 
yaradılarkən istənilən əngəlli insanın saytdan rahat istifadə 
etməsi üçün hər bir şey nəzərə alınıb. Məsələn, saytın video 
bölməsində bütün videolar həm səsli, həm də eşitmə qüsuru 
olan insanlar üçün rahat oxuna bilən altyazılarla hazırlanmış-
dır. «Ümid» mərkəzinin şüarı isə belədir: “Fiziki vəziyyətin 
necə olursa-olsun. Özünlə fəxr et!” 
Sonda bu möhtəşəm mərkəzin və saytın yaradılmasında 
mənə inanan və köməklik göstərən hər bir şəxsə, xüsusilə, 
Sumqayıt  şəhərinin  icra  hakimi  Vaqif  müəllimə  və  nazir 
Mahmudov  cənablarına  təşəkkürümü  bildirirəm.  Bizimlə 
əməkdaşlıq edən yerli və xarici təşkilatlara, həmçinin, ay-
rı-ayrı şəxslərin hər birinə minnətdaram. Ümid edirəm ki, 
reallaşdıracağımız bu layihə əlillərin həyata inteqrasiyası-
na və onların sosial rifahlarının yaxşılaşdırılmasına əsaslı 
kömək göstərəcək. Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm. 
Zaldan qopan alqışları lahiyəsinin ilk uğuru kimi qəbul 
edib  köməkçisinin  yardımı  ilə  aşağı  düşərək,  birinci  sıra-
da  onun  üçün  ayrılmış  yerdə  dayandı.  Tədbirin  aparıcısı 
növbəti natiqi kürsüyə dəvət etdiyi vaxt o müəllifi olduğu və 
yaranmasında biləvasitə iştirak etdiyi mərkəzin gələcəyini 

24
fikrində  canlandırırdı:  “Əlillər  bütün  komplekslərdən 
azad olaraq, insanlar arasında daha rahat və daha sərbəst 
hərəkət edirlər. Artıq heç bir əngəlli uşaq öz həmyaşıdları 
tərəfindən lağa qoyulmur, əlillərin də sağlam insanlar kimi 
öz  dövlətlərinin  iqtisadiyyatına  və  siyasətinə  öz  təsirləri 
var. Artıq teleaparıcının gözdən qüsurlu olması və yaxud 
ayaqdan əlil olan bir nəfərin at yarışlarında iştirak edərək, 
qalib gəlməsi heç kim üçün qeyri-adi bir hadisə sayılmır”. 
Alqış səslərinə fikirdən ayılanda növbəti natiq çıxışını 
başa vururdu. Dörd saata yaxın davam edən rəsmi hissə 
bitdikdən  sonra,  tədbir  incəsənət  ustalarının  çıxışları  ilə 
davam etdi və mərasim ümumilikdə altı saata yaxın davam 
etdi. Çıxış edənlər təqdim olunan bu layihədən həvəslə da-
nışıb, uğuruna görə Samiri təbrik edirdilər.