Til haqida bildirilgan fikrlar I. G‘ofurov Til millatning birinchi haqqidir. Shu haq o‘ksitilgan bo‘lsa, demak, millat o‘zini o‘zi o‘ksitib kelgandir.
A. Navoiy Til shuncha sharafi bilan nutqning qurolidir.
K. G. Paustovskiy O‘z vataningga bo‘lgan chinakam muhabbatingni o‘z tilingga bo‘lgan muhabbatingsiz tasavvur etish
mumkin emas.
O‘zbek xalqi haqida aytilgan fikrlar «Jahon qomusiy lug‘ati» O‘zbek — jahon xalqlari orasidan birinchilardan bo‘lib, turkiy xalqlar o‘rtasida esa eng oldin o‘troqlashgan,
madaniy turmush kechiruvchi, jahon sivilizatsiyasiga hissa qo‘shgan millatdir.
Abdurauf Fitrat O‘zbek o‘g‘lonlari botir bo‘lur.
Chingiz Aytmatov Qadimgi Gretsiya Yevropada sivilizatsiya o‘chog‘i sifatida qanday o‘rin tutgan bo‘lsa, O‘zbekiston
va o‘zbek xalqi Osiyoda, butun turkiy o‘lkalar va barcha turkiy xalqlar tarixida xuddi shunday o‘rin
egallaydi.
I.A.Karimov O‘zbekning fe’l-atvori barchaga ayon: u yerni, tabiatni sevadi. Do‘ppisida suv tashib bo‘lsa-da,
daraxt ko‘kartiradi. O‘zbek tom ma’noda bunyodkordir.
Herman Vamberining «Turkiy xalq» asarida «O‘zbek, degan so‘z qaysi ma’noni bildiradi deganda, eng avvalo, shuni aytib o‘tish kerakki, bu so‘z
«o‘z»
va
«bek»
so‘zlaridan iborat bo‘lib, shulardan birinchisi
«asl», «ajoyib», «tagi mustahkam», «sardor» ma’nolarini bildiradi. Demak, bu so‘zning ma’nosi asl bekdir.
«O‘zbek» degan nom ancha oldindan ma’lum bo‘lib,
«musulmoncha tarbiyalangan» degandek
tushunilgan, ya’ni ular ... musulmon Osiyo madaniyatiga yo‘l ochishgan; o‘troq va asl dehqon; harbiy
millat; savdoda og‘ir, vazmin, sanoatda mo‘tadil; ochiqko‘ngil, mard, jiddiy, haqiqiy turkiy himmatga ega;
sovuqqonlikni odob-axloq namunasi hisoblaydi... O‘zbek o‘ylabroq gapirishga moyil, u buni tabiiy deb
biladi; sadoqatli va dovyurak; to‘g‘ri gapiradigan, ko‘zga tik qaraydigan erkakni mukammallik namunasi
deb biladi; davlat himoyasini o‘z zimmasiga olgan; o‘zbeklarning oilaviy munosabatlarini asl namuna
hisoblasa bo‘ladi; o‘rta yoshga borib qolgan farzandlar ham o‘z ota-onalariga juda hurmat-ehtiromda
bo‘lishadi; o‘zi 30—40 yoshlarga borib qolgan o‘g‘il ham otasining bir qarashidayoq sergak tortadi va hech
qachon otasi bor paytda birinchi o‘tirmaydi; birinchi gapirmaydi; turkiy shevada gapiradilar; o‘zbeklar
xudojo‘ylar va bolalardan shuni talab qilishadi; mug‘ambirlik kamdan kam uchraydi; o‘zbeklar yaxshi
musulmondirlar; ashula va musiqani jon-dildan sevishadi...»
